گروه بورس
نخستین روز کاری هفته برای بازار سرمایه با شوک همراه بود. از طرفی سیستم معاملات بورس با تاخیر بازگشایی شده و ساعت کار برخلاف هر روز که ساعت 9 صبح آغاز می‌شد دیروز حدود ساعت 10 شروع شد و با توجه به اطلاعیه صادره از سوی فرابورس مبنی بر بازگشایی سیستم معاملاتی در ساعت 9:30دقیقه دادوستد بازار با یک ساعت تاخیر شروع شد. هر چند این تلخی تاخیر در بازگشایی با رشد 1040واحدی شاخص کل بورس به کام سهامداران شیرین شد اما مساله مهم عدم اطلاع‌رسانی به موقع سازمان بورس از وقایع پیش روست. هر چند باید نارسایی سیستم‌های بازار سرمایه را به این نگرانی‌ها افزود اما با صدور اطلاعیه به موقع می‌توان از این نگرانی‌ها کاست.
به گزارش«تعادل» سامانه معاملات بورس حدود سال 87 و بعد از 8 سال مذاکرات برای تغییر سامانه معاملات بورس تهران جایگزین یک نرم‌افزار قدیمی و عقب‌مانده شد اما تحریم سال‌های اخیر مانع از به روزرسانی و رفع اختلال‌های متعدد است. با این حال سازمان بورس پس از برجام و از ماه‌ها پیش پیگیر این موضوع بوده و هفته پیش کارشناسان شرکت «Atos» فرانسه به ایران آمده تا با مقامات سازمان بورس و دیگر فعالان بازار سرمایه کشور مذاکره کنند.
جداسازی توسط متخصصان داخلی
درخصوص علت تاخیر در بازگشایی سیستم معاملاتی پیگیری از معاون فنی و مسوول مستقیم این موضوع در مدیریت فناوری بورس تهران نتیجه‌یی خاص در پی نداشت و به همین منظور موضوع از سازمان بورس پیگیری شد.
در این رابطه مدیر روابط عمومی سازمان بورس به «تعادل» گفت: از روز چهارشنبه هفته گذشته متخصصان سیستم بازار سرمایه با تلاش بسیار سعی کردند تا پروژه جداسازی سامانه معاملات فرابورس از بورس تهران را عملیاتی کنند و بر این اساس برای انجام تست‌هایی تصمیم گرفتند که راه‌اندازی سیستم با نیم ساعت تاخیر انجام گیرد تا خطاهای احتمالی رفع شود. یاسر فلاح در ادامه افزود: این جداسازی از آن رو اهمیت دارد که با توجه به متحمل شدن فشار بالای سامانه معاملات هنگام عرضه‌های اولیه و زمان رونق بازار سیستم با خطاهایی روبه‌رو می‌شد. در واقع این دستاورد و خدمت جدید، ریسک موجود در سامانه معاملات بورس را کاهش خواهد داد. این جداسازی با وجود بزرگی حجم آن توسط متخصصان داخلی انجام شده و با موفقیت همراه بوده است. بنابراین رخداد روز گذشته با 100درصد توان داخلی حاصل شده و آمادگی برای افزایش ظرفیت معاملات در سامانه‌های معاملات بورس و فرابورس را به وجود آورده است.
از طرف دیگر به دلیل گستردگی بازار سرمایه و صدور 9میلیون کد بورسی موضوع اطلاع‌رسانی به موقع یکی از مهم‌ترین مسائل بازار سرمایه است و انتقادی که روز گذشته اغلب فعالان بازار مطرح می‌کردند بر محوریت عدم اطلاع‌رسانی به موقع می‌چرخید زیرا اطلاعیه فرابورس ساعت 9 و 5 دقیقه منتشر شد که هم‌اکنون در سایت(TSETMC) قابل رویت است و بورس تهران نیز اقدام به اطلاع‌رسانی نکرد و این اتفاقات برای فعالان بازار خوشایند نبود. در این رابطه نیز مدیر روابط عمومی سازمان بورس گفت: یکی از دلایل عدم اطلاع‌رسانی در روز‌های قبل این بود که نگران این بودیم سخن از جداسازی سیستم برای بازار تنش‌زا باشد و در صورت بروز خطا ممکن بود تبعاتی برای بازار داشته باشد.
مصاحبه دیرهنگام مسوول اصلی سامانه
در همین رابطه مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران که در ابتدای امر تمایلی به پاسخ سوالات رسانه‌ها نداشته چند ساعت بعد از بروز مشکل درباره اختلال در سامانه معاملات به رسانه‌ها توضیح داد. مرتضی آنالویی، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران«SETMC» بعد از راه‌اندازی سیستم و در ساعت 12روز گذشته طی گفت‌وگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه گفت: در نتیجه تلاش کارشناسان شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با استقرار و توسعه نرم‌افزارهای مختلف سامانه‌های معاملاتی، بازارهای فرابورس از بقیه بازارها مستقل شد. وی ادامه داد: با توجه به افزایش کمی داد و ستد بازارها، ابزارهای معاملاتی همچنین کاربران فعال، فراهم کردن افزایش ظرفیت رشد بازارها در دستور کار قرار گرفت و اجرای پروژه‌های تکثیر سامانه فعلی و انتقال فرابورس به آن به عنوان یک راه‌حل آغاز شد و از ابتدای سال جاری اجرا شده است. مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با اشاره به مزایای اجرای این طرح گفت: تقسیم تعداد تراکنش‌ها روی سامانه‌ها و کاهش احتمال کندی ناشی از افزایش سفارشها و معاملات از مهم‌ترین مزایای اجرای این طرح است. مرتضی آنالویی افزود: با توجه به آمار
با اجرای این طرح در وضعیت معمول افزایش 40درصدی سفارشها و معاملات بورس همچنین افزایش 2.5 برابری سفارشها و معاملات فرابورس بدون ایجاد تغییر محسوس در پاسخ‌دهی سامانه‌ها امکان‌‌پذیر خواهد بود.
وی امکان تفکیک راحت‌‌تر فرآیندها و گروه‌های معاملاتی با قوانین و زمان‌بندی متفاوت را یکی دیگر از مزایای طرح استقلال فرابورس از سایر بازارها دانست. به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران کاهش ریسک تسری یک مشکل به کل مجموعه از دیگر مواردی است که با اجرای این طرح محقق می‌شود. وی در پایان تاکید کرد: عملیات بازیافت هنگام پیشامد یک مشکل تنها روی یک مجموعه کوچک‌تر لازم خواهد شد و این امر سرعت بازگشت به وضعیت طبیعی را افزایش و احتمال خطا را کاهش خواهد داد.
بازگشت آتوس برای نوسازی نرم‌افزارها
چندی پیش خبر ورود مجدد شرکت فناوری آتوس منتشر شد. این درحالی است که پس از سال‌ها قطع همکاری بالاخره کارشناسانی از شرکت فناوری اطلاعات آتوس متعلق به کشور فرانسه به ایران سفر کرده‌اند تا در رابطه با بحث نوسازی و به روزرسانی پایگاه داده‌ها و نرم‌افزار معاملاتی بازار سرمایه ایران که حدود 10سال قبل پیاده‌سازی شده بود با مقامات سازمان بورس و سایر ارکان بازار سرمایه مذاکره کنند تا در صورت امکان آتوس به عنوان مشاور نرم‌افزاری بازار سرمایه ایران فعالیت خود را در ایران از سر گیرد.
در همین راستا طی جلساتی که میان مسوولان ارشد بازار سرمایه ایران با این شرکت فناوری اطلاعات برگزار شده، مواردی از قبیل نوسازی و رفع اشکالات نرم‌افزاری معاملاتی مورد استفاده در ایران و نیز امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری جدید آتوس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این دیدارها درحالی روی داده که مدت‌هاست شکایت جامعه سهامداری ایران پیرامون قطعی سیستم معاملات از معاملات آنلاین به کل معاملات روزانه و عادی نیز تسری پیدا کرده است. به طوری که قطعی‌های چند باره سامانه معاملات، فضای نارضایتی زیادی را بین سهامداران ایجاد کرده است. مشکلاتی که علت اصلی بروز آن قدیمی بودن سامانه و عدم امکان به روزرسانی آن بوده و با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان و فعالان بازار سرمایه درخصوص عدم کارایی لازم نرم‌افزارهای معاملاتی موجود به مسوولان سازمان بورس هیچ توجهی به این هشدارها نشد و در موارد متعددی شاهد سردرگمی سهامداران و سرمایه‌گذاران و تحمیل زیان به آنها بودیم.
به طوری که شاید باید مدت‌ها قبل‌تر مذاکرات مربوطه صورت می‌گرفت. اما از قدیم گفته‌اند:«ماهی را هر وقت از آب بگیری، تازه است.» شاید قرار است پس از امضای قراردادهای خودرویی، گره کور اختلال در سامانه معاملات بورس هم به دست فرانسوی‌ها باز شود. اختلالاتی که علاوه بر ایرادات فنی در برهه‌یی از زمان شائبه حمله سایبری و رخنه ویروس به سامانه را نیز در بازار ایجاد کرده بود. اما به هر ترتیب آنچه مسلم است اینکه توسعه و گسترش زیرساخت‌ها در پهنه بازار سرمایه امری اجتناب‌ناپذیر است و بازگشت آتوس شاید نقطه شروع جدیدی برای رسیدن به این هدف مهم باشد.
