گروه بورس علی رمضانیان|
شرکت‌های خودرویی از جمله نمادهای بورسی بودند که در سال 94 به دلیل انتشار کثیری از اخبار پیرامون آن، نقدینگی زیادی را در بازار سرمایه جذب کردند، تا جایی که از صنعت خودروسازی با رقم 203 هزار میلیارد ریالی با ارزش‌ترین صنعت بورس ایران در سال 95 ساختند، اما انتشار اخبار زیاد برای این صنعت، مضراتی نیز در پی داشت از جمله آن، افت شاخص صنعت خودروسازی در پی تکذیب خبرهای بی‌اساس در هفته‌های اخیر بود تا جایی که بازدهی بالای 100 درصدی برخی از سهام خودرویی در پایان سال 94 به زیان سهامداران تازه وارد منجر شد. شبکه‌های مجازی، خبرگزاری‌ها و حتی مسوولان برخی از شرکت‌ها با انتشار اخبار سبب واکنش مسوولان سازمان بورس شد تا حدی که مدیرعامل بورس تهران از ناظران بازار خواست تا برای شفافیت وارد عمل شده و جلوی این اقدامات را بگیرد.
محور اخبار منتشره در روزهای اخیر افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل تجدید ارزیابی است، زیرا براساس مصوبه دولت از سال 90 تا پایان سال 94 برای تجدید ارزیابی معافیت مالیاتی در نظر گرفته شده و طبق قانون تجارت و سازمان امور مالیاتی، در سال جاری در صورت تجدید ارزیابی، مالیات محاسبه خواهد شد. بر این اساس شرکت‌ها برای اعمل فشار برای امتیاز‌گیری در این خصوص به انتشار اخبار ضدو نقیض اقدام کردند.
دردسرهای ابهام در یک قانون مالیاتی
در مورخ ۹۴/۰۴/۳۱ مجلس شورای اسلامی، قانونی را به تصویب رساند که در پی آن اصلاحاتی در قانون مالیات مستقیم صورت پذیرفت و تجدید ارزیابی دارایی‌ها و افزایش سرمایه با این روش را با ابهاماتی مواجهه کرد. در پی این مصوبه رییس سازمان بورس طی نامه‌یی به رییس سازمان امور مالیاتی پاسخ داد و در نامه خود نوشته بود که بر اساس ماده ۱۷ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح ماده (۱۰۴) قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب ۱۳۹۱/۰۵/۰۱ ابلاغی طی بخشنامه شماره ۲۰۰/۱۲۳۹۲ مورخ ۱۳۹۱/۰۶/۲۱ افزایش سرمایه بنگاه‌های اقتصادی ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های آنها از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون به مدت پنج سال از شمول مالیات معاف است مشروط برآنکه متعاقب آن به نسبت استهلاک دارایی مربوطه یا در زمان فروش، مبنای محاسبه مالیات اصلاح گردد و بنگاه یاد شده طی پنج سال اخیر تجدید ارزیابی نشده باشد. همچنین بر اساس ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۱۷ قانون مذکور موضوع تصویب نامه شماره ۹۰۸۳۶/ت ۴۸۷۹۳ه مورخ ۱۳۹۲/۰۴/۱۸ هیات محترم وزیران بنگاه‌های اقتصادی که طی پنج سال اخیر اقدام به تجدید ارزیابی
دارایی‌های خود ننموده‌اند در صورتی که با رعایت مقررات قانونی و مفاد این آیین نامه دارایی‌های خود را از تاریخ ۱۳۹۱/۶/۲۵ تا ۱۳۹۶/۶/۲۴ تجدید ارزیابی نموده و مازاد حاصل از آن را به حساب سرمایه منظور نمایند از شمول مالیات معاف خواهند بود. در پی این اتفاقات، نهایتا تصمیم گرفته شد که شرکت‌ها در سال 95 افزایش سرمایه دهند و 25درصد از مالیات معاف شوند.
بنا به گفته مدیرعامل فرابورس ایران متولیان بازار به دنبال حل و فصل احتساب مالیات ۲۵درصدی عملکرد در مصوبه جدید افزایش سرمایه در ارزیابی دارایی‌ها برآمدند. براساس مصوبه جدید، برای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها مالیات 25درصدی عملکرد نیز در نظر گرفته شده و این در حالی است که در پیش از آغاز سال جدید شرکت‌ها از این مالیات معاف بودند، با این همه متولیان بازار سرمایه برای حل و فصل موضوع تمدید مالیات در سال جاری و تمدید معافیت آن پیگیری‌های خود را ادامه می‌دهند.
و در آخرین واکنش رییس سازمان بورس اظهار کرد که در این راستا همچنان مذاکرات سازمان بورس ادامه دارد به گفته فطانت، سازمان بورس معتقد است در چارچوب قوانین موجود، باید روش‌های متداول مربوط به تجدید ارزیابی دارایی‌ها که می‌تواند شفافیت صورت‌های مالی را افزایش دهد و به قیمت‌های منصفانه‌یی که همواره در استانداردهای IFRS و استانداردهای بین‌المللی حسابداری به آنها تاکید شده، به کار گرفته و صورت‌های مالی به آن سمت نزدیک شود، اما تبدیل کردن تجدید ارزیابی به سرمایه به احتمال فراوان با محدودیت‌هایی روبرو خواهد شد که طی فرآیند سخت‌تری دنبال می‌شود.
در سال گذشته94 حدود 22 شرکت افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی را عملیاتی کردند که بالغ بر 4/ 5 هزار میلیارد تومان بود. این 22 شرکت عبارتند از سایپا، زامیاد، سایپا آذین، بانک پارسیان، بانک شهر، داروسازی کوثر، گسترش صنایع و خدمات کشاورزی، صنایع ریخته‌گری ایران، بیمه میهن، کارخانه‌های مخابراتی ایران، تامین ماسه ریخته‌گری، سیمان دورود، شهد (قند خوی)، صنایع شیمیایی فارس، چرخشگر، لبنیات پاستوریزه پاک، قند لرستان، نورد آلومینیوم و بیمه سینا هستند.
اخذ مالیات قانونی است
عباس هشی، عضو شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران، در گفت‌وگو با تعادل اظهار کرد: موضوعی که در خصوص تجدید ارزیابی مطرح است محاسبه دارایی استهلاک پذیر برای شرکت‌هاست. بر این اساس این دارایی باید مشمول مالیات شود.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: در واقع دارایی تجدید ارزیابی شده در سال‌های بعد مستهلک می‌شود و هزینه استهلاک آن جزو هزینه سال‌های بعد منظور می‌شود دیدگاه مالیاتی آن است که سود/ مازاد تجدید ارزیابی یک نوع درآمد برای صاحبان سرمایه و سهام شرکت است و از طرف دیگر هزینه استهلاک آن نیز در سال‌های بعد جزو قیمت تمام شده کالا و خدمات و هزینه اداری و غیره منظور شده و عینا از طریق بهای فروش از مردم گرفته می‌شود. بنابراین این مبلغ درآمد مشمول مالیات است. عضو پیوسته انجمن حسابداری ایران ادامه عنوان کرد: وقتی دولت تصمیم دارد که درآمد وابستگی به درآمد نفت را کاهش دهد، باید درخصوص مالیات‌ها نیز تغییر رویه دهد. بنابراین در این زمینه باید کارشناسی‌های بیشتری صورت گیرد
سودجویی برخی شرکت‌ها از ابهامات
از طرف دیگر سال ملی (آخرین روز یک ساله شرکت‌ها که باید حساب‌های سال قبل خود را ببندند) بسیاری از شرکت‌ها مورخه 29 اسفند هر سال است و شرکت‌ها موظف هستند تا چهار بعد از تاریخ سال مالی باید مجمع برگزار کرده و سود‌های تحقق یافته و دیگر تغییرات را به سهامدارن خود اطلاع دهند و در صورت نیاز تصمیمات جدید را در این مجامع اتخاذ کنند، حال با این تفاسیر شرکت‌ها تا برگزاری مجامع می‌توانند افزایش سرمایه خود را محقق کنند و در این صورت از معافیت مالیاتی برخوردار شوند این موضوع سبب تنش‌هایی در بازار سرمایه شده است تا جایی که بسیاری از شرکت‌ها
علی الخصوص خودرو سازها به تکاپو افتادند تا افزایش سرمایه خود را هرچه سریع‌تر عملیاتی کنند. هر چند که باید توجه داشت که این افزایش سرمایه باید در هیات‌مدیره تصویب بعد به سازمان بورس اطلاع‌رسانی شود تا بعد از تایید سازمان این افزایش سرمایه مقدور شود که خود به زمان نیاز دارد اما شرکت‌ها در تلاش هستند تا این تغییرات را تا تیر ماه محقق کنند.
مهم‌ترین خبر برای صنعت خودروسازی از سوی یکه زارع مدیر عامل ایران خودرو منتشر شد که گفته بود سرمایه شرکت دو سال پیش حدود 900میلیارد تومان بود اما امروز به 1530میلیارد تومان رسیده که سال آینده با تجدیدنظرهای ساختاری مالی بیشتر هم خواهد شد. همین خبر کافی بود تا وزن صنعت خودرو روبه فزونی باشد اما مهم‌ترین شرکت خودرویی که با نحوه انتشار خبر خود کل بورس را تحت‌الشعاع قرارداد شرکت ایران خودرو دیزل یا «خاور» بود که با انتشار خبر پیش از موعد خود، واکنش مدیرعامل بورس را نیز برانگیخت. در 13 اردیبهشت ما سال جاری گزارش توجیهی افزایش سرمایه 1000میلیارد تومانی ایران خودرو دیزل از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌هامنتشر شد. هرچند با این انتشار به دلیل زیان ده بودن شرکت، سهامداران بیشتر متضرر خواهند شد اما انتشار این گزارش پیش از تصمیمات هیات‌مدیره و اعلام به سازمان بورس غیر قابل انتظار بود زیرا قبل از انتشار این مدیر مالی با خبرگزاری‌ها مصاحبه کرده و این خبر را رسانه‌یی کرد. " خاور " پیش از این در سال 1392 یک‌بار از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت در سرفصل زمین‌ها و املاک اقدام به افزایش سرمایه کرده و افزایش سرمایه جدید
شرکت از محل مازاد تجدید ارزیابی سایر سرفصل‌های حسابداری از جمله تجهیزات و ماشین آلات و قالب‌های صنعتی این شرکت خواهد بود که برای اظهارنظر بازرس قانونی ارائه شده است. انتشار این خبر در هفته گذشته سبب افزایش تقاضاروی نماد «خاور »شد تا جایی به تبع آن تمامی شرکت‌های خودرویی با صف‌های سنگین مواجه شدند و خریدهای سنگینی نیز صورت گرفت اما با انتشار گزارش توجیهی و مشخص شدن عدم تاثیر‌پذیری مثبت شرکت خودرو دیزل از این افزایش روند بازار معکوس شد. افزایش سرمایه از مبلغ 5 هزار میلیارد ریال به مبلغ 10هزار میلیارد ریال از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای اصلاح ساختار مالی جهت بهبود تراز مالی که در تاریخ 1394.10.23 به تصویب هیات‌مدیره رسید. این شرکت در حال حاضر با حدود 5میلیارد سهم 779ریال زیان برای هر سهم در نظر گرفته است که مجموعا 3 هزار میلیارد ریال ضرر برای شرکت باید در نظر گرفت. و چنانچه سهام این شرکت با رقم 10میلیارد برسد هم چنان شرکت با 290ریال زیان برای هر سهم مواجه خواهد بود بنابر این افزایش سرمایه تاثیر چندانی برای سودآوری شرکت نخواهد داشت.
در همین رابطه مدیرعامل بورس تهران به تعادل گفت: در روزهای اخیر شاهد رفتارهای غیرقانونی برخی از شرکت‌ها هستیم که نشان از عدم شفافیت آنها دارد. این عدم شفافیت نیاز به برخورد دارد و باید ناظر بازار وارد عمل شده و برخورد کند که چرا یک شرکت زیان ده با فضا‌سازی روند بازار را معکوس کند غافل از اینکه این اتفاق سبب زیان بسیاری از سهامداران خواهد شد کما اینکه عده از فعالان بازار با انتشار اخبار کذب و بی‌اهمیت اقدام به خرید این سهم کرده و بعد از اطلاع‌رسانی دقیق نتوانستند از سهام خود خارج شوند که این نشان از بی‌اخلاقی‌های برخی از شرکت‌هاست.
اقدامات شرکت‌های خودروسازی برای افزایش سرمایه
شرکت سایپا با وجود عدم صدور مجوز سازمان بورس، زمان مجمع فوق‌العاده برای افزایش سرمایه ۲۰۴ درصدی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را تعیین و نخستین سود 95 را اعلام کرد. از سوی دیگر این شرکت نخستین پیش بینی سود هر سهم سال آینده را 100 ریال اعلام کرد که نسبت به سود 462 ریال سال مالی جاری افت سنگین بیش از 78 درصدی را نشان می‌دهد. سایپا طبق مصوبه 30 دی هیات‌مدیره اعلام کرده قصد دارد سرمایه بیش از 1.74 هزار میلیارد تومانی کنونی را از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها به بیش از 5.3 هزار میلیارد تومانی برساند. هدف از این تصمیم الزام قانونی افزایش سرمایه در راستای خروج از شمولیت ماده 141 قانون تجارت، بهبود نسبت مالکانه و رعایت الزامات سازمان بورس و بهره مندی از معافیت مالیاتی موضوع مواد 48 و 105 قانون مالیات‌های مستقیم اعلام شده است.
هیات‌مدیره سایپا آذین با نماد «خاذین » در جلسه بهمن ماه خود تصویب کرد سرمایه 10میلیارد تومانی کنونی از مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی و مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها به 132. 5 میلیارد تومان برسد. این افزایش سرمایه 1225 درصدی درحالی شامل 925 درصد ازمحل تجدید ارزیابی و ۳۰۰ درصد از محل آورده نقدی خواهد بود که در این میان یک نکته مهم وجود درباره برنامه اعلامی سایپا وجود شرکت پارس خودرو اعلام کرده است برنامه افزایش سرمایه از مبلغ شش هزار و 773 میلیارد و 853 ریال به 22 هزار و 773 میلیارد و 853 میلیون ریال دارد. بر اساس این گزارش، افزایش سرمایه "خپارس " از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی برای خارج شدن شرکت از شمولیت ماده 141 قانون تجارت، اصلاح ساختار مالی، بهبود نسبت مالکانه، امکان تامین سرمایه در گردش مورد نیاز برای افزایش تولید که در تاریخ 22 فروردین 1395 به تصویب هیات‌مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده، خواهد بود. گروه بهمن در پی انتشار مجوز افزایش سرمایه 97 درصدی از مبلغ5,070 میلیارد ریال به10,000میلیارد ریال، (51 درصد) از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده
نقدی، (42 درصد) از محل سود انباشته و (7درصد) از محل اندوخته طرح و توسعه با صف خرید و رشد قیمتی مواجه شد. شرکت سایپا به دلیل کاهش 79 درصدی درآمد‌های سرمایه‌گذاری با کاهش 78 درصدی سود نسبت به پیش بینی سال قبل، مبلغ 100ریال سود برای سال 95 اعلام کرد همچنین آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص تصمیم‌گیری در مورد افزایش سرمایه ۲۰۴درصدی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را منتشر کرد. شرکت زامیاد بهمن ماه برنامه افزایش سرمایه 133 درصدی را از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها اعلام و 21 بهمن گزارش تایید شده حسابرس را به سازمان بورس ارسال کرده اما تا امروز مجوز قانونی را دریافت نکرده بود که دقایقی پیش صادر و در کدال منتشر شد. این شرکت نخستین پیش بینی سود هر سهم سال مالی اسفند 95 را با جهش شگفت‌انگیز و بی‌سابقه 9 هزار و 250 درصدی نسبت به آخرین سود اعلامی (از 2 به 187 ریال) اعلام و همه را مات کرده است. شرکت رینگ‌سازی مشهد سرمایه 14.57 میلیارد تومانی رینگ‌سازی مشهد از مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها به به 44.5 میلیارد تومان خواهد رسید. محورسازان ایران خودرو افزایش سرمایه ۶۶.۶ درصدی را در برنامه خود دارد این افزایش سرمایه
معادل 10میلیارد تومان بوده و طی آن سرمایه اسمی «خوساز» از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی به 25میلیارد تومان خواهد رسید تا صرف اصلاح ساختار مالی و رعایت دستورالعمل پذیرش در بورس شود. شرکت آهنگری تراکتورسازی ایران براساس گزارش شفاف‌سازی اعلام نموده که گزارش توجیهی هیات‌مدیره برای پیشنهاد افزایش سرمایه از مبلغ 320میلیارد ریال به مبلغ641 میلیارد ریال از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای بهره مندی از شرایط و مزایای مقرر در ماده 17 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آنها در امیر صادرات و آیین نامه اجرایی آنکه در تاریخ 1394.09.30 به تصویب هیات‌مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده، ارائه می‌گردد. شرکت مهرگام پارس جهت اصلاح ساختار مالی، تامین نقدینگی وجلوگیری از خروج وجه نقد اقدام به افزایش سرمایه 50 درصدی از محل مطالبات حال شده سهامداران وآورده‌های نقدی نموده است بر همین اساس سرمایه «خمهر» از مبلغ 552 میلیارد ریال به مبلغ 828 میلیارد ریال افزایش خواهد یافت.
شرکت مهندی نصیر ماشین با نماد « خنصیر » گزارش توجیهی افزایش سرمایة مورخ 1394/10/06 هیات مدیره شرکت مبنی بر لزوم افزایش سرمایه از مبلغ 55 میلیارد ریال به مبلغ 94میلیارد ریال از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای ساختار مالی ارائه کرد.
