اتاقهای بازرگانی در سراسر جهان یکی از قدیمیترین نهادها و تشکلهای بخش خصوصی محسوب میشوند. از سال 1599 و تشکیل اتاق بازرگانی مارسی در فرانسه تا به امروز راه زیادی پیموده شده است. اتاقهایی که در ابتدا بنا به تجمع فعالان اقتصادی در شهرها به ویژه بنادر شکل گرفتند بعد از مدتی ساختاری کشوری پیدا کردند. در نهایت این اتاقها موفق شدند که در سال 1919 اتاق بازرگانی بینالمللی موسوم به ICC را ایجاد کنند. ICC مدعی است که تنها نماینده بخش خصوصی در جهان محسوب میشود و نقش منحصر بفردی در زمینه تسریع و تسهیل مراودات تجاری در سطح بینالمللی، از طریق تلاش در استانداردسازی سیاستها و مقررات - ازجمله اینکوترمز و مقررات بانکداری بینالمللی مانند اعتبارات اسنادی، ضمانتنامهها و...، همچنین اداره بزرگترین مرکز داوری تجاری بینالمللی ایفا میکند. هدف اولیه ایجاد این اتاق خدمت به تجارت جهانی از طریق ترویج مبادلات و سرمایهگذاری، گشایش بازارهای جهان به روی کالاها و خدمات و جریان آزاد سرمایه ایجاد شد. این اتاق علاوه بر تدوین و پیشنهاد سیاستهای مبتنی بر رقابت و ضابطهمند کردن مبادلات از طریق مقررات، نقش مهمی در ایجاد ارتباط بین
بازرگانان و کارآفرینان صنعتی و معدنی در سراسر جهان دارد و زمینه ارتباط گستردهتر تشکلهای کارفرمایی در جهان را فراهم میآورد.
اتین کلمانته (Etienne Clémentel) نخستین رییس این سازمان که سابق بر آن وزیر بازرگانی کشور فرانسه بوده است نقش موثری در ایجاد و استقرار این سازمان جهانی داشت و تحت نظارت وی دبیرخانه بینالمللی سازمان در شهر پاریس تاسیس گردید. وی همچنین در ایجاد دیوان بینالمللی داوری در سال 1923 نقشی اساسی ایفا کرد.
هسته اولیۀ اتاق بازرگانی بینالمللی پس از جنگ جهانی اول و در شهر آتلانتیک توسط بخش خصوصی کشورهای بلژیک، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و ایالات متحده امریکابنا نهاده شد و امروزه بسیاری از اتاقهای بازرگانی و شرکتهای بزرگ از 130 کشور جهان عضو این اتاق هستند.
نقش این اتاق پس از موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت موسوم به گات بسیار پررنگتر شد. گات (GATT) مخفف General Agreement on Tariffs and Trade بهمعنای موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت سندی (قراردادی یا موافقتنامهیی) است، مشتمل بر 38 ماده و 4 فصل که در 30 اکتبر 1947 بین 23 کشور عمدتا پیشرفته و صنعتی، به امضا رسید. این موافقتنامه همان موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت بود، که یک چارچوب شکلی و سیاستگذارانه را برای مذاکره در مورد آزادسازی دسترسی به بازارها دربرداشت و تا سال 1994 که پایان حیات این موافقتنامه به عنوان تنها نهاد ناظر بر تجارت بینالملل بود، اعضای آن به حدود 123 کشور افزایش یافت. پس از آن در اول ژانویه 1995 سازمان تجارت جهانی یا WTO به وجود آمد که همکاری نزدیکی با اتاق بازرگانی بینالمللی دارد. این اتاق در سالهای اخیر ارتباط گستردهیی را با اتاقهای بازرگانی جهان از یک طرف و با سازمانهای بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان تجارت جهانی (WTO) و سازمان توسعه و همکاری اقتصادیOECD)) از طرف دیگر به وجود آورده است و در نشستهای سران کشورهای گروه۸ (G۸) و گروه۲۰ (G۲۰) مشارکت فعال دارد.
ساختار اتاق بازرگانی بینالمللی عبارت است از:
مجمع: عالیترین رکن اتاق است و ترکیبی است از نمایندگان اتاقهای بازرگانی عضو از سراسر جهان. همچنین 10 عضو مستقیم از کشورهایی که کمیته ملی اتاق بازرگانی بینالمللی در آنها تشکیل نشده است نیز امکان دعوت شدن و حضور در مجمع را دارند. مجمع دوبار در سال تشکیل جلسه میدهد.
کمیتههای ملی: هر یک از کشورهای عضو در کشور خود دارای یک کمیته ملی اتاق بازرگانی بینالمللی هستند که به عنوان اعضای مجمع تلقی میشود. (در ایران نیز کمیته ملی اتاق بازرگانی بینالمللی وجود دارد.)
هیات رییسه و هیات اجرایی: رییس و نایبرییس هیات رییسه توسط مجمع بهمدت 2 سال برگزیده میشوند. این دو به همراه رییس قبلی هیات رییسه (مجموعاً سه نفر) هیات رییسه اتاق بازرگانی بینالمللی را تشکیل میدهند. مجمع همچنین هیات اجرایی 30-15 نفرهیی را نیز انتخاب مینماید. این هیات مسوول اجرای سیاستهای اتاق بازرگانی بینالمللی بر اساس توصیههای رییس هیات رییسه است. اعضای هیات اجرایی بمدت 3 سال انتخاب میشوند و هر سال ماموریت یک سوم از اعضای خاتمه یافته و افراد دیگری بجای آنها انتخاب میشوند.
دبیرکل: دبیرکل سرپرست دبیرخانه بوده و در ارتباط کاری نزدیک با کمیتههای ملی جهت اجرای برنامههای اتاق بازرگانی بینالمللی است. دبیرکل با معرفی هیات اجرایی و توسط مجمع انتخاب میشود.
کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بینالمللی در سال ۱۳۴۲ تاسیس شد که پس از انقلاب با چند سال وقفه روبهرو گشت، در سال۱۳۶۴ بنا به توصیه دولت و تلاش اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، دوره جدید فعالیت خود را آغاز کرد. هیات رییسه این کمیته از محسن جلالپور به نمایندگی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در سمت رییس، مسعود خوانساری به نمایندگی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در سمت نایبرییس، محمدمهدی بهکیش در سمت نایبرییس و دبیرکل، سیدحسین سلیمی در سمت خزانهدار و عضویت هیات رییسه با علی اشرف افخمی، سیدرسول تاجدار، مسعود دانشمند و اسدالله عسگر اولادی است.
در حال حاضر ریاست ICC بر عهده هارولد مک گرو است که از اول جولای 2013 این سمت را عهدهدار شده است. وی مدیر موسسه مالی مک گرو هیل محسوب میشود. در سال 1979 میلادی ـ 1357 شمسی رییس هیات رییسه اتاق بازرگانی بینالمللی آقای محسن لک از ایران بوده است و با توجه به اینکه در تاریخ 80 ساله اتاق بازرگانی بینالمللی تنها سه کشور آسیایی یعنی هند ـ ایران و پاکستان موفق به کسب این مقام شده انداین افتخاری برای کشور محسوب میشود.