گروه بورس
در هفته‌یی که گذشت شایعات چند ماهه کنار رفتن محمد فطانت از سازمان بورس و اوراق بهادار ایران رنگ واقعیت به خود گرفت و شاپور محمدی جانشین وی شد؛ اتفاق مهم در این خصوص برای سهامداران، ورود مجدد شاخص کل به کانال 76هزار واحدی بود. این اتفاق از آن رو مهم است که بازار سرمایه در ماه‌های اخیر نسبت به اخبار، وضعیت خنثی به خود گرفته بود و با این تغییر مدیریتی نشان داد که به دنبال تحولات بزرگی در بورس است.
به گزارش «تعادل» آخرین روز هفته گذشته شاپور محمدی به عنوان سومین رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نخستین گفت‌وگوی خود درباره گمانه‌زنی برخی فعالان بازار سرمایه درخصوص توجه خاص و ویژه دولت به تقویت بازار بدهی با هدف کاهش دیون و بدهی‌های دولتی و ماموریت محمدی برای تقویت این ابزار ضمن رد این ادعا گفت: به همه ابزارهای بازار سرمایه حتما توجه خواهیم داشت و ماموریتی برای تقویت یک ابزار یا بازار و رها کردن سایر بخش‌ها در بازار سرمایه نه وجود دارد و نه منطقی است. وی با تاکید بر اینکه همه ابزارهای بازار سرمایه باید با قوت و قدرت توسعه پیدا کنند، اظهار کرد: قطعا پیگیری ابزارهای مختلف ازجمله اختیار معامله، اوراق سلف موازی استاندارد، مشتقات سهام، انواع افزایش سرمایه‌ها، انواع اوراق ازجمله MBS، ABS در کنار اوراق بدهی دولتی مورد توجه است و هیچ گونه نگاه خاص و ویژه به یک ابزار یا بازار وجود ندارد.
رسیدگی به قوانین متناقض بورس
با آمدن شاپور محمدی نگرش‌ها به تغییرات در بورس معطوف به چند محور است که نخستین و مهم‌ترین محوری که در زمان فطانت اتفاق افتاده بود، خودرو‌محوری بازار سرمایه بود زیرا تصور بر این بود که حمایت ویژه‌یی از صنعت خودرو می‌شود. محور بعدی که به زعم برخی‌ها مهم‌تر از مورد قبلی است، قوانین بورسی خواهد بود که کارشناسان معتقدند در بورس، قوانین متناقضی وجود دارد که رییس جدید سازمان باید به نحو بهتری به آنها رسیدگی کند.
احسان مرادی در این خصوص معتقد است که افزایش بیش از ۷۰۰واحدی در شاخص تالار شیشه‌یی در چهارشنبه گذشته یک نوع خوشامد‌گویی به رییس جدید سازمان بود. مدیران پرتفوی شرکت‌ها سعی کرده‌اند از این طریق به مدیر جدید خوشامد بگویند. این فعال بازار سرمایه افزود: رییس جدید سازمان بورس در بدنه دولت هم بوده است در نتیجه امیدواریم بتواند نقص قوانین و مشکلاتی که در بازار سرمایه وجود دارد را به نحو بهتری رسیدگی کند و در نتیجه این رسیدگی در 6 ماه دوم سال شاهد رشد بورس تهران باشیم.
مرادی اضافه کرد: شرکت‌ها به واسطه رکود موجود و به خاطر اینکه موجودی‌هایشان را نمی‌توانند به موقع به فروش برسانند از منابع مالی قابل توجهی استفاده کرده‌اند و هزینه مالی‌شان افزایش پیدا کرده است. اگر بازده قابل انتظار بازارهای مالی موازی که «بانک» قسمتی از آنهاست کاهش پیدا کند، انتظار می‌رود نسبت P/E بازار رشد کند.
مرادی ادامه داد: بورس از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و تولیدی تشکیل شده و از فضای عمومی اقتصادی کشور متاثر می‌شود که بهبود این شرایط مستلزم همکاری تمام قوا ازجمله قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه است. اگر تعاملات مناسبی در این زمینه برقرار شود طبیعتا اثر آن تعاملات را در اقتصاد و بورس شاهد خواهیم بود. وی با بیان اینکه در بورس تهران قوانین متناقض زیادی وجود دارد، گفت: اصلاحیه ماده ۲۴۱ قانون تجارت که اخیرا منتشر شده، شرکت‌ها را دچار چالش کرده است. به نظر می‌رسد در این زمینه هماهنگی بهتری مورد نیاز باشد.
این فعال بازار سرمایه در رابطه با قرارداد بورس تهران با بورس‌های آتن و مونیخ گفت: بالاخره بازار سرمایه ایران باید از یک جایی شروع کند، نباید انتظار داشته باشیم در ابتدای کار با بورس نیویورک ارتباط برقرار کند و شاید در ابتدای کار بورس‌هایی همچون آتن و حتی مکزیک برای قراردادهایی با ایران جلو بیایند. دیدگاه من در این زمینه مثبت است. هر چه این تعاملات بیشتر شود، ادبیات مذاکره و گفت‌وگو رایج‌تر خواهد شد و این موضوع تمرین خوبی برای بورس ماست. در ابتدای امر حتی شاید نیاز نباشد در نخستین یا دومین قرارداد به سود برسیم. مرادی تاکید کرد: عمده کارشناسان بورسی امیدوار هستند 6 ماهه دوم سال ۱۳۹۵ شرایط بهتری در بورس حاکم باشد و کم کم نتایج تصمیمات مثبتی که گرفته شده در بازار سرمایه نمود پیدا کند. او درباره سهام شرکت‌های خودرویی و اینکه آیا این شرکت‌ها می‌توانند لیدر بازار سرمایه ایران باشند، گفت: من فکر نمی‌کنم بازار سرمایه نیازی به لیدر داشته باشد. من در مجموع نسبت به گروه خودرویی چندان خوشبین نیستم.
چگونگی تغییرات تیپکس
در 5 روز کاری این هفته ارزش کل معاملات سهام و حق تقدم به 8523 میلیارد ریال بالغ شد که نسبت به هفته قبل با 10درصد کاهش یافته است. در ضمن تعداد 3897میلیون سهم و حق تقدم در 289هزار دفعه مورد معامله قرار گرفت و به ترتیب با 13درصد کاهش و 5 درصد کاهش را نسبت به هفته گذشته تجربه کرد.
بر همین اساس شاخص کل بورس که در مجموع هفته مثبتی را آغاز کرده بود در نخستین روز معاملات مرداد ماه نماگر بازار بورس تهران توانست با ۴۲۰واحد رشد تا آستانه کانال ۷۵هزار واحدی بالا برود. در دومین روز نیز با رشد 249واحد به کانال 75هزار واحدی دست یافت. از سوی دیگر در سومین روز، شاخص مذکور در ادامه نهمین روز پیاپی با رشد 282واحدی به رقم ۷۵هزار و ۴۶۶واحد رسید. در روز چهارم با اینکه رشد اندکی را شاهد بود اما در نهایت به رشد ۳۴واحدی بسنده کرد و اما در آخرین روز معاملات هفته گذشته که خبر رفتن فطانت قطعی شد، شاخص کل البته به مدد معاملات بلوکی توانست با رشد 724واحدی به 76هزار واحدی منتقل شود.
بر این اساس تعداد 1220044برگه اوراق مشارکت به ارزش 1282میلیارد ریال معامله شد که به ترتیب 20 و 17درصد کاهش نسبت به هفته گذشته را نشان می‌دهد. طی هفته گذشته فلزات اساسی با 10.49درصد، استخراج زغال سنگ با 9.25درصد، سایر واسطه‌گری‌های مالی با 7.8درصد، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌یی با 6.89 درصد، قند و شکر با 6.11 درصد و بیمه و صندوق بازنشستگی به جز تامین اجتماعی با 5.15 درصد بیشترین تغییر مثبت در شاخص را نسبت به سایر گروه‌ها به خود اختصاص دادند.
رشد حجم و ارزش معاملات اوراق بدهی
نخستین هفته معاملاتی مرداد ماه در بازار فرابورس ایران با رشد متغیرهای حجم، ارزش و تعداد دفعات معاملات به پایان رسید. در این هفته اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق گواهی تسهیلات مسکن به عنوان سه ابزار معاملاتی بازار ابزارهای نوین مالی؛ همسو با روند رو به رشد متغیرهای بازار فرابورس با رشد حجم، ارزش و تعداد دفعات معامله نسبت به هفته ماقبل روبه‌رو شدند. در هفته منتهی به 8 مرداد ماه به موازات رشد 12واحدی شاخص آیفکس (معادل 2درصد) ارزش بازار نیز افزایش 7507میلیارد ریالی معادل 0.8درصد را تجربه کرد تا در کنار رشد 98و 64 درصدی حجم و ارزش معاملات در مقایسه با هفته ماقبل، روزهای سبزی برای بازار فرابورس رقم بخورد.
در همین حال بررسی عملکرد هفتگی بازارها نیز حاکی از آن است، بازار ابزارهای نوین مالی با ارزش معاملاتی بالغ بر 6474 میلیارد ریال رشد 133درصدی را تجربه کرده و پس از آن بازار دوم با ارزش دادوستدی به میزان 1596میلیارد ریال با افزایش 54 درصدی ارزش معاملات نسبت به هفته ماقبل روبه‌رو شده است. همچنین در هفته‌یی که پشت سر گذاشتیم بازار پایه با معامله 4548میلیون ورقه سهام به ارزش 393میلیارد ریال، رشد 557 درصدی حجم معاملات را در کنار افت 29درصدی ارزش معاملات به ثبت رسانده است.
کارنامه هفتگی بازار ابزارهای نوین مالی
هفته گذشته اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق گواهی تسهیلات مسکن به عنوان سه ابزار معاملاتی بازار ابزارهای نوین مالی؛ همسو با روند رو به رشد متغیرهای بازار فرابورس با رشد حجم، ارزش و تعداد دفعات معامله نسبت به هفته ماقبل روبه‌رو شدند.
در هفته معاملاتی منتهی به 8 مرداد ماه بالغ بر 5 میلیون ورقه بدهی به ارزش 5034 میلیارد ریال در بازار ابزارهای نوین مالی معامله شد که به ترتیب از افزایش 97و 105درصدی حجم و ارزش معاملات آن حکایت داشت و استقبال بیش از پیش سرمایه‌گذاران از معاملات اوراق بدهی را نشان می‌داد. در همین حال صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز با حجم دادوستد 17میلیون ورقه به ارزش 169میلیارد ریال روبه‌رو شد که افزایش 11و 27درصدی حجم و ارزش ETFها را نشان می‌داد.
صنایع پیشرو معاملات بازار سهام
معاملات صنایع فرابورسی نیز هفته قبل درحالی به پایان رسید که بیشترین ارزش معاملات خرد بازار سهام(اول، دوم و پایه) به ترتیب در اختیار سه گروه صنایع کاغذی، فلزات اساسی و پالایشی‌ها قرار گرفت. گروه صنایع کاغذی با ارزش معاملاتی بالغ بر 406میلیارد ریال سهم 21درصدی از ارزش کل معاملات را به خود اختصاص داد و در صدر صنایع فرابورسی ایستاد. پس از آن گروه فلزات اساسی با ارزش دادوستدی به میزان 299میلیارد ریال سهم 15درصدی را کسب کرد و در مرتبه دوم قرار گرفت و پالایشی‌ها نیز با سهم 13درصدی جایگاه سوم را آن خود کرد. در آخرین روز معاملاتی هفته قبل نیز به ترتیب بازار دوم، پایه و صکوک بیشترین ارزش بازار را با سهم 44، 30 و 12درصدی از ارزش کل بازار فرابورس در اختیار گرفتند.
