زنان با تلاش روزافزون خود توانستند به درجات عالی تحصیلی و فعالیت اقتصادی دست پیدا کنند تا خود را به جامعه ثابت کنند. میل روزافزون به اشتغال موجب تغییرات هویتی در زنان شد و بر آنان اثرگذار بود. زنان شاغل به‌علت سنگینی ایفای نقش‌های متعدد و اغلب متعارض خانگی و اجتماعی، به الگوی تقسیم کار جنسیتی معترض شدند و مفهوم برابری به‌معنای تشابه نقش‌ها در ذهن آنان ارزشمند شد. از سوی دیگر دستیابی به درآمد مستقل، روحیه استقلال‌طلبی و فردگرایی را در زنان شکل داد و به‌مرور تقویت کرد. نتیجه تغییر نگرش‌ها و تمایلات زنان به‌مرور مرزهای جنسیتی را کم‌رنگ کرد و آنچه درگذشته ارزش زنانه به‌شمار می‌آمد، جای خود را به ارزش‌های جدید داد. تغییرات در شیوه زندگی، ناشی از تغییرات حاصل در نقش زنان در اجتماع و خانواده است، بنابراین با توسعه اشتغال زنان، آثار تحولات هویتی زنان، در حوزه فردی و روابط خانوادگی و اجتماعی آشکار می‌شود. تعاونی‌ها می‌توانند جایگاه امنی برای فعالیت‌های اقتصادی زنان باشند. حتی زنانی که شرایط حضور در جامعه را ندارند پس از گذراندن آموزش‌های مربوطه می‌توانند در مشاغل خانگی مشغول به‌کار شوند. همایش «زنان در مسیر توسعه اجتماعی با تاکید بر برنامه ششم توسعه» به همت موسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی بهزیستی و تامین‌اجتماعی با هدف آن بررسی بحث تعاون، کارآفرینی و اشتغال زنان مهم‌ترین موضوع این همایش برگزار شد. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی «در همایش زنان در مسیر توسعه اجتماعی با تاکید بر برنامه ششم توسعه» شرکت کرده و در حاشیه این همایش، نمایشگاهی از محصولات زنان فعال در تعاونی‌ها به نمایش گذاشته شد. گفتنی است؛ حمید کلانتری پس از پایان سخنرانی خود، از نمایشگاهی که برپا شده بود دیدن کرده و مشکلات زنان تعاونگر را جویا شد تا به آن رسیدگی شود. بیشتر مشکل این زنان حول محور نبود نمایشگاه دایمی برای ارائه محصولات و بیمه می‌گشت که با قول مساعد کلانتری برای حل این مشکلات روبه‌رو شدند.
باید زنان به خودباوری برسند
معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه یکی از مسایلی که در جامعه ما جای بحث بسیار زیادی دارد، حضور زنان در عرصه‌های مختلف است، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مقوله‌هایی که از آن غفلت کردیم نقش زنان در دفاع مقدس بود. این نقش بی‌بدیل بود. در دوران سازندگی نیز نقش آنها پررنگ بود و در جایگاه زن یا مادر رزمندگان نقش مهمی ایفا کردند.
حمید کلانتری با بیان اینکه باید ببینیم در حوزه مشارکت اقتصادی زنان چه تمهیداتی را فراهم کردیم، می‌افزاید: درحال‌حاضر زنان در فارغ‌التحصیلی گوی رقابت را از مردان ربوده‌اند. به همین سبب باید برای مشارکت اقتصادی زنان ظرفیت‌سازی تشکیلاتی صورت گیرد. یکی از بهترین ظرفیت‌ها برای زنان حضور در عرصه تعاونی‌هاست. در دید جهانی بخش تعاون، محدودکننده جنسیتی برای فعالیت شناخته نشده است و زنان می‌توانند در کنار مردان به‌راحتی به فعالیت‌های اقتصادی بپردازند. در تعاونی‌ها زنان ضمن قدرت تصمیم‌گیری و اختیار عمل، امکان عضویت داوطلبانه و آزاد و مشارکت اقتصادی را پیدا می‌کنند. او با اشاره به اینکه در حوزه تعاون، اگر 70درصد اعضای شرکتی را زنان تشکیل دهند، به‌عنوان تعاونی زنان شناخته می‌شود گفت درحال‌حاضر 10درصد تعاونی‌های فعال تعاونی‌های زنان است. اگر سهام عدالت را جزو تعاونی‌ها بدانیم(که هست) بیش از 11میلیون نفر عضو زن در شرکت‌های تعاونی فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر زنان 25درصد اعضای شرکت‌های تعاونی را تشکیل می‌دهند و با محاسبه سهام عدالت 2.5میلیون نفر از زنان عضو تعاونی‌های خدماتی و تولیدی هستند. 11هزار تعاونی زنان با عضویت
131هزار نفر وجود دارد که 119هزار اشتغال را در پی داشته و میانگین اشتغالزایی تعاونی بانوان 11نفر است.
حمید کلانتری در ادامه می‌افزاید: 8.3درصد مدیرعاملان شرکت‌های تعاونی فعال کشور را زنان تشکیل می‌دهند و 11.1درصد زنان(55هزار نفر) عضو هیات‌مدیره نیز در تعاونی‌ها فعالیت می‌کنند. ضمن آنکه زنان 10.6درصد بازرسان شرکت‌های تعاونی را به خود اختصاص داده‌اند.
در مجموع حدود 6هزار و 620شرکت تعاونی در بحث تولید و 3800تعاونی در بخش خدمات وجود دارد که زنان در آنها فعالیت دارند.
وی با اشاره به تنوع فعالیت زنان در تعاونی‌ها تاکید می‌کند: 61درصد زنان در بخش تولید(6620شرکت)، 36درصد در حوزه خدمات(3800شرکت) و مابقی در حوزه توزیعی(369شرکت) فعالیت اقتصادی خود را دنبال می‌کنند. 855تعاونی فرش دستباف و 2268تعاونی کشاورزی، 8354تعاونی خدمات و... ازجمله تعاونی‌هایی هستند که گرایش زنان برای شرکت در آنها زیاد است. بیشترین گرایش فعالیت زنان در تعاونی‌ها در حوزه تامین نیاز تولیدکنندگان است. در تعاونی زنان در 90رشته اقتصادی فعالیت می‌کنند و این نشان از وسعت و تنوع فعالیت آنهاست. معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به نقش‌هایی که زنان در تعاونی‌ها دارند، می‌گوید: زنان تولیدات خوب و باکیفیتی را در بخش تعاون ارایه کرده‌اند اما بازاریابی خوبی در این زمینه وجود نداشته است. باید نقش زنان در حوزه بازار و برند بیش از پیش تقویت شود. به دنبال فراهم کردن زمینه‌یی برای گسترش اشتغال زنان در امر تعاون هستیم. حمایت از تسهیلات اشتغالزایی برای زنان با همکاری بانک توسعه تعاون و صندوق مهر امام رضا فراهم شده است. همچنین به دنبال فراهم شدن تعاونی‌های زنان در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی هستیم. ضمن آنکه
باید بخش تعاون خودباوری در زنان را تقویت و آنها را با توانمندی‌های خود آشنا کند. حمید کلانتری با بیان این که درحال‌حاضر 50درصد جمعیت ایران را زنان تشکیل می‌دهند که باید به‌عنوان جمعیت مولد و موثر مورد توجه قرار بگیرند، می‌افزاید: با مذاکره با کمیته امداد امام‌خمینی فعالیت‌های خوبی را برای توسعه تعاونی‌های زنان سرپرست خانوار آغاز کرده‌ایم. زنان در کانون خانواده یک تعاونی هستند و نقش تربیت فرزند و آموزش مهارت را برعهده دارند. زنان با مدیریت مالی، کانون تربیت فرزندان و هدایت خانواده هستند و می‌توانند بهره‌وری خانواده را پررنگ کنند. هر زمان که زمینه‌یی برای فعالیت زنان گستراندیم شاهد بودیم که فعالیت آنها بسیار خوب بوده است. به‌عنوان مثال در روستایی در فارس زنان توانستند به‌خوبی در توسعه روستایی فعال شده و کار موثر اجتماعی از خود ارایه دهند و در دیداری که از این روستا داشتیم دیدیم که حتی آنها در ترک‌اعتیاد مردان معتاد خود موفق بودند.
وی با اشاره به کارآفرینی تاکید می‌کند: باید زنان بیکار ما نیز اوقات فراغت خود را با کار پر کنند. درحال‌حاضر زنان برج‌نشین بیکار زیادی در کلان‌شهرها و شهرها هستند که می‌توانند با تشکیل تعاونی، در مرحله نخست آموزش دیده و بعد در مشاغل خانگی فعال شوند.
حمید کلانتری با اشاره به فعالیت 470تعاونی دانش‌بنیان گفت: اکنون در اکثر این تعاونی‌ها زنان و دختران تحصیلکرده در کنار مردان و فناوری‌های نوین مشغول فعالیت هستند.
نادیده گرفتن توانمندی زنان
وحیده نگین، مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور زنان و خانواده جزو نخستین سخنرانان همایش «مسیر توسعه اجتماعی با تاکید بر برنامه ششم توسعه» بود. او با تاکید بر اینکه اسناد بالادستی و قوانین دست‌وپاگیری که برای مشارکت زنان است، می‌گوید: در شرایط فعلی کشور که در جهت مقاوم‌سازی اقتصاد ملی قدم برمی‌داریم به مشارکت زنان بیش از پیش نیاز داریم. اگرچه سخن از نقش زنان در توسعه یافتگی ممکن است سخنی نو و تازه نباشد اما همواره پرسش‌های بی‌پاسخ مختلفی در این بخش وجود داشته است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای عملیاتی کردن برنامه‌هایی که در حوزه‌های کاری خود دارد بیش از سایر وزارتخانه‌ها و نهادهای کشور نیاز به بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زنان دارد. این وزارتخانه برای پیشبرد سیاست‌های رفاه اجتماعی نیاز دارد توجه ویژه‌یی به نقش زنان داشته باشد. وحیده نگین بااشاره به اشتغال زنان می‌افزاید: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای توسعه اشتغال نیاز دارد، اشتغال زنان را به‌عنوان نیمی از جمعیت فعال کشور دنبال کند، ضمن آنکه در این وزارتخانه همچنین ضرورت دارد تا در توسعه بخش تعاون توجه ویژه‌یی به تعاونی‌های
زنان صورت گیرد. این وزارتخانه با جامعه هدفی از زنان روبه‌رو است که نیازمند توجه ویژه‌یی هستند که اگر برای حمایت از این قشر تدابیر مناسب و موثر اتخاذ نشود آثار ناگوار آن به‌صورت مسایل حاد اجتماعی بروز خواهد کرد.
مشاور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در امور زنان و خانواده تاکید کرد: با نگاهی به روند تاریخی نقش زنان در مسیر توسعه اقتصادی اجتماعی کشور درمی‌یابیم که باوجود قوانین و اسناد بالادستی ازجمله اصول دهم، بیستم و بیست‌و‌یکم قانون اساسی؛ سند چشم‌انداز 20ساله کشور و مواد 227 و 230 قانون برنامه پنجم توسعه؛ همواره موانع زیادی برای مشارکت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زنان وجود داشته است. در عین حال زنان ایرانی با تلاش‌های مضاعف خود این موانع را یک به یک رفع کرده‌اند و موفقیت‌های خود را به عرصه اجتماعی کشانده‌اند.
او بر این عقیده است که موانعی بر سر مشارکت اجتماعی زنان وجود دارد که ریشه آن در نادیده گرفتن توانمندی‌های زنان است. توانمندسازی زنان و ایجاد زمینه مشارکت اجتماعی آنان علاوه بر اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت در فرآیند توسعه، اثرات بین‌نسلی هم وجود خواهد داشت. این ضرورت حس می‌شود که برای برداشتن موانعی که درحال حاضر برای مشارکت اقتصادی اجتماعی زنان وجود دارد، تدبیر شود تا زنان بتوانند از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کنند.
وحیده نگین با ابراز امیدواری بر اینکه همایش زنان در مسیر توسعه اجتماعی با تاکید بر برنامه ششم توسعه نه به سیاق گذشته بلکه آغازگر یک حرکت عظیم و تعیین‌کننده در جهت ارایه راهکارهای کارشناسی و عملی برای استفاده بهینه از ظرفیت و پتانسیل‌های زنان در راستای توسعه پایدار کشور باشد، می‌گوید: همه پیشنهاداتی که در همایش و پنل‌های تخصصی آن ارایه می‌شود به‌صورت یک مجموعه واحد و بسته اجرایی دراختیار تدوین‌کنندگان و تهیه‌کنندگان برنامه ششم توسعه قرار می‌گیرد. دل به این بسته‌ایم که در پایان این همایش، بتوانیم راهکارهای اجرایی و عملیاتی در راستای اهداف برگزاری آنکه همانا بهبود وضعیت زنان و استفاده مناسب از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های آنان در فرآیند توسعه کشور جهت درج در برنامه ششم توسعه است، ارایه کنیم.
