در حالی که پس از کاهش قیمت‌های جهانی و منطقه‌یی قیمت محصولات پتروشیمی کل فعالان بازار داخلی اعم از تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و حتی دلالان در انتظار کاهش قیمت‌های پایه مواد اولیه پتروشیمی بودند، انتشار قیمت‌های جدید ازسوی دفتر توسعه صنایع تکمیلی شوک بزرگی را به بازار وارد کرد تا جایی که اهالی تالار نقره‌یی از افت قابل‌توجه تقاضای خریداران خبر می‌دهند.
به گزارش «تعادل»، معاملات هفته جاری محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران، بازتاب تمام نمای قیمت‌های جدیدی است که دفتر توسعه صنایع تکمیلی برای آبان اعلام کرد. عدم استقبال و تقاضا از مواد اولیه افزایش قیمت یافته و توجه نکردن پتروشیمی‌های تولیدکننده پلی‌پروپیلن به نرخ‌های اعلامی دفتر توسعه صنایع تکمیلی از مهم‌ترین اتفاقات تالار پتروشیمی در هفته جاری بود. براساس قیمت‌های اعلامی به جز برخی گریدهای pvc و pet، در عمده گریدهای پلیمری قیمت‌های مواد اولیه بین
2 تا 8درصد افزایش قیمت دیده می‌شود. در این گزارش تحلیل بازار پتروشیمی و زوایای مختلف قیمت‌گذاری از تیر تاکنون آمده است.
رشد غیرمنطقی قیمت پلیمری‌ها
در نیمه دوم تیر بود که اخباری مبنی بر تغییر مبنای تعیین نرخ مواد پلیمری منتشر شد و براساس بخشنامه جدید نرخ ارز آزاد مبنای محاسبه نرخ محصولات پتروشیمی قرار گرفت.
در آن برهه قیمت اکثر کالاها چیزی حدود 10درصد افزایش یافت، در هفته اول مرداد مصادف بود با اوج قیمت مواد پلیمری در بازارهای آسیایی و افزایش نرخ ارز در بازار داخل که این شرایط دست‌به‌دست هم داد تا در مرداد هم نرخ مواد پلیمری افزایش یابد. در هفته اول باتوجه به مقاومت و اعتراض تولیدکنندگان بود که قیمت‌ها به همان سطح تیر برگشت ولی یک هفته بعد باز هم بعضی پتروشیمی‌ها قیمت خود را افزایش دادند. بعد از بی‌نظمی‌های مرداد بود که دفتر توسعه صنایع تکمیلی اعلام کرد قیمت‌ها را به جهت ثبات بازار تغییر نمی‌دهند. در آبان برخلاف افت شدید قیمت مواد پلیمری در بازارهای آسیایی به‌تبع افت قیمت نفت، دوباره لیست قیمت‌ها در تاریخ سوم آبان توسط دفتر توسعه صنایع تکمیلی انتشار یافت که در بیشتر گریدها
افزایش نرخ دیده می‌شد.
اتحادی از جنس پلی پروپیلن
گریدهای PVC و PET تنها گروه‌هایی بودند که با کاهش نرخ مواجه شدند ولی خیلی زود این قیمت‌ها از سایت دفتر توسعه صنایع تکمیلی برداشته شد و در مقابل در همان روز وقتی که پتروشیمی‌های تولیدکننده پلی‌پروپیلن که به عمق رکود بازار و افت فروش خود پی برده بودند در پتروشیمی نوید زرشیمی جلسه‌یی را باعنوان عدم تغییر نرخ مواد خود حتی درصورت افزایش نرخ توسط دفتر توسعه صنایع تکمیلی تشکیل دادند و نتیجه گرفتند که قیمت پلی‌پروپیلن باوجود رکود حاکم بر بازار همچنان ثابت بماند تا اندک بازار موجود برای آن نیز از بین نرود.
به‌نظر می‌رسد مجتمع‌های سازنده پلی پروپیلن به‌خوبی وضعیت بازار را درک کرده و تصمیم کاملا عاقلانه‌یی گرفتند و نامه صورتجلسه خود را در تاریخ پنجم آبان منتشر کردند، همچنان که در بازار دوشنبه پنجم آبان برای این گروه تقاضای بهتری نسبت به سایر گروه‌ها ثبت شده بود به حدی که حتی در گرید 060 پلی نار رقابت قیمتی صورت گرفت. لازم به ذکر است گروه پلی پروپیلن تنها گروهی بود که باوجود نوسانات قیمتی در مرداد باز هم همچنان قیمت‌شان ثابت نگه داشته شد که یک اتحاد قوی را در بین این مجتمع‌ها نشان می‌دهد.
کاهش قیمت پی وی سی
اما در فهرست دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی، قیمت برخی گریدها نه تنها افزایش نرخ نگرفت بلکه نرخ‌شان نیز کاهش یافت. برای مثال گروه PVC شامل گرید S65 به میزان 572ریال و S70 و S57 هرکدام 629ریال افت قیمت را تجربه کردند.
همچنین محصولات گروه PET نیز با کاهش قیمت روبه‌رو شدند البته این گروه در هفته آخر مهر نیز نرخ‌شان کاهش یافته بود. لازم به ذکر است این گروه در بازارهای آسیایی بیشترین افت را داشته‌اند و در بازار داخلی هم باتوجه به اتمام فصل مصرف زیاد این محصول تقاضا برای آن به‌شدت کاهش یافته است.
در بازار داخلی تقاضا برای این دو گروه به پایین‌ترین سطح خود در چند سال گذشته رسید به حدی که چند بار برای محصول پتروشیمی اروند تقاضایی وجود نداشت و این پتروشیمی برای نخستین‌بار قیمت خود را کاهش داد و پس از آن بندر امام، تندگویان و غدیر قیمت کالاهای خود را کاهش دادند. اگر قرار بود این گروه افزایش نرخ بگیرد به‌نظر می‌رسد که کلا تقاضایی برای آن ثبت نمی‌شد.
ابهام در نحوه قیمت‌گذاری
به اعتقاد کارشناسان، این شیوه قیمت‌گذاری اصلا توجیه نداشته و شفافیتی در آن وجود ندارد، چراکه قیمت مواد اولیه در بازارهای آسیایی کاهش یافت و از این رو افزایش قیمت‌ها بر کاهش تقاضا بیش از گذشته اثر گذاشته است. در طرف مقابل نرخ دلار نسبت به مبنای قیمت‌های تیر 120تومان رشد داشته و این میزان افزایش می‌تواند حدود 60دلار به‌ازای هر تن کاهش قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای بین‌المللی را خنثی کند. این در حالی است که گریدهای سبک فیلم در سه ماه اخیر دقیقا 60دلار افت داشته و اگر بخواهیم محاسبه کنیم قیمت این گرید نباید افزایش می‌یافت یا حداقل میزان افزایش آن باید بسیار کمتر از این میزان فعلی می‌بود به‌طوری که میزان افزایش فعلی حدود 3.5درصد و به میزان 165تومان درنظر گرفته شده است.
اوج ابهام درمورد کالاهای استایرن مقاوم و معمولی دیده می‌شود که بیشترین افزایش را به میزان 8درصد گرفته‌اند. برای مثال درمورد استایرن مقاوم 7240 قیمت این محصول در دو ماه پیش در جنوب شرق آسیا به قیمت هر تن 1820دلار معامله شده و در هفته قبل نیز این محصول در بازارهای جنوب شرق آسیا با قیمت 1720دلار معامله شده است. در این بین نرخ اعلامی دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی در حالی است که اگر قیمت این محصول را در بالاترین سطح خود در بازارهای جهانی مورد بررسی قرار دهیم اما بازهم قیمت استایرن مقاوم حدود 200تومان ارزان‌تر از قیمت اعلام شده درمی‌آید. به‌نظر می‌رسد برای شفاف‌سازی نحوه قیمت‌گذاری شرکت توسعه صنایع تکمیلی باید چند گرید خاص و دارای بیشترین میزان افزایش را به‌صورت کاملا مشخص و طبق فرمول تعیین شده محاسبه کند تا جای هیچ‌گونه ابهامی برای خریداران باقی نماند.
پیش‌بینی بازار در هفته‌های آینده
با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود در هفته‌های آتی بازار کاملا کم‌رونقی را شاهد باشیم، زیرا در بسیاری از گریدها نرخ بازار آزاد از نرخ فعلی بورس ارزان‌تر است دلیل هم این است که در گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران و واسطه‌ها از طریق معاملات مچینگ و با قیمت‌های قبل انبارهای خود را پر کرده‌اند باوجود این شرایط خیلی از خریداران ترجیح می‌دهند که مواد موردنیاز خود را از طریق بازار آزاد تهیه کنند ولی این روند تا جایی ادامه می‌یابد که موجودی انبار فعالان بازار به اتمام رسیده و آنها نیز مجبور شوند محصول جدید خود را از بورس و به قیمت‌های جدید تهیه کنند که در این موقع خرید از بورس به‌صرفه‌تر می‌شود و ورق برمی‌گردد و تنها کسانی که می‌خواهند به‌صورت نسیه خرید کنند ممکن است از واسطه‌ها بخرند. به این ترتیب افزایش قیمت‌های محصولات پتروشیمی به‌نوعی بورس را نیز متضرر می‌کند و بازهم باعث انتقال بخشی از معاملات در بازار آزاد می‌شود.
