نخستین اتاق بازرگانی در جهان در فرانسه شکل گرفت. در 1599 نخستین اتاق بازرگانی در جهان پا به عرصه وجود گذاشت ولی بر خلاف تصور بسیاری این اتاق نه در یک پایتخت و به شکل کشوری بلکه در بندر مارسی متولد شد. مارسی از نظر جغرافیایی در موقعیتی بود که میتوانست بین چند کشور مهم ازجمله هلند و اسپانیا قرار گیرد و همین موضوع باعث حضور بازرگانان و دریانوردان گسترده از سراسر اروپا در دومین شهر بزرگ فرانسه بود. همین موضوع باعث ایجاد نهادی شد که نام اتاق بازرگانی را بر آن نهادند. موفقیت این ایده باعث شد که بعد از 65 سال در بندر بروخه دومین اتاق بازرگانی شکل گیرد که در آن تجار فرانسوی، هلندی و اسپانیایی نقش فعال داشتند. با گذشت چند دهه فرهنگ اتاق بازرگانی به مرور در بقیه کشورها ایجاد شد ولی فرانسه به عنوان نخستین کشوری که دست به این ابتکار زد تا حد زیادی پیشران این موضوع بود.
شکلگیری اتاقهای بازرگانی در فرانسه به شکل شهری بود و هر شهر اتاق بازرگانی خود را داشت. بعد از مدتی اتاقهای بازرگانی شهرهای نزدیک به یکدیگر اتاقهای بازرگانی منطقهیی را شکل دادند. برای مثال اتاق بازرگانی پاریس در سال 1803 شکل گرفت ولی چندین سال طول کشید که اتاقی بالادست این اتاق ایجاد شود.
نتیجه این موضوع باعث تفاوت میان اتاق بازرگانی کشور فرانسه با سایر کشورها شد. در حقیقت اتاق بازرگانی و صنایع فرانسه که اصطلاحا«مجمع اتاقهای بازرگانی و صنایع فرانسه» نامیده میشود، کنفدراسیونی است متشکل از 155 اتاق بازرگانی و صنایع محلی و 20 اتاق بازرگانی و صنایع استانی و قدرت اتاقهای شهرستانها و استانها بسیار بیشتر از اتاق بازرگانی فرانسه محسوب میشود. با توجه به قدمت اتاقهای فرانسه، اتاق این کشور به یک هماهنگکننده میان اتاقهای بازرگانی بدل شد بدون آنکه قدرت اجرایی زیادی داشته باشد. در بقیه کشورها الگو تقریبا عکس است. در اکثر کشورها اتاق بازرگانی یک مرکز است و اتاقهای شهرهای مختلف مجبور به پیروی از تصمیمات و سیاستگذاریهای اتاق مرکزی هستند.
اتاق بازرگانی و صنایع فرانسه نقش واسط بین اتاقهای سراسر کشور و مراجع دولتی و عمومی فرانسه و اروپا و سازمانهای بینالمللی را ایفا میکند. وظیفه اتاق بازرگانی و صنایع فرانسه راهنمایی و حمایت از اتاقهای بازرگانی و صنایع سراسر کشور و ارائۀ مشاوره به آنهاست و جهت تسهیل این امر کلیه اتاقهای بازرگانی و صنایع فرانسه توسط یک شبکه اینترانت به هم متصلند.
ارکان اتاق بازرگانی و صنایع فرانسه به شرح زیر است:
1- مجمع عمومی: متشکل از 186نفر است و از اهم وظایف آن میتوان به انتخاب رییس اتاق، تعیین خط مشی اتاق، تصویب بودجه و حسابرسی اشاره کرد.
2- هیاتمدیره: متشکل از 39 نفر است که اتخاذ تصمیمات و مواضع در فاصله بین برگزاری مجامع عمومی به عهده ایشان بوده و مسوول نظارت بر حسن اجرای مصوبات مجامع عمومی هستند.
3- هیات اجرایی: متشکل از 12نفر است که به رییس اتاق در انجام وظایف وی کمک کرده و بررسی و تجزیه و تحلیل کلیه طرحهای عمده اتاق و مسوول ارائه گزارش به هیاتمدیره و مجمع عمومی است.
4- رییس اتاق: توسط اعضای مجمع عمومی برای مدت 5 سال انتخاب میشود. مدیریت اجرایی اتاق بازرگانی و صنایع فرانسه به عهده دبیرکل است که توسط رییس اتاق انتخاب میگردد.
اهم وظائف اتاقهای بازرگانی و صنایع فرانسه عبارتند از:
حمایت از بنگاههای اقتصادی در کلیه شؤون کاری ایشان؛
ارائه رأی و نظر و مشورت به مراجع دولتی و عمومی به عنوان نماینده بخش خصوصی؛
بررسی کارشناسانه تحولات اقتصادی با تمرکز بر مسائل مبتلابه شرکتها و بخش خصوصی؛
ارائه آموزش مداوم و مبتنی بر نیازها روز به شرکتهای عضو.
اتاقی با بودجهای خودکفا
درآمدهای اتاقهای بازرگانی فرانسه هر ساله به چند میلیارد یورو بالغ میشود. یک علت آن تعداد زیاد اتاقها است. این پول در اتاق فرانسه تجمیع نمیشود بلکه به صورت پخش شده در اتاقهای بازرگانی مختلف این کشور وجود دارد. اما مساله اصلی محل تامین بودجه این اتاق بازرگانی است.
بر اساس قانون بخشی از پرداختهای مالیاتی فعالان بخش خصوصی به اتاق بازرگانی محل فعالیت آنها پرداخت میشود. این شبیه به همان الگویی است که امروز اتاق بازرگانی ایران بر اساس آن کسب درآمد میکند. ولی درآمد اصلی این اتاق از طریق خدماتی است که از سوی اتاقهای مختلف فرانسه به فعالان اقتصادی و حتی شهروندان عادی ارائه میشود. این اتاق دارای اماکن عمومی فراوانی است که هر کدام در سال مبالغی را برای این اتاق فراهم میکنند. ولی مهمترین محل درآمد مربوط به دانشگاههای وابسته به اتاق بازرگانی فرانسه است. صدها دانشگاه، مدرسه و کالج تخصصی در فرانسه وجود دارد که همگی از سوی اتاقهای بازرگانی اداره میشوند و در رشتههای مختلفی به ویژه رشتههای کاربردی که معمولا جایی در دانشگاههای تخصصی و آکادمیهای علمی ندارند به بهترین نحو در این دانشکدهها ارائه میشود. از کلاسهای آشپزی گرفته تا کلاس برای منشیها همگی با مدارک معتبر توسط اتاق بازرگانی فرانسه ارائه میشود و اتفاقا اعتبار این موسسات آموزشی باعث شده است که یافتن شغل برای فارغالتحصیلان آنها بسیار سادهتر از فارغالتحصیلان سایر دانشگاهها باشد. تعداد موسسات آموزشی اتاق فرانسه نزدیک به 600 موسسه، دانشگاه و کالج برآورد میشود. همچنین 120فرودگاه و 180بندر در فرانسه زیر نظر اتاق بازرگانی این کشور اداره میشود که این بخش نیز درآمدهای هنگفت و قدرت زیادی برای این اتاق ایجاد کرده است.