حدود یک سال و نیم از افتتاح بورس انرژی به‌عنوان چهارمین و شاید حساس‌ترین بورس کشور می‌گذرد و آمارها بیانگر آن است که این بازار تازه تاسیس حداقل در مبادلات فیزیکی به اهداف اولیه خود نرسیده است. به بیان دیگر جز بازار مشتقه بورس انرژی که به عرضه و معامله برق مربوط می‌شود، معاملات فیزیکی که به دادوستد نفت، نفت کوره، میعانات گازی و حلال‌ها اختصاص دارد به‌دلیل حجم بسیار کم خرید و فروش، چنگی به دل نمی‌زند. وقتی علت اصلی را از کارشناسان و کارگزاران فعال در بورس جویا می‌شوند آنها به صراحت عنوان می‌کنند که با وجود عمر بیش از یکسال و نیم بورس انرژی، اما شرکت‌های تولیدکننده در حوزه انرژی تاکنون این بازار را جدی نگرفته‌اند که بازاریابی ضعیف این شرکت‌ها برای فروش کالاها دلیل بر این ادعاست.
مدیر معاملات انرژی کارگزاری حافظ در گفت‌وگو با «تعادل» با بیان اینکه بعضی شرکت‌های حاضر در بورس انرژی این بازار را جدی نمی‌گیرند، اضافه کرد: برخی از این شرکت‌ها در بازاریابی محصولات خود دقت لازمه را به خرج نمی‌دهند و به همین دلیل محموله‌های آنان به فروش نمی‌رود.
مسلم شجاعی به مثالی در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌عنوان مثال در محصولی مانند میعانات گازی، یکی از شرکت‌های حاضر در معاملات بورس بازاریابی مناسبی را برای صادرات به عراق انجام داده و به این ترتیب بیشتر محموله‌های این شرکت مورد معامله قرار می‌گیرد.
وی افزود: این در حالی است که یک شرکت دیگر عرضه‌کننده میعانات گازی به‌دلیل آنکه برای فروش محصولش حساب ویژه‌یی روی بورس انرژی باز نکرده است، در هفته‌های اخیر حتی موفق به فروش یک بشکه از کالایش هم نشده است.
مدیر معاملات انرژی کارگزاری حافظ تاکید کرد: اگر شرکت‌های حاضر در تالار فیزیکی بورس انرژی در بازاریابی محصولات خود به نحو مطلوبی عمل کنند، شاهد رونق بیش از پیش معاملات انجام شده در بازار فیزیکی خواهیم بود.
خوشبینی نسبت به عرضه نفت‌خام
شجاعی همچنین در پاسخ به سوالی در رابطه با عرضه دوباره نفت‌خام در بورس انرژی که هفته گذشته وزیر نفت خبر آن را داده بود، گفت: به‌نظر می‌رسد عرضه پیش‌روی نفت در بورس انرژی با موفقیت همراه باشد.
مدیرمعاملات انرژی کارگزاری حافظ با بیان اینکه طی چندین سال گذشته ابتدا قرار بود یک بورس با محوریت نفت‌خام و به‌صورت اختصاصی برای این محصول تاسیس شود، اضافه کرد: ولی بعد از چندی این موضوع به‌صورت کلی منتفی شد و قرار بر این شد که بورس انرژی راه‌اندازی شود.
وی با بیان اینکه تاکنون دوبارعرضه نفت‌خام یک‌بار در بورس انرژی و یک‌بار هم در بورس کالا ناکام مانده است، تصریح کرد: باتوجه به اینکه بنده در جلسات داخلی مربوط به هماهنگی‌ها برای عرضه نفت‌خام در بورس انرژی حضور دارم، مسوولان وزارت نفت بسیار راغب و مایل هستند که این محصول را در بازار سرمایه عرضه کنند.
شجاعی ادامه داد: در ابتدای راه‌اندازی بورس کالا هیچ کس فکر نمی‌کرد، این بازار به رونقی که امروز به آن دست یافته، برسد. به‌گفته وی امروزه شاهد آن هستیم که با عرضه محصولاتی مانند مواد پتروشیمی در بورس کالا این محل به مرکزی برای خرید و فروش بسیاری از محصولات مبدل شده، اگر نفت‌خام نیز در بورس انرژی مورد عرضه قرار گیرد، این بازار هم به مرور زمان مانند بورس کالا رونق خواهدگرفت. مدیر معاملات انرژی کارگزاری حافظ برای عرضه نفت‌خام در بورس انرژی یک توصیه کرد و گفت: اگر عرضه نفت به‌صورت واقعی و با سازوکار درست و اصولی انجام شود، آن وقت است که می‌توان به دایمی بودن عرضه نفت در تالار فیزیکی امید بست.
معاملات پررونق بازار فیزیکی
براساس این گزارش، نگاهی به معاملات روز گذشته بازار فیزیکی بورس انرژی نیز نشان می‌دهد که فعالان این بازار روز پررونقی را پشت‌سر گذاشتند، به‌طوری‌که 1500 تن قطران ذوب‌آهن اصفهان به‌صورت عمده روی تابلو رفت که تمام این محصول با قیمت پایه هر کیلوگرم 13هزار و 851 ریال معامله شد. همچنین پتروشیمی تبریز 360 تن برش سنگین روانه بورس کرد که همه آن با قیمت پایه هر کیلوگرم 14هزار و 500 ریال خرید و فروش شد.
در ادامه معاملات روزگذشته پالایش گاز ایلام 1360 بشکه میعانات گازی عرضه کرد که تمام آن با قیمت پایه هر بشکه دو‌میلیون و 219هزارو 896 ریال دادوستد شد. همچنین مجتمع گازی پارس جنوبی 1295 بشکه از این محصول را روانه بورس کرد که این محموله با اقبالی از سوی معامله‌گران مواجه نشد. پالایش نفت کرمانشاه نیز 110 تن پنتان عرضه کرد که 66 تن از این محصول با قیمت پایه هر کیلوگرم 42هزار و 424 ریال مورد معامله قرار گرفت. این گزارش حاکیست، متانول روز گذشته طی 4نوبت معامله شد. پتروشیمی زاگرس 5هزار تن از این محصول را با قیمت پایه هر کیلوگرم 8هزارو 703 ریال روی تابلو برد که 750 تن از آن معامله شد. همچنین 50 تن از این عرضه در سیستم مچینگ دادوستد شد.
پتروشیمی شیراز هم 2002 تن متانول روانه بورس کرد که 880 تن از این محصول با قیمت پایه هر کیلوگرم 8هزار و 703 ریال دادوستد شد. 209 تن از این محموله نیز در سیستم مچینگ معامله شد. براساس این گزارش، در بازار مشتقه نیز در 48 دفعه معاملاتی 1186 قرارداد سلف موازی استاندارد برق منعقد شد. بدین‌ترتیب 28هزار و 464 مگاوات ساعت برق در نماد بار پایه روزانه برای تحویل در روزهای مختلف مهر و آبان به ارزش یک‌میلیارد و186میلیون ریال معامله شد.
عرضه‌های پیش‌رو تالار فیزیکی
امروز در عرضه‌های پیش‌روی تالار فیزیکی پالایش نفت شیراز طی دو نوبت یک‌میلیون لیتر حلال 404 با قیمت پایه هر کیلوگرم 18هزار و 55 ریال و 3میلیون لیتر حلال 402 با قیمت پایه هر کیلوگرم 18هزار و 110 ریال عرضه می‌کند. این شرکت در ادامه عرضه‌های خود 300هزار لیتر حلال 410 با قیمت پایه هر لیتر 18هزار و 395 ریال عرضه می‌کند. همچنین پالایش نفت آبادان 300هزار لیتر از حلال 410 را با قیمت پایه هر لیتر 18هزار و 395 ریال روانه بورس می‌کند.
شرکت نفت شیراز نیز دو‌هزار تن آیزوریسایکل با قیمت پایه هر کیلوگرم 20هزار ریال عرضه خواهد کرد. پتروشیمی بندر امام هم هزار تن گاز پروپان صنعتی با قیمت پایه هر کیلوگرم 24هزار و 340 ریال عرضه خواهد کرد. این شرکت همچنین هزار تن گاز مایع صنعتی با قیمت پایه هر کیلوگرم 24هزار و329 ریال را روی تابلو می‌برد. پتروشیمی بندر امام در ادامه عرضه‌های خود در روز جاری 308تن برش سنگین با قیمت پایه هر کیلوگرم 14هزار و 500 ریال عرضه می‌کند.
از دیگر عرضه‌های امروز می‌توان به روی تابلو رفتن 760 تن قطران از سوی ذوب‌آهن اصفهان با قیمت پایه هر کیلوگرم 13هزار و 851 ریال و عرضه350 تن اکستراکت نفت بهران با قیمت پایه هر کیلوگرم 16هزار و 60 ریال اشاره کرد. دست آخر نیز دو شرکت پالایش گاز ایلام و مجتمع گاز پارس جنوبی به ترتیب 1360 بشکه و 1295 بشکه میعانات گازی با قیمت پایه 2میلیون و 219هزار و896 ریال و 2میلیون و 543هزار و 496 ریال روانه بورس می‌کنند.
تالار فیزیکی میزبان سه محصول جدید
در پایان گفتنی است، اداره پذیرش و بازاریابی شرکت بورس انرژی از پذیرش و درج سه کالای جدید در بازار فیزیکی این بورس خبر داد. بنابر اعلام اداره پذیرش و بازاریابی شرکت بورس انرژی، هیدروکربن‌های سنگین حاصل از بلندینگ s603 پتروشیمی فریمان، اتیلن‌دی‌کلراید EDC پتروشیمی فریمان و برش 6کربن غیرآروماتیک Non Aromatic C6 پتروشیمی تبریز در بازار فیزیکی و تابلو سایر حاملهای انرژی این بورس پذیرش و درج شدند.
