گروه تشکلها سمیه سایش
عدم دسترسی تشکلها به امار دقیق و اینکه این سازمانهای مردم نهاد چه میزان میتوانند در تهیه آمار نقشآفرینی کنند موضوعی است که همه ساله از سوی نهادهای دولتی و مردمی مورد انتقاد است. در همین راستا ؛ برای دسترسی آمارهای جامع دولتمردان به منظور شفافیت آمار در برنامههای توسعهیی کشور بودجههایی را در نظر گرفته اند تا شاید این اطلاعات بتوانند بخش زیادی از مشکلات کنونی بر سر راه تشکلهای کشور را بکاهد. در همین رابطه؛ معاون وزیر صنعت، معدن وتجارت و عضو هیات رییسه اتاق اصناف ایران درباره انتقاد بخش خصوصی در زمینه نبود شبکه جامع اطلاعاتی به «تعادل» میگوید: به هرحال از گذشته تاکنون چالشهایی برای نبود شبکه جامع اطلاعاتی وجود داشته و بسیاری از تشکلها نیز از وجود چنین وضعیتی ناراضی هستند. البته به صراحت نیز نمیتوان درباره نبود شبکه جامع اطلاعاتی نقد داشت. درواقع، انتقاد بخشخصوصی در زمینه نبود شبکه جامع آماری کلیگویی است. به عبارت دیگر، نهادهای مختلف دولتی شبکههای مجزای اطلاعاتی دارند که نحوه بررسی آنها در زمینه چگونگی تهیه آمار گوناگون است. علی یزدانی در ادامه عنوان میکند: بنابراین بررسی نهادهای دولتی
میتواند آمارهای و ارقامهای گوناگونی را برای ما داشته باشد که البته این موضوع نیز جای نقد دارد. او با اشاره به اینکه تشکلها میتوانند نقش بسزایی در تهیه آمار شفاف داشته باشند؛ میگوید: تشکلها به عنوان یک مجموعه مردم نهاد محسوب میشوند که ارتباط وسیعی با زیرمجموعههای خود دارند و بنابراین میتوانند در تهیه آمار شفاف نقش بسزایی برای دولتمردان ایفا کنند.
هر سازمان نسخه گوناگون دارد
عضو هیات رییسه اتاق اصناف ایران با اشاره به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان صنایع کوچک سیاستهای را برای تهیه آمارهای جامع درنظر دارد؛ توضیح میدهد: برخیها میگویند همه ساله دولت برای تهیه آمار شفاف هزینههای زیادی را به دستگاههای دولتی تزریق میکندکه چنین مباحثی در برنامههای مختلف توسعهیی وجود دارد. به عنوان مثال، یکی از سیاستهای محوری وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان صنایع کوچک ایران تهیه نقش راه اطلاعاتی و حمایت از بخشهای تشکلی است که این موضوع نیز در دستورکار وزارتخانه نیز قرار گرفته تا با بررسی آمارهای دقیق خود آن را در اختیار دیگر سازمانهای دولتی قرار دهد. او در ادامه عنوان میکند: همه ساله پرداختن به موضوع آمارها یکی از اولویتهای مهم کاری دولتمردان محسوب میشده که امسال نیز بررسی و به روز کردن آمار شفاف نیز مورد اولویت وزارتخانه است. یزدانی با بیان اینکه اخذ مالیات از بخش خصوصی کشور همه ساله مورد انتقاد این فعالان بوده است، میگوید: هر دستگاههای دولتی یا حتی بخشخصوصی برای تهیه آمار از روشهای گوناگون استفاده میکنند و فعالان نیز نباید این نوع موضوعات را مورد انتقاد
قراردهند. به عنوان مثال، سازمان تامین اجتماعی، سازمان امور مالیاتی، سازمان صنایع کوچک و... برای بررسی عملکرد خود از نحوههای گوناگون استفاده میکنند و چگونگی ارزیابی شبکههای جامع آماری آنها نیز با دیگر سازمانهای متفاوت است.
در تهیه و تکامل بخش آمارها مشکل مالی نداریم
یزدانی در پاسخ به این پرسش که دولت یازدهم برای تهیه کارنامه آماری برنامه جامعی را درنظر دارد یا خیر، میگوید: هر دولتی در برنامههای توسعهیی چنین موضوعی را در دستور کار قرار میدهد و جز اولویتهای کاری دستگاهها در نظر دارد اما به هرحال، بررسی دقیق عملکرد سازمانها و آمارگیری فعالیت آنها هزینهبر است و این معضل را نمیتوان یک شبه حل و فصل کرد. او درادامه عنوان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تهیه شبکه آماری مشکلی در تامین منابع مالی ندارد و هماکنون نیز نسخههای آمارهایی وجود دارد که قابل عرضه برای دیگر دستگاههای دولتی است. یزدانی هچنین با اشاره به نسخه آماری سازمان صنایع کوچک میافزاید: سازمان صنایع کوچک برای چگونگی نحوه فعالیت صنایع کوچک و متوسط افرادی را ماموریت داده که تعداد بنگاههای فعال خرد و متوسط را ارزیابی کنند تا با تکمیل زنجیره آماری این سازمان پروندهها تکامل یافته باشند.
نبود شبکه جامع آماری دغدغهای کهنه
در همین زمینه؛ رییس اتاق اصناف استان مرکزی درباره نبود شبکه جامع اطلاعاتی به «تعادل» میگوید: متاسفانه یکی از معضلاتی که ما سالها با آن مواجه هستیم، نبود شبکه جامع آماری است که این موضوع باعث شده که مدیران اداره امور مالیاتی به تشکلی مانند اصناف و زیرمجموعه آنها درباره پرداخت مالیات فشارهایی را اعمال کنند.
جمشید زند با بیان اینکه دولت باید در زمینه تامین مالی به تشکلهای بخش خصوصی کمک کند، میافزاید: برای ایجاد شبکه جامع اطلاعاتی دولت باید منابع مالی لازم را به نهادهای مردمی تزریق کند تا این موضوع مورد پیگیری آنها قرار گیرد. البته، در زمینه شفافسازی بحث آمار دولت بیش از هر نهاد مسوول دیگری به آن نیازمنداست و مداما نیز ما شاهد نقد این موضوع از سوی مسوولان نهادهای دولتی بودهایم.
او با اشاره به اینکه تهیه آمار جامع میتواند نقشه راهی برای مسوولان دولتی باشد، میگوید: نبود آمار شفاف به عنوان دغدغه اصلی تشکلها به شمار میرود و این موضوع نیز بارها از سوی بخش خصوصی به دولتمردان مطرح شده است. درواقع، مقوله آمار ابزاری برای نقشه راه دولتمردان محسوب میشود و همه ساله نیز نهادهای مختلف دولتی هزینههای زیادی را صرف آموزش برای تهیه این درنظر میگیرند، به عنوان مثال در برنامه پنجم توسعه 5درصد بودجه به بخش آموزش نهادهای دولتی تعلق گرفت.
حرکت لاکپشتوار اصناف برای تهیه آمار
زند در ادامه تصریح میکند: باتوجه به اینکه دولتمردان بودجههای زیادی را برای تهیه آمارها اختصاص دادهاند اما ما همچنان شاهد نبود شبکه جامع آماری در کشور هستیم و این موضوع باعث شده مودیان مالیاتی هرطور که بخواهند در زمینه اخذ مالیات با اصناف برخورد کنند. او در پاسخ به این پرسش که اتاقهای اصناف برای تهیه آمار شفاف چه برنامههای رادر دستور کار خود دارند، توضیح داد: جمعآوری و بهروز کردن آمار تنها با استفاده از تشکلهای صنفی امکانپذیر نیست. متاسفانه اصناف نیز علاوه بر این موضوع با کمبود منابع مالی نیز رو به رو هستند و همین امر نیز باعث شده که این تشکل مردم نهاد بطور لاکپشتوار برای تهیه آمارهای جامع اقدام کنند.
چگونگی دستیابی دولت به درآمدهای غیرنفتی
رییس اتاق اصناف استان مرکزی با اشاره به اینکه اداره امور مالیاتی همه ساله 20درصد افزایش بخش مالیاتی را برای اصناف درنظر میگیرند، میافزاید: متاسفانه شبکه جامع آماری سازمان اداره امور مالیات کشورمان بسیار ضعیف عمل میکند و این موضع باعث شده که متولیان آنها از تشکیل نهادهای صنفی جدید ناآگاه باشند و در چنین مواقعی نیز بیشترین فشارها را برای پرداخت مالیات به واحدهای صنفی کهنه اعمال کنند. زند خاطرنشان میکند: دولتمردان باید به موضوع افزایش بهرهوری توجه ویژهیی داشته باشند، متاسفانه همه ساله چشماندازی برای ارتقای بهرهوری کل عوامل در نظر گرفته میشود اما هیچگاه این مقوله مهم به کرسی نمینشیند. یکی از موضوعات مهم در بهرهوری توجه به نیروی انسانی است که اگر برنامهریزی دقیقی در این باره انجام شود بیشک دولت سالانه به درآمدهای غیرنفتی هنگفتی دست خواهد یافت. از سوی دیگر؛ رییس اتحادیه صنایع خانگی درباره عدم دسترسی تشکلها به آمار دقیق و اینکه چه میزان تشکلها میتوانند در تهیه آمار نقشآفرینی کنند، به «تعادل» میگوید: به هرحال هر تشکلی آمار مربوط به خودشان را مورد پایش قرار میدهد و به نظر نمیرسد که تشکلها بتوانند نقش مهمی در زمینه ارائه آمار به ارگانهای دیگر داشته باشند. محمد طحانپور درباره نبود آمار شفاف میافزاید: یکی از مباحثی که در مدیریتهای گذشته سازمان امور مالیاتی مطرح میشد اخذ غیرحقه ممیزمالیاتی برای واحدهای مختلف صنفی بود که خوشبختانه با روی کار آمدن مدیر جدید این سازمان برطرف شده است. او در ادامه عنوان میکند: در گذشته سازمان امور مالیاتی رفتار متقابلگرایانه با تشکلها داشت که اکنون این نوع نگاهها برطرف شده است. درحال حاضر باید گفت که صنف لوازم خانگی آمارهای مربوط به صنف خود را دارد که بهروز شدن این آمارها تنها کار ریاست بعدی را آسانتر میکند. درواقع، درباره بحث مالیاتی هماکنون نیز بنده از وضعیت بخش اعضا صنفی خود بیاطلاع هستم و درباره چگونگی پرداخت مالیات نیز اطلاع آن چنانی ندارد. طحانپور خاطرنشان کرد: به هرحال بهروز شدن اطلاعات آماری نقش بسیاری در فعالیت تشکلها خواهد داشت.