گروه بورس علی رمضانیان
وقتی 15دی‌ماه سال گذشته پس از کش و قوس‌های فراوان، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت به صراحت اعلام که «بحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا در دولت مطرح نیست و این موضوع نظر شخصی وزیر صنعت است»، همه گمان کردند که سرانجام پس از دو سال، پرونده این موضوع به‌طور کامل بسته می‌شود اما اینطور نشد. طی ماه‌های اخیر بازهم این موضوع از سوی عده‌یی خاص مطرح شد تا اینکه پرونده چگونگی عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به شورای رقابت فرستاده شد. این شورا نیز مانند بدنه دولت، مجلس و اقتصاددانان بر تقویت معاملات بورس کالا در راستای افزایش سطح رقابت و جلوگیری از انحصار در بازار پتروشیمی نظر خود را اعلام کرد اما پیگیری‌های «تعادل» حاکی از آن است که کماکان مقاومت‌ها برای خروج معاملات پتروشیمی از بورس در جریان بوده و این افراد با وجود مخالفت‌های علنی دولت و مجلس، پا پس نکشیده‌اند. نکته جالب اینکه اسحاق جهانگیری، معاون اول و محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رییس‌جمهوری از متولیان اصلی راه‌اندازی بورس کالا در کشور هستند. جهانگیری، وزیر صنایع و معادن و شریعتمداری، وزیر بازرگانی در سال 82 بودند که از راه‌اندازی بورس کالا (بورس فلزات آن
زمان) برای شفافیت و پایان رانت در معاملات کالاها حمایت جدی کردند و به این ترتیب تضعیف نقش بورس کالا به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه و ویترین اقتصاد کشور در شرایط فعلی خیلی بعید است.
در همین رابطه رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می‌گوید، کماکان خبرهایی درخصوص ادامه تلاش برخی افراد برای خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا به گوش می‌رسد که این تلاش‌ها جای تعجب دارد.
محمدرضا پورابراهیمی در واکنش به ادامه تلاش‌ها برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران گفت: بحث پذیرش کالاها در بورس کالای ایران براساس قانون بازار اوراق بهادار مصوب سال ۸۴ انجام شده است و از آن زمان تاکنون تمام مسوولان اقتصادی تلاش کرده‌اند تا برای رسیدن به شفافیت در این بازار کالا، حاکم شدن مکانیسم عرضه و تقاضا بر نظام اقتصادی و تخصیص بهینه منابع از ظرفیت‌های بورس کالای ایران بهره ببرند.
پورابراهیمی افزود: چارچوب معاملات در بورس کالای ایران مشخص است و این بازار کالایی منسجم، بر مبنای شفافیت بنا شده و اینکه عده‌یی با بهانه‌های مختلف به دنبال خروج بخشی از محصولات از بورس کالا هستند به هیچ عنوان قابل قبول نیست.
دلیل ادامه مقاومت‌ها چیست؟
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با طرح یک پرسش عنوان کرد: برای ما سوال اینجاست که اصلا چرا تاکید برای خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا وجود دارد؟ اگر مبنا این است که در بورس کالا نحوه تخصیص‌ها خوب نیست و اشکال در نحوه ثبت عرضه و تقاضاست، این مکانیسم از سوی نهادهای بالادستی و براساس بخشنامه‌هایی به بورس کالا ابلاغ شده است و اگر اشکالی در این زمینه وجود دارد باید برطرف شود.
وی افزود: همچنین بورس کالا مدام با فعالان صنایع در ارتباط و تعامل نزدیک است و توانسته خواسته‌ها و نیازهای آنها را برای وظایف خود برآورده کند؛ برای مثال امروز در کنار معاملات نقدی، معاملات سلف و حتی قراردادهای بلندمدت نیز در بورس کالا انجام می‌شود به این ترتیب مشخص می‌شود افرادی که همچنان به دنبال خروج معاملات پتروشیمی از بورس کالا هستند، خواسته‌هایی دارند که فقط در بازار غیرشفاف خارج از بورس برآورده می‌شود.
پورابراهیمی با بیان اینکه شک نکنید اگر سامانه بهین یاب پالایش شود، نیازی به دخالت در نحوه عرضه و تقاضای بورس کالا نیست، تاکید کرد: بورس همواره برای برگزاری جلسات هم‌اندیشی و همفکری با دست‌اندرکاران بازار اعلام آمادگی کرده و برای بهتر شدن روند معاملات انعطاف لازم را داشته است، به این ترتیب جای هیچ بهانه‌یی برای عده‌یی خاص باقی نمی‌ماند. پورابراهیمی با بیان اینکه امروز تقویت بازار سرمایه از اولویت‌های دولت و مجلس است، گفت: علاوه بر دولت و مجلس، تقویت بازارهای مالی در محورهای اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری نیز آمده است و به این ترتیب تقویت بازار سرمایه با جدیت تمام در دستور کار قرار دارد. رییس کمیسیون اقتصادی مجلس اظهار کرد: همراه با بازگشت نشانه‌های رونق اقتصادی به کشور، رسیدن به شفافیت و سلامت اقتصادی از برنامه‌های اصلی دولت است که براین اساس محصولات استراتژیکی همچون پتروشیمی نیز باید در بستری شفاف و رقابتی مورد معامله قرار بگیرند تا شاهد توسعه روزافزون این صنعت و رشد سرعت رونق اقتصادی باشیم. پورابراهیمی در پایان با اشاره به اینکه خروج معاملات پتروشیمی از بورس زمینه بازگشت رانت‌های کلان و ضربه زدن به پایه‌های اقتصادی کشور در شرایط حساس کنونی را مهیا می‌کند، گفت: با همه این تفاسیر، باید عنوان کرد، تجربه سال‌های گذشته معاملات بورس و بررسی بهانه‌های مطرح شده درخصوص این بازار به اینجا ختم می‌شود که بورس کالای ایران به دلیل ایجاد شفافیت در معاملات محصولات پتروشیمی، منافع عده‌یی که موافق شفافیت نیستند را به خطر انداخته است و آنها هرازگاهی سعی دارند با نفوذ و برخی ارتباطات، برگ بازار پتروشیمی را به سود منافع شخصی خودشان ورق بزنند که بدون شک موفق نخواهند شد.
