گروه تجارت|
دولت یازدهم، پنجره واحد تجارت مرزی را با هدف کاهش بروکراسیهای اداری برای توسعه تجارت در کشور راهاندازی کرد. پروژهیی که اکنون بعد از چند ماه از اجرای آن، آثار آن در مثبت شدن تراز تجاری و افزایش صادرات به خوبی مشهود است. گمرک کشور به عنوان یک سازمان دولتی و حاکمیتی و مجری سیاستهای اقتصادی دولت، علاوه بر وظایف سنتی خود، یعنی کنترل ورود و خروج کالا و ارائه خدمات به تجار و بازرگانان و مسافران، براساس سیاستها و توصیههای سازمان جهانی گمرک که تقریبا همه گمرکات جهان در آن عضویت دارند، موظف به رعایت کنوانسیونها و معاهداتی است که اجرای آنها مستلزم ایجاد تغییر و تحولات بنیادین در روشها و شیوههای کاری گمرکات بوده و یکی از مهمترین عواملی که میتواند به این هدف و آمادگی گمرک برای نقشآفرینی در شرایط جدید کمک کند، استفاده از فناوریهای جدید اطلاعات و ارتباطات است.
بر اساس اعلام مسوولان گمرک کشور، با راهاندازی سامانهها و ایجاد تسهیلات مختلف در حال حاضر در بسیاری از گمرکات برای ترخیص کالا معطلی وجود ندارد و سرعت کار افزایش یافته است که البته این اتفاق باید در همه گمرکات رخ دهد و فعالیت گمرک ۲۴ساعته شود. بر اساس نظر دولت، توسعه سامانههای الکترونیکی از بهترین و موثرترین راهها برای کاهش مفاسد اداری و اقتصادی است و کاری که در گمرک در این زمینه صورت گرفته، به برخی نگرانیهای موجود پایان خواهد داد. آن طور که معاون اول رییسجمهور در این باره وعده داده است؛ کارهایی که در گمرک صورت گرفته قطعا میتواند کشور را وارد دوره رونق تجاری کند و با توجه به آمادگی فضای بینالمللی برای رونق کسب و کار در ایران، امیدواریم سایر بخشها نیز با اهتمام و تلاش بیشتر در جهت تحقق سیاستهای بهبود اقتصادی حرکت کنند. اسحاق جهانگیری همچنین اعلام کرده است که «اقتصاد کشور در آینده نزدیک وارد یک دوره رونق خواهد شد و اگر ما خواهان ادامه رشد اقتصادی هستیم باید تلاش کنیم تا شاخصهای تجارت خارجی کشورمان را در عرصه بینالمللی ارتقا دهیم.»
شعار جهانی؛ «تحقق گمرک دیجیتال»
بر اساس این گزارش، با توجه به اهمیت فناوری اطلاعات در گمرک کونیو میکوریا، دبیرکل سازمان جهانی گمرک (WCO) شعار سال 2016 این سازمان را با عنوان «گمرک دیجیتال، حرکت به سمت جلو» نامگذاری کرده است. گمرک ایران نیز اجرای سامانه جامع گمرکی را با محوریت فناوری اطلاعات و ارتباطات و با هدف کوتاه کردن فرآیند تشریفات گمرکی ترخیص کالا که مهمترین و تاثیرگذارترین عامل در بهبود و تسهیل تجارت خارجی است آغاز کرد و با وجود همه دشواریها و کمبودهای مالی و تجهیزاتی توانست طی مدت کوتاهی به موفقیتهای چشمگیری در زمینه الکترونیکی کردن رویههای مختلف گمرکی دست یابد.
جزییات عملکرد پنجره واحد تجاری
در خصوص روند راهاندازی پنجره واحد تجاری، مسعود کرباسیان، رییس کل گمرک ایران گفته است: بیش از 90درصد از اهداف و خواستههای خود در پیادهسازی سامانههای الکترونیکی دست یافتهایم و به معنای واقعی کلمه، هماکنون کشور ما دارای گمرکی پویا، کارآمد، چابک و بهروز است، گمرکی که میتواند ظرف کمتر از 3 روز تشریفات ترخیص کالاهای وارداتی و ترانزیتی و کمتر از یک ساعت کالاهای صادراتی را انجام دهد. گمرکی که دیگر نیازی نیست صاحبان کالا برای ترخیص محمولههایشان درآن حضور یابند و ساعتها منتظر انجام کارهایشان بمانند، بلکه از طریق اینترنت و از محل کار و دفتر خود میتوانند همه مراحل ترخیص را به صورت الکترونیکی انجام داده و فقط برای انتقال کالاهای خود به گمرک مراجعه کنند، گمرکی که دیگر شائبه ارتباط غیرمنطقی اربابرجوع با برخی کارکنان به علت اتوماتیک شدن امور مربوط به انتخاب مسیر اظهارنامه (سلکتیویتی) در آن از بین رفته و در نهایت گمرکی که تلاش میکند احتمال تخلف و جعل اسناد در آن به صفر برسد.
حرکت رو به جلو با سامانه برخط
رییس کل گمرک ایران در عین حال اعلام کرد: هماکنون سامانه برخط تجارت خارجی راهاندازی شده و انتشار آمار روزانه بهصورت آنلاین روی سایت گمرک ایران برای نخستینبار در سطح کشور و شاید هم در سطح کشورهای منطقه آغاز شده است؛ لذا ما توانستیم جدیدترین فناوری روز را به خدمت بگیریم و سامانه همراه گمرک را در راستای توسعه پنجره واحد تجارت فرامرزی و دولت موبایلی (M-Government) راهاندازی کنیم.
وی افزود: در توضیح کلی این اقدام میتوان گفت تلاش بیوقفه همکاران گمرکی و کارشناسان پژوهشکده دانشگاه تهران در پیادهسازی سامانه الکترونیکی پنجره واحد تجارت فرامرزی و زیرسامانههای آنکه با هزینهیی بسیار کمتر در مقایسه با پروژههای انجام شده قبلی توسط کارشناسان خارجی (آنکتاد) صورت گرفته، گمرک ایران را آشکارا چند رتبه بالاتر از سازمانهای همجوار و بلکه در رتبه نخست سازمان فناوری محور در ایران قرار داده و به عینه ثابت کرده است که این سازمان کاملا در راستای شعار سال 2016 سازمان جهانی گمرک مبنی بر «گمرک دیجیتال، حرکت به سمت جلو» حرکت میکند و از پیشینهیی قوی و موثر در اجرای پروژههای الکترونیکی یا همان دیجیتال برخوردار است. این مقام مسوول دولت یازدهم خاطرنشان کرد: تلاش گمرک برای بهکارگیری فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی در جهت الکترونیکی کردن امور گمرکی نه تنها مورد تمجید و تحسین ذینفعان و مسوولان امر بوده، بلکه در ارزیابی عملکرد سازمانهای دولتی نیز جایگاه ویژهیی داشته است.
آثار مشهود بهبود تجارت
بر اساس این گزارش راهاندازی پنجره واحد تجاری، در بهبود اوضاع تجارت خارجی کشور در 10ماهه امسال نیز مشهود است.
آمار تجارت 10 ماهه
بر اساس این گزارش گمرک ایران از کاهش 22.32 درصدی واردات و 15.87درصدی صادرات غیرنفتی در ۱۰ماهه اول امسال خبر داد و بر اساس این گزارش تراز تجاری کشورمان همچنان مثبت است. ارزش واردات کشور در مدت یاد شده به 33میلیارد و 843میلیون دلار رسید که این میزان واردات، 22.32 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. همچنین ارزش صادرات غیرنفتی کشور به 35 میلیارد و 613میلیون دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 15.87درصد کاهش داشته است. اقلام عمده صادرات غیرنفتی در مدت یاد شده شامل گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل، پروپان مایع شده و قیر نفت بوده و عمدهترین خریداران کالاهای صادراتی کشورمان هم به ترتیب چین، عراق، امارات و افغانستان بودهاند. عمده واردات کشورمان هم به ترتیب به ذرت دامی با سهم 3.40درصدی از کل ارزش واردات، گندم خوراکی با 2.9درصد، لوبیای سویا با 1.84درصد، برنج با 1.71درصد و قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری با 1.61درصد بوده است.
تجارت در 9 ماه
بر اساس این گزارش آمار صادرات به کشورهای دیگر در 9 ماهه سال جاری نشان از این دارد که کشورهای چین، عراق و امارات متحده عربی همچنان با حفظ رتبه و با ارزش دلاری افزون بر 14میلیارد دلار سه کشور برتر مقصد صادراتی ایران به شمار میروند که در رتبههای بعدی کشورهای هند، افعانستان، ترکیه، ایتالیا، ترکمنستان، پاکستان و مصر قرار دارند. آمار وارداتی ایران از کشورهای دیگر در 9 ماهه سال جاری حاکی از این است که کشورهای چین، امارات متحده عربی و جمهوری کره همچنان با حفظ رتبه و با ارزش دلاری افزون بر 15میلیارد دلار سه کشور برتر در واردت به ایران هستند. در رتبههای بعدی کشورهای ترکیه، سوییس، هند، آلمان، ایتالیا، فرانسه و هلند عمدهترین کشورهای واردکننده کالا به ایران هستند.
آمار 8 ماهه تجارت
همچنین چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه، سوییس، هند، آلمان، ایتالیا، فرانسه و هلند، 10 کشور صادرکننده عمده کالا به ایران طی هشت ماه منتهی به آبان سال جاری بودهاند. چین بزرگترین صادرکننده کالا به ایران طی دوره مورد بررسی بوده است. واردات ایران از این کشور حدود 8/6 میلیارد دلار، معادل 2/ 3 میلیون تن رقم خورده است. این در حالی است که 10کشور واردکننده کالا از ایران بر اساس اطلاعات موجود و مقدماتی هشت ماهه سال1394 به ترتیب کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند، افغانستان ترکیه، ترکمنستان، ایتالیا و پاکستان است که سه کشور چین، عراق و امارات متحده عربی به عنوان عمدهترین مقصد صادراتی ایران با ارزش دلاری افزون بر 12 میلیارد دلار به شمار میروند.
تجارت در 7 ماه
همچنین آمار صادراتی هفت ماهه سال 1394 نشان از این دارد که کشورهای چین، عراق و امارات متحده عربی به عنوان سه کشور برتر عمدهترین مقصد صادراتی ایران بار ارزش دلاری نزدیک به 10 میلیارد دلار به شمار میرود که در ادامه کشورهای هند، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، پاکستان، ایتالیا، مصر و عمان به عنوان عمدهترین مقصد صادراتی ایران به شمار میرود. از سوی دیگر آمار هفت ماهه سال 1394 نشان از این دارد که کشورهای چین و امارات متحده عربی و جمهوری کره سه کشور عمده واردکننده به ایران هستند که که کشورهای هند، سوییس، آلمان، ایتالیا، فرانسه و هند با رتبه دهم از عمدهترین کشورهای هستند که در هفت ماه سال جاری به ایران واردات انجام دادهاند. بر اساس مقایسه آماری میتوان نتیجه گرفت که میزان واردات ایران از این کشورها نسبت به آمار 6ماهه تفاوت محسوسی نداشته است.
آمار تجاری 6 ماهه
همچنین آمارهای 6ماهه نخست سال 1394 حاکی از این است که کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، ایتالیا، پاکستان و عمان جزو 10 کشور برتر مقصد صادراتی ایران هستند. از سوی دیگر آمارهای 6ماهه نخست سال 1394 واردات ایران از دیگر کشورها نشان از این دارد که چین، امارات متحده عربی، جمهوری کره، ترکیه هند، ایتالیا، فرانسه و هلند جزو 10کشور برتر هستند.
تجارت در 5 ماه
طی پنج ماهه نخست سال 1394 نشان دارد که کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، پاکستان، ایتالیا و مصر جزو 10کشور برتر مقصد صادراتی ایران هستند. البته مقایسه آماری با چهار ماه نخست سال جاری نشان میدهد که این کشورها رتبه خود در میزان واردات به ایران حفظ کردهاند. از طرفی آمار پنج ماهه نخست سال 1394 نشان از این دارد که چین، امارات متحده عربی وجمهوری کره سه کشور برتر مقصد وارداتی ایران به شمار میروند که کشورهای ترکیه، هند، سوییس، آلمان، ایتالیا، هلند و فرانسه دیگر کشورهای مقصد وارداتی ایران هستند.
آمار تجاری 4 ماهه
طی 4 ماهه نخست سال 1394 نشان از این دارد که کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، هند، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، پاکستان، ایتالیا و مصر جزو 10کشور برتر مقصد صادراتی ایران هستند. این آمار نشان از این دارد که همچنان سه کشور چین، عراق، امارات متحده عربی عمدهترین مقصد صادراتی ایران به شمار میروند بهطوری که ارزش صادرات ایران به این 3 کشور به بیش از 6 میلیارد دلار میرسد. همچنین آمار مربوط به آمار 4 ماهه سال جاری حاکی از این است که همچنان کشورهای چین، کره جنوبی و جمهوری کره سه کشور برتر واردکننده کالا به ایران هستند بهطوری که ارزش واردات ایران از این 3 کشور در چهار ماهه نخست سال 1394 نزدیک به 7 میلیارد دلار بوده است. در ادامه کشورهای ترکیه، هند، سوییس، آلمان، ایتالیا هلند و سنگاپور در رتبههای بعدی قرار دارند.
تجارت در فصل اول
بر اساس آمار موجود در سه ماهه نخست سال 1394، سه کشور چین، عراق و امارات متحده عربی با ارزش دلاری نزدیک به 5 میلیارد دلار عمدهترین مقصد صادراتی ایران به شمار میروند که در ادامه کشورهای هند، افغانستان، ترکمنستان، پاکستان، ایتالیا و مصر در رتبههای چهارم تا دهم قرار دارند. همچنین بر اساس آمار موجود سرجمع واردات ایران از دیگر کشورها طی سه ماهه نخست سال 1394 حاکی از این است که کشورهای چین، امارات متحده عربی و جمهوری کره با ارزش دلاری نزدیک به 6 میلیارد دلار عمدهترین مقصد وارداتی ایران به شمار میروند که کشورهای ترکیه، هند، سوییس، آلمان، ایتالیا، فدراسیون روسیه و هلند در رتبههای چهارم تا دهم قرار دارند.
آمار تجارت 2 ماهه
آمار دو ماهه نخست سال 1394 نیز نشان از این دارد که چین، عراق و امارات متحده عربی سه کشور عمده واردکننده کالا از ایران هستند که ارزش دلاری صادرات ایران به این کشورها به کمتر از 4 میلیارد دلار میرسد. عمده کشورهای دیگری که مقصد صادراتی ایران به شمار میروند، میتوان به کشورهای هند، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، پاکستان، ایتالیا و عمان اشاره کرد. آمار دو ماهه نخست سال 1394 نشان از این دارد که امارات متحده عربی، چین و جمهوری کره به عنوان سه کشور عمده، مقصد وارداتی ایران به شمار میروند بهطوری که ارزش دلاری واردات ایران از این 3 کشور افزون بر 4 میلیارد دلار است. همچنین کشورهای ترکیه، هند، سوییس، آلمان، ایتالیا، انگلستان و تایوان در رتبههای بعدی قرار دارند.
تجارت در ماه اول سال
میزان صادرات ایران به کشورهای دیگر در یکماهه سال جاری نشان از این دارد که کشورهای چین، عراق و امارات به عنوان عمدهترین مقصد صادراتی ایران با ارزش دلاری افزون بر یک میلیارد و 200 میلیون دلار به شمار میرود. از سوی دیگر کشورهای هند، افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، پاکستان، منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) و مصر در رتبههای بعدی قرار دارند. از طرفی آمار واردات ایران از دیگر کشورها در یکماهه سال 1394 نشان از این دارد که سه کشور چین، امارات متحده عربی و جمهوری کره جزو عمدهترین منبع وارداتی ایران با ارزش دلاری افزون بر یک میلیارد دلار به شمار میروند. از طرفی کشورهای ترکیه، هند، آلمان، سوییس، ایتالیا، تایوان و هلند در رتبههای بعدی قرار دارند.