با عرضه و رونق معاملات نفت دربورس انرژی دیگر شاهد زد‌وبندهایی که در سطح بین‌المللی برای خرید و فروش نفت کشورمان به وسیله دلالان بزرگ نفتی اتفاق افتاد، نخواهیم بود.
برخی از تحلیلگران حوزه انرژی معتقدند درصورت معاملات موفق نفت دربورس انرژی، ساختار اقتصادی و تجاری کشورمان تا حدود زیادی اصلاح می‌شود زیرا با توجه به نقش بزرگ مبادلات نفتی در درآمدهای کشور در پی شفافیت معاملات نفت در بورس انرژی، بخش‌های متعدد اقتصادی نظیر مالی، بانکی، بیمه، گمرکی، بازرگانی، حمل‌ونقل و صنعتی نیز از آن تاثیر خواهند پذیرفت. همچنین از دیگر مزایای مبادلات نفت در بورس انرژی می‌توان به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و دست‌یابی به تکنولوژی پیشرفته صنعت نفت اشاره کرد. از سوی دیگرسازوکار‌های معاملاتی نفت درکشورهای پیشرفته دنیا نشان داده که از طریق ابزارهای مشتقه موجود دربورس‌ها می‌توان ریسک‌های معاملات نفتی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. به‌طوری‌که قیمت نفت تحت تاثیر عوامل بسیاری در نوسان است که این موضوع با توجه به سهم عمده صادرات نفت دردرآمد دولت، مشکلات زیادی را برای اقتصاد کشور به وجود می‌آورد. به این ترتیب برای مقابله با نوسان قیمت نفت، راه‌اندازی معاملات آتی این محصول با استفاده از ابزارهای مشتقه، ریسک قیمت را پوشش می‌دهد.
دو بار عرضه ناکام
بررسی‌ها از تلاش مسوولان برای راه‌اندازی معاملات نفت در بورس نیز بیانگر آن است که تاکنون در دو برهه زمانی نفت در بورس عرضه شده اما تا به امروز موفقیتی نصیب این کار نشده است. عرضه اول به 22 تیر سال 90 برمی‌گردد جایی که نفت خام برای 9 مرحله در بورس کالا عرضه شد ولی مشتری‌ای برای آن پیدا نشد. البته در روز 26 مرداد همان سال 500 هزاربشکه نفت خام در بورس کالا مورد معامله قرار گرفت اما چندی بعد کاشف به عمل آمد که خریدار آن محموله یکی از زیر‌مجموعه‌های شرکت ملی نفت بوده است. پس از ناکامی عرضه نخست، نوبت به بورس تازه تاسیس انرژی رسید تا شانس خود را برای پایان دادن به پروژه چندین ساله بورسی شدن نفت امتحان کند. در این نوبت که از ابتدای سال جاری آغاز شد بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت دستور داد تا عرضه نفت خام به صورت ریالی صورت گیرد ولی این‌بار نیز بنا به دلایل مختلفی ازجمله تعیین قیمت پایه بالا از سوی شرکت ملی نفت به عنوان دلیل اصلی ناکامی معاملات این محصول سیاه اعلام شد. این درحالی است که این روزها دوباره زمزمه عرضه نفت در بورس انرژی در بازار سرمایه به گوش می‌رسد اما این‌بار شیوه و تاکتیک عرضه قدری متفاوت از موارد قبلی
است بدین‌ترتیب که به نظر می‌رسد مسوولان وزارت نفت ابتدا قصد دارند با انتشار اوراق سلف نفت کوره و آغاز عرضه فیزیکی این محصول، مقدمات عرضه نفت خام در بورس انرژی را فراهم کنند تا دیگر شاهد برخی مقاومت‌ها برای بورسی شدن نفت نباشند.
لزوم ورود نفت به بورس
نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درگفت‌وگو با «تعادل» در رابطه با ضرورت عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی معتقد است که این امر را از دو جنبه می‌توان بررسی کرد: ایرج ندیمی جنبه اول را سازوکارهای موثر بورس می‌داند و می‌گوید: اولا با توجه به جذابیت‌های نفت عرضه آن در بورس انرژی می‌تواند به جذب نقدینگی‌هایی که درجامعه وجود دارد، منجر شود همچنین باید نقدینگی‌هایی که در بخش‌های غیرمولد اقتصاد درحال حاضر به کار گرفته می‌شود با عرضه محصولاتی مانند نفت که کشش لازم را دارند به سمت بازار سرمایه هدایت شوند.
نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: با توجه به اینکه درحال حاضر اشتغالزایی یکی از دغدغه‌های اصلی دولتمردان است بااستفاده از سرمایه‌هایی که از طریق عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی وارد بورس انرژی می‌شود، می‌توان به رونق اشتغالزایی کمک کرد.
شفافیت درآمدهای نفتی
این نماینده مجلس نهم جنبه دوم ورود نفت و فرآورده‌های نفتی به بورس را کمک به شفافیت در درآمدهای حاصل از فروش نفت دانست و اعلام کرد: با توجه به اینکه کماکان تحریم‌ها ادامه دارد و کشورمان در فروش نفت با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کند، خرید و فروش نفت در بورس انرژی می‌تواند درآمدهای حاصل از فروش نفت را به سهولت در دسترس قرار دهد.
ندیمی با تاکید براینکه با عرضه نفت در بورس انرژی دیگر شاهد زد وبندهایی که در سطح بین‌المللی برای خرید و فروش نفت کشورمان به وسیله دلالان بزرگ نفتی اتفاق افتاد، نخواهیم بود، تصریح کرد: با این اقدام شاهد شفافیت مالی در مباحث مربوط به فروش نفت خواهیم بود و دیگر فسادهایی که در این زمینه به وجود آمده، تکرار نخواهد شد. نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درخصوص قیمت‌گذاری نفت در بورس انرژی گفت: در مرحله نخست می‌توان قیمت نفت در بورس انرژی را براساس قیمت‌های مرجع دنیا تعیین کرد اما رفته‌رفته با بین‌المللی شدن معاملات بورس انرژی و ورود خریداران خارجی می‌توان بر قیمت‌های منطقه اثر گذاشت و به مرجعی برای مبادلات نفت تبدیل شد.
