با تامین مالی بخش کشاورزی از بازار سرمایه امکان مدرن شدن این بخش سنتی فراهم می‌شود
گروه بورس
روز گذشته طی مراسمی معاملات گواهی سپرده کالایی برای محصولات کشاورزی و گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالای ایران با حضور علی‌اکبر مهرفرد، قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی، علی صدقی مدیرعامل بانک رفاه، سیداحمد طاهری‌بهبهانی مدیرعامل بانک سامان، محمد فطانت‌فرد رییس سازمان بورس اوراق بهادار و حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالا افتتاح شد.
در این نشست رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاریخی خواندن روز افتتاح معاملات سپرده کالایی اظهار کرد: امروز یک روز بسیار با اهمیتی است، چراکه با اجرای طرح قیمت تضمینی محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران، امکان تامین مالی گسترده از طریق ابزارهای جدید به پشتوانه دارایی‌های غیرمالی برای بخش کشاورزی میسر شده است.
محمد فطانت‌فرد افزود: تامین مالی از طریق ابزارهای بازار سرمایه در گذشته عمدتا به بخش صنعت و ساختمان اختصاص یافته بود اما امروز شاهد ایجاد ارتباط میان بازار سرمایه و بخش کشاورزی هستیم که این اتفاق توسعه بخش کشاورزی را به همراه خواهد داشت و به نفع منافع ملی خواهد بود. وی اظهار کرد: با تجربه موفقی که امسال در بحث قیمت تضمینی محصولات کشاورزی به دست آمده است، ارتباط بازار سرمایه و بخش کشاورزی به صورت فراگیر برای تامین مالی فعالان بخش کشاورزی با مکانیسم صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر سپرده کالایی انجام خواهد شد که مجوز‌های این امر توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به مشکلات بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: شبکه بانکی هر ساله در فصل برداشت محصولات کشاورزی با هجوم کشاورزان و تعاونی‌های روستایی برای گرفتن تسهیلات روبه‌رو می‌شود؛ حتی پسته‌کاران که از موفق‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌روند در فصل برداشت همواره با مشکل مالی روبه‌رو هستند و پشت در بانک‌ها صف می‌بندند؛ این مشکلات به دلیل آن است که کشاورزان ابزاری برای تامین مالی ندارند که راه‌اندازی سپرده کالایی در این بخش بسیار موثر خواهد بود.
فطانت با بیان اینکه یکی از مشکلات بخش کشاورزی، نوسان غیرمنطقی قیمت‌ها در طول سال است، گفت: اگر بتوانیم با هماهنگی ایجاد شده معاملات گواهی سپرده کالایی را توسعه دهیم قطعا ارتباط تنگاتنگ بازار سرمایه و بخش کشاورزی به بهبود و ساماندهی این بخش به عنوان یکی از مولفه‌های توسعه اقتصادی کشور منجر خواهد شد.
گواهی سپرده کالایی بین‌المللی می‌شود
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به امکان توسعه معاملات گواهی سپرده فراتر از مرزهای ایران اشاره کرد و گفت: با توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی در داخل کشور در آینده بورس‌های کالایی با پذیرش انبارهایی در خارج از کشور و صدور گواهی سپرده براساس موجودی انبارها به توسعه صادرات غیرنفتی کشور همچنین تامین مالی در حوزه بین‌المللی کمک خواهند کرد.
فطانت در ادامه از زحمات بی‌وقفه مدیرعامل و کارشناسان بورس کالای ایران برای تحقق این پروژه ملی تشکر کرد و گفت: معتقدم بازار سرمایه مرهون فکر افراد بسیار جوان، خلاق و پرتلاشی است که هر روز قدمی نو در راستای توسعه اقتصادی برمی‌دارند؛ همچنین با همکاری و حمایت وزارت جهاد کشاورزی معاملات گواهی سپرده در کشور آغاز شده که ما به عنوان مجموعه بازار سرمایه آمادگی کامل خود را برای ادامه پر قدرت این طرح اعلام می‌کنیم.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه گفت: گواهی سپرده کالایی منحصر به محصولات کشاورزی نخواهد بود و کالاهای مختلفی می‌توانند در جهت رویکرد بورس کالای ایران یعنی معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا مورد دادوستد قرار بگیرند.
فطانت درخصوص راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده سکه طلا نیز گفت: پس از موفقیت معاملات آتی سکه طلا که با کمک‌های بانک سامان عملیاتی شد امروز معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا راه‌اندازی می‌شود که در این زمینه بانک رفاه کارگران تلاش‌های زیادی انجام داده است.
وی در پایان گفت: از طریق معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا می‌توان محصولاتی که قیمت آنها به ارزهای جهانی وابسته است را به صورت لحظه‌یی در بورس کالای ایران مورد معامله قرار داد به طوری که بسیاری از مشکلات معاملات فیزیکی در این معاملات وجود نخواهد داشت و اتفاقا کارایی بالایی برای ثبات و افزایش عمق بازار فیزیکی آن محصولات خواهند داشت.
کاهش هزینه‌های دولت در خرید تضمینی
مدیرعامل بورس کالای ایران با قدردانی از تمامی دست‌اندرکاران اجرای طرح قیمت تضمینی ذرت خوزستان و جو کرمانشاه در راستای اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی گفت: موفقیت حاصل شده در طرح قیمت تضمینی حاصل هماهنگی و تلاش‌های بورس کالا، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان مرتبط، سازمان مرکزی تعاون روستایی و شرکت پشتیبانی امور دام بوده است.
حامد سلطانی‌نژاد اظهار کرد: امکان نقد کردن کالاهای راکد، کاهش هزینه‌های انبارداری و جابه‌جایی محصولات، مدیریت فاصله زمانی بین تولید و فروش کالا توسط تولیدکننده، کاهش بی‌ثباتی و نوسان در بازار کشاورزی، تامین مالی تولیدکنندگان و استانداردسازی محصولات از اصلی‌ترین مزیت‌های توسعه معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران به شمار می‌رود.
وی به چگونگی قرار گرفتن گواهی سپرده کالایی به جای ابزار تامین مالی اشاره کرد و گفت: به‌دلیل ماهیت اوراق بهادار بودن این گواهی، این امکان وجود دارد که با توفیق آن نزد یک بانک یا موسسه مالی و اعتباری، دارنده اوراق نسبت به اخذ تسهیلات به پشتوانه آن اقدام کند.
سلطانی‌نژاد به اقدامات بورس کالا در راستای اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی اشاره کرد و گفت: پذیرش ۹ انبار در استان کرمانشاه برای محصول جو و ۲۶ انبار در استان خوزستان برای محصول ذرت دانه‌یی به همراه برگزاری دوره‌های آموزشی و توجیهی برای کشاورزان، مدیران استان‌های منتخب و انبارداران به مدت ۳۵۲۰نفرساعت از مجموعه اقدامات بورس کالا برای اجرای هر چه بهتر ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری کشاورزی بوده است. مدیرعامل بورس کالای ایران به تجربیات جهانی این معاملات اشاره کرد و گفت: گواهی سپرده کالایی در کشورهای پیشرفته دنیا از جمله امریکا و انگلیس نیز دارای رونق بسیار زیادی است چراکه این کشورها براساس اقتصاد مبتنی بر بازار حرکت می‌کنند؛ همچنین این معاملات در بورس‌های کالایی دنیا نیز رایج است و تقویت این ابزار از برنامه‌های اصلی بورس کالای ایران به شمار می‌رود.
دستاوردهای ملی ماده ۳۳ قانون بهره‌وری
وی به دستاوردهای اجرای ماده ۳۳ در عرصه اقتصاد ملی اشاره کرد و گفت: کاهش بار مالی دولت، حمایت کارآمدتر از بخش کشاورزی و محدود شدن فعالیت‌های غیرمولد همچون واسطه‌گری ازجمله دستاوردهای ملی این طرح بوده است.
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: دولت امسال با اجرای طرح قیمت تضمینی ذرت خوزستان به جای خرید تضمینی با کاهش بیش از ۶۰درصدی هزینه‌های خود در این طرح مواجه شد که این رویداد مهم می‌تواند برای بیشتر کالاهای کشاورزی کشور اجرایی شود.
وی با بیان اینکه امروز باید توسعه ارتباط میان بازار سرمایه و بخش کشاورزی را به فال نیک بگیریم، گفت: با توجه به اجرای آزمایشی و موفق این طرح از سال آینده شاهد توسعه طرح قیمت تضمینی در استان‌های مختلف خواهیم بود.
افتتاح رسمی گواهی سپرده سکه طلا
وی در ادامه به آغاز به کار گواهی سپرده سکه طلا با حمایت‌های بانک رفاه کارگران اشاره کرد و گفت: مردم ما علاقه زیادی به سکه طلا دارند و بعضا از این دارایی برای پس‌اندازهای خود استفاده می‌کنند از این رو سکه طلا دارایی مناسبی برای انتشار گواهی سپرده به شمار می‌رود.
مدیرعامل بورس کالای ایران به کارکردهای گواهی سپرده سکه طلا اشاره کرد و گفت: این گواهی، ابزاری برای تسهیل معاملات قراردادهای آتی در سررسید، ابزاری برای راه‌اندازی بازار معاملات آتی یک روزه همچنین معاملاتی برای تاسیس صندوق‌های کالایی به شمار می‌رود.
وی در پایان گفت: راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی می‌تواند روی محصولات پتروشیمی و صنعتی هم انجام شود که بررسی‌های بورس کالا در این زمینه آغاز شده است.
پتانسیل بورس کالا برای توسعه کشاورزی
بازار محصولات کشاورزی در کشور ما به شکل سنتی بوده و حال زمان آن رسیده است که به سمت مدرن شدن بازارهای کشاورزی حرکت کنیم بنابراین باید از فرصتی که امروز توسط بورس کالای ایران در اختیارمان قرار گرفته، نهایت استفاده را ببریم.
قائم‌مقام وزیر جهاد کشاورزی در مراسم راه‌اندازی رسمی معاملات گواهی سپرده کالایی با بیان مطلب فوق درباره مزایای راه‌اندازی این معاملات گفت: یکی از سریع‌ترین آثار این طرح در کشور جلوگیری از نرخ‌شکنی کالاهای کشاورزی خواهد بود به طوری که در معاملاتی همچون قیمت تضمینی، کشاورزان دیگر مجبور به فروش محصولاتشان با قیمت‌های پایین نبوده و به آسانی کالاهایشان را با حمایت دولت و بدون هیچ نگرانی روی تابلو بورس کالا خواهند برد. به گفته علی‌اکبر مهرفرد، این طرح به طور کامل از کشاورزان حمایت کرده و علاوه بر شفافیت قیمتی شرایطی را در اختیار معامله‌گران قرار خواهد داد تا با فروش محصولات با قیمت واقعی و دریافت سریع وجه معامله، انگیزه بیشتری برای تولید محصولات باکیفیت‌تر پیدا کنند.
وی خاطرنشان کرد: اجرای طرح مذکور هزینه‌های دولت را نیز کاهش می‌دهد چراکه دولت به جای پرداخت کل بهای کالای خریداری شده از کشاورزان تنها مابه‌التفاوت آن را پرداخت خواهد کرد. مهرفرد درخصوص نقش سازمان مرکزی تعاون روستایی در اجرای موفق طرح قیمت تضمینی گفت: این سازمان با معرفی انبارها به بورس کالای ایران تلاش می‌کند تا به عنوان بازارگردان در روند معاملات محصولات کشاورزی ایفای نقش کند تا این سیاست جدید دولت به نحو احسن در این بازار شفاف اجرایی شود.
به گفته این مقام مسوول، یکی از اصلی‌ترین مشکلات خرید تضمینی محصولات کشاورزی از سوی دولت دیرکرد در پرداخت وجه معامله به کشاورزان بوده است که امروز خوشبختانه با اجرای طرح قیمت تضمینی در بورس کالای ایران شاهد به‌روزرسانی ابزارهایی هستیم که ما را در جهت رفع مشکلات گذشته و رونق بازار سوق می‌دهد.
وی در پایان گفت: مطمئنا سیاست‌های ماده 33 قانون افزیش بهره‌وری کشاورزی، تاثیر بسزایی در رونق بخش کشاورزی خواهد گذاشت که با اجرای طرح‌های جدید و فاصله گرفتن از بازار سنتی می‌توانیم به تدریج شرایط بهتری را برای این بخش شاهد باشیم.
تعریف گواهی سپرده کالایی
شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ 12خرداد ماه 93 براساس بند 24 ماده 1 و بند 4 ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه 1384 «گواهی سپرده کالایی» را به عنوان ابزار مالی قانون بازار اوراق بهادار، شناسایی و تصویب کرد. مقرر شد دستور‌العمل اجرایی معاملات این اوراق به تصویب هیات‌مدیره سازمان برسد و نسبت به اجرایی کردن آن از طریق بورس‌های کالایی اقدام کند. براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که موید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌شود. لازم به ذکر است در فرآیند اجرایی سیاست قیمت تضمینی پس از تودیع محصول از سوی کشاورز یا مالک کالا به یکی از انبارهای پذیرش شده از سوی بورس کالای ایران، گواهی سپرده کالایی (قبض انبار) از سوی انباردار صادر شده و در اختیار کشاورز یا مالک کالا قرار می‌گیرد. پس از صدور گواهی سپرده کالایی، کشاورز یا مالک کالا می‌تواند با مراجعه به یکی از کارگزاران دارای مجوز معاملات در بورس کالای ایران و ارائه گواهی سپرده کالایی، درخواست فروش محصول خود را در بورس کالای
ایران ارائه کند. همچنین امکان تامین مالی و اخذ تسهیلات از نظام بانکی به پشتوانه گواهی کالایی صادرشده، وجود دارد.
حل مشکلات تامین مالی با ابزارهای نوین
مدیرعامل بانک رفاه کارگران در مراسم رسمی راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی و گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالای ایران گفت: حدود ۹۰درصد تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق سیستم‌های بانکی انجام می‌شود و بازار سرمایه می‌تواند بخشی از این تامین مالی‌ها را برعهده بگیرد.
علی صدقی با اشاره به محدودیت‌ها و مطالبات زیاد بنگاه‌های اقتصادی از سیستم بانکی اظهار داشت: بیش از ۷۰درصد مشکلات تامین مالی می‌تواند از طریق ابزارهای نوین مالی حل شود به‌طوری که این ابزارها کمک‌رسان بازار سرمایه و بانک‌ها برای تامین مالی صنایع خواهد شد.
مدیرعامل بانک رفاه کارگران با اشاره به اینکه بانک‌ها مشتاق هستند تا به بازار سرمایه کمک کنند، گفت: اکثر بانک‌ها برای تامین مالی بلندمدت از طریق ابزارهای مالی نوین مشتاق هستند.
وی همچنین افزود: ابزارهای نوین مالی می‌توانند اهداف تعیین شده در اقتصاد ما را تامین کنند، از سوی دیگر بازار ثانویه در بازار سرمایه بسیار مهم است؛ چراکه می‌تواند دارایی‌ها را به‌طور مناسب و با قیمت منطقی، نقد کند و از همه مهم‌تر اقتصاد مقاومتی را پویا‌تر از گذشته به سمت جلو براند.
