زهرا قبادی| کارشناس امور تشکلی|
امروز قرار است مجمع عمومی موسسان فدراسیون صنعت نفت ایران برگزار شود. این فدراسیون متشکل از تشکل‌هایی هستند که در صنعت نفت فعالیت می‌کنند تا با کمک آنها شاهد شکل‌گیری یک فدراسیون به نام صنعت نفت باشیم. پس از آن نیز طبیعتا فدراسیون صنعت نفت با کمک فدراسیون صادرکنندگان انرژی، فدراسیون آب و چند فدراسیون دیگر کنفدراسیون انرژی را ایجاد خواهند کرد.
در حقیقت صحبت‌هایی که از یک سال قبل به نام نقشه تشکلی در اقتصاد مطرح بود امروز بیش از هر زمان در حال شکل‌گیری است. هر روز یک فدراسیون یا یک تشکل شکل می‌گیرد و این تشکل‌ها مانند یک پازل یک تشکل بالا دستی دیگر را شکل می‌دهند. به نظر این کار مناسب می‌آید ولی چند مبحث اساسی در این خصوص جای بحث دارد.
قبل از هر چیز باید از معاونت تشکل‌ها برای چنین کار سازمان یافته‌یی تشکل کرد. کار سختی است که هر ماه چندین تشکل ایجاد شود. هر کدام از این تشکل‌ها نیاز به برنامه‌ریزی برگزاری جلسات هماهنگی، جلسات مطرح و در نهایت موضوعاتی از این دست دارد. اما شاید لازم باشد برای این موضوع چند نکته اساسی در نظر گرفته شود:
1- دیگر بر همه مسجل شده است که یک نقشه تشکلی بزرگ در هیات رییسه و معاونت تشکل‌ها وجود دارد که اتاق در حال اجرای آن است. اما این نقشه تشکلی در کجا دیده شده است؟ آیا احتیاجی نیست که این نقشه راه تشکلی مصوب هیات نمایندگان را داشته باشد. اگر قائل به این موضوع باشیم که نقشه راهی برای این برنامه وجود ندارد مطمئنا منابع زیادی در حال اتلاف است و اگر اعتقاد داشته باشیم که این کار با برنامه‌یی مدون در حال اجراست پس طبیعتا نیاز به تصویب این نقشه و علنی شدن آن در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران داریم. اصولا بر اساس قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار نیز نیاز است که اتاق در بحث ساماندهی تشکلی وارد شود ولی این ساماندهی چگونه صورت می‌پذیرد؟
2- یکی از مشکلات اساسی تشکل‌ها امروز حضور نیافتن اعضاست. حال با زیاد شدن تشکل‌ها همین افراد معدود نیست در تشکل‌های مختلفی عضویت می‌یابند. برای مثال در بحث فدراسیون صنعت نفت مگر چند فعال بخش خصوصی در صنعت نفت فعال هستند؟ چند فعال این صنعت علاقه به کار تشکلی دارند؟ اصولا فکری به حال جذب چهره‌های تشکلی در تمام این تشکل‌ها شده است یا هدف تنها ایجاد تشکل بدون در نظر گرفتن تعداد اعضاست؟
3- مشکل بیشتر از مورد دوم بحث کارکنان کارآزموده است. تعداد دبیرکل‌های تشکلی کارآزموده که بتوانند مسائل تشکل را به خوبی پیگیری کنند بسیار اندک است. اصولا آموزشی برای این افراد وجود ندارد و کمتر کسی می‌تواند بدون تجربه تشکلی در این پست‌های کلیدی مسائل را پیگیری کند. اتاق چه برنامه آموزشی برای نیاز کارمندان رسمی این تشکل‌ها دارد؟
4- مساله امروز بسیاری از تشکل‌ها بحث استقلال مالی است. تشکل‌ها نمی‌توانند حق عضویت کافی از اعضای خود دریافت کنند. این تشکل‌ها حال قرار است عضو فدراسیون‌ها نیز باشند و هزینه‌های آنها را نیز بپردازند. بسیاری از تشکل‌ها فاقد دفتر مناسب و تعداد کافی نیروی اداری هستند. حال هزینه‌های سنگینی برای نهادی بالاتر به نام فدراسیون‌ها و سپس کنفدراسیون‌ها مد نظر است. قرار است این هزینه‌ها چگونه پرداخت شود؟
فدراسیون‌های جدیدی در حال ایجاد است که به عنوان یک فرد که سال‌ها روی مباحث تشکلی تحقیق کرده‌ام معتقدم آنها در آینده با مشکلاتی یکسان روبه‌رو خواهند شد. ساختار این تشکل‌های جدید کاملا یکسان است پس مطمئنا بسیاری از چالش‌های آنها نیز یکسان خواهد بود. شاید بهتر بود در قالب یک کمیسیون یا کارگروه موضوع تشکل‌سازی اتاق بازرگانی و ساختار این تشکل‌ها مورد بررسی قرار گیرد. هرچند بسیاری از این فدراسیون‌ها با الگوهای ارائه شده توسط کمیسیون تشکل‌های اتاق تهران مطابقت دارد، ولی این کمیسیون در این دوره از میان رفته است و نمی‌تواند نظارتی بر نحوه اجرای برنامه‌های خود در اتاق ایران داشته باشد.
