مصوبه دولت بازار پتروشیمی را متحول کرد

بررسی معاملات پنج مجتمع پتروشیمی بزرگ ایران همچون پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز قبل و بعد از آزادسازی قیمت محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالای ایران نشان می‌دهد که دولت در مدت کوتاه دو ماه، نتیجه اعتماد خود به سازوکار معاملاتی بورس کالا را گرفته است به‌طوری که کارشناسان ادامه این روند را موجب رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی در میان و بلندمدت عنوان می‌کنند.

از اواسط تیر امسال براساس مصوبه دولت، قیمت محصولات پتروشیمی برمبنای نرخ ارز آزاد محاسبه شد و کلیه مجتمع‌های پتروشیمی‌ ملزم به فروش محصولات خود در بورس کالا شدند. دلیل اصلی اتخاذ این تصمیم، حذف شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و به‌تبع آن خروج دلالان و واسطه‌ها از بازار پتروشیمی و همچنین افزایش انگیزه شرکت‌های پتروشیمی به عرضه محصولات‌شان در بورس بود که براساس آمارها با گذشت حدود دو ماه از اجرای این مصوبه، اتفاق‌های مثبتی در بازار پتروشیمی رخ داده که این امر به سود منافع ملی و صنعت پتروشیمی خواهد بود.در این گزارش معاملات پنج مجتمع پتروشیمی بندر امام، امیرکبیر، تندگویان، جم و تبریز به‌عنوان اصلی‌ترین عرضه‌کنندگان مواد پتروشیمی در بورس کالای ایران از ابتدای سال تا پایان مرداد بررسی می‌شود که تاثیر آزادسازی قیمت‌ها بر حجم عرضه، تقاضا و معاملات این شرکت‌ها به وضوح مشخص است.

پتروشیمی جم

پتروشیمی جم عرضه‌کننده انواع پلی‌اتیلن در بورس کالای ایران است که آزادسازی قیمت‌ها در معاملات این شرکت نیز تاثیر ویژه‌یی گذاشته است.

فروردین: این شرکت در نخستین ماه سال اقدام به عرضه 7هزار و 744تن انواع پلی‌اتیلن در بورس کرد که با تقاضای 31هزار و 86تنی خریداران روبه‌رو شد و در پایان کل حجم عرضه مورد معامله قرار گرفت.

اردیبهشت: حجم عرضه پتروشیمی جم در اردیبهشت به 11هزار و 968تن رسید و با تقاضای 49هزار و 159تنی خریداران، 11هزار و 858تن محصول مورد معامله قرار گرفت.

خرداد: این شرکت در سومین ماه سال 9هزار و 526تن کالا روانه تالار معاملات بورس کرد که با وجود صف تقاضای 67هزار و 320تنی خریداران، همان حجم عرضه اولیه پتروشیمی جم مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: معاملات پتروشیمی جم از تیر امسال مانند پتروشیمی‌های دیگر با تحولات زیادی روبه‌رو شد به‌طوری‌که در مقابل عرضه 34هزارو 100تنی پلی‌اتیلن این شرکت حجم تقاضا به 19هزار و 250تن کاهش یافت و فقط 7هزار و 590محصول معامله شد. این ارقام به معنای آن است که علاوه بر افزایش حدود چهار برابری حجم عرضه پتروشیمی جم در بورس، میزان تقاضا نیز حدود 5/3برابر افت داشت.

مرداد: همچنین عرضه‌های این شرکت در مرداد به 23هزار و 452تن رسید که تقاضای 8هزار و 228تنی برای آنها در بورس وجود داشت و در پایان 2هزار و 882تن محصول معامله شد.

پتروشیمی بندر امام (ره)

براساس آمار معاملات شرکت بورس کالای ایران، پتروشیمی بندر امام به‌عنوان یکی از عرضه‌کنندگان اصلی در تالار محصولات پتروشیمی روند روبه‌رشدی را در حجم عرضه‌ها و معاملات خود در طول 5ماه ابتدایی سال داشته است. البته اوج اتفاقات مثبت درخصوص این شرکت پتروشیمی به بعد از آزادسازی قیمت‌ها برمی‌گردد به‌طوری که از اواسط تیر به بعد همزمان با رشد قابل‌توجه عرضه‌های این شرکت در بورس، حجم تقاضا به طرز خیره‌کننده‌یی کاهش یافته که دلیل اصلی این موضوع نیز همسو شدن قیمت‌های بورس و بازار آزاد است. گفتنی است این شرکت به‌صورت روتین عرضه‌کننده 12محصول پتروشیمی ازجمله استایرن بوتادین رابر تیره، استایرن بوتادین رابر روشن، پلی‌اتیلن سبک فیلم 0075، پلی‌اتیلن سبک فیلم 0200 و پلی‌اتیلن سنگین بادی 0035 در بورس کالاست.

فروردین: بنا بر نمودار معاملات بورس کالا، پتروشیمی بندر امام در نخستین ماه امسال 21هزار و 294تن انواع محصولات خود را در تالار پتروشیمی عرضه کرده که در کمال ناباوری صف تقاضای 135هزار و 194تنی در بورس تشکیل شد که در پایان به همان میزان عرضه، محصولات موردمعامله قرار گرفت.

اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال 47هزار و 513تن محصول عرضه کرد که 362هزار و 228تن تقاضا در بورس وجود داشت و 41هزار و 664تن محصول معامله شد.

خرداد: پتروشیمی بندر امام در خرداد 64هزار و 266تن محصول روانه بورس کرد که خریداران 347هزار و 505تن تقاضا را بر تابلوی معاملات ثبت کردند که 49هزار و 320تن کالا مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: نیمه دوم تیر مصادف شد با واقعی شدن قیمت‌ها به‌طوری که پتروشیمی بندر امام 108هزار و 355تن کالا در بورس عرضه کرد که در مقابل آن صف تقاضای 234هزار و 250تنی تشکیل شد و 73هزار و 568تن محصول معامله شد. به این ترتیب تا پایان چهارمین ماه سال شاهد وجود تقاضای دوبرابری خریداران به نسبت عرضه کالاها در تالار پتروشیمی بودیم.

مرداد: اهالی بازار پتروشیمی در مرداد به‌طور کامل میزبان آزادسازی قیمت‌ها بودند به‌طوری‌که مسوولان و کارشناسان به وضوح تاثیر مصوبه دولت را در تالار بورس کالای ایران که به اعتقاد کارشناسان آینه‌یی برای نمایان کردن شرایط بازار است، مشاهده می‌کنند. پتروشیمی بندر امام در این ماه 52هزار و 592تن محصول را در بورس کالا عرضه کرد که حجم تقاضای خریداران در آماری قابل تامل 69هزار و 243تن بر تابلوی معاملات درج شد؛ در پایان نیز 39هزار و 279تن کالا مورد معامله قرار گرفت. براین اساس مشاهده می‌شود که با وجود کاهش عرضه پتروشیمی بندر امام(ره) در مرداد به نسبت تیر، اما حجم تقاضا حدود چهار برابر کاهش یافت.

پتروشیمی امیرکبیر

محصولات پتروشیمی امیرکبیر از پرطرفدارترین کالاهای بورس کالا به‌شمار می‌روند که دو محصول پلی‌اتیلن سبک خطی AA 0209 و پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX3 از پرحاشیه‌های تالار پتروشیمی هستند؛ با این وجود آمارها بیانگر آن است که شرایط معاملات فعلی قابل قیاس با ماه‌های ابتدایی سال نیست.

فروردین: پتروشیمی امیرکبیر در این ماه 11هزار و 250تن محصول در بورس عرضه کرد که با درج 119هزار و 440تن تقاضا بر تابلوی معاملات کل حجم عرضه معامله شد.

اردیبهشت: این شرکت در دومین ماه سال با 26هزار و 460تن کالا به بورس آمد که 187هزار و 240تن تقاضا برای محصولات پتروشیمی امیرکبیر ثبت شد و کل حجم عرضه مورد معامله قرار گرفت.

خرداد: در این ماه حجم عرضه‌های امیرکبیر به 27هزار و 310تن رسید که 122هزار و 380تن تقاضا در بورس وجود داشت و بازهم حجم معاملات به میزان عرضه‌ها بود.

تیر: آمار جالب پتروشیمی امیرکبیر از این ماه آغاز می‌شود به‌طوری‌که در مقابل عرضه 65هزار و 600تن کالا، صف تقاضای 31هزار و 610تنی تشکیل شد و فقط 16هزار و 850تن کالا مورد معامله قرار گرفت. کاهش یکباره حجم تقاضا پس از واقعی شدن قیمت‌ها به معنای آن است که تقاضای موجود برای محصولات این شرکت در ماه‌های ابتدایی سال، به‌معنای مصرف واحدهای تولیدی نبوده بلکه افرادی با استفاده از شکاف قیمتی موجود در بورس و بازار و متاسفانه با مجوزی که از سایت بهین‌یاب دریافت کرده بودند، امکان خرید از بورس را داشتند. در این بین مشخص می‌شود که با خروج واسطه‌ها از بازار، نیاز اصلی واحدهای تولیدی در تیر امسال همان میزان تقاضای باقی مانده در تالار معاملات است.

مرداد: امیرکبیر در این ماه 30هزار تن محصول را عرضه کرد که 47هزار و 120تن تقاضا در بورس وجود داشت و 22هزار و 220کالا دادوستد شد. بررسی جزییات معاملات بیانگر آن است که معاملات پلی‌اتیلن سبک خطی و پلی‌اتیلن سبک فیلم پتروشیمی امیرکبیر اکنون به تعادل رسیده و تنها محصولی که هنوز با مازاد تقاضا روبه‌رو بود پلی‌اتیلن سنگین اکستروژن EX3 است. البته نمودار معاملات نشان می‌دهد که خرید و فروش این محصول نیز به‌مراتب بهتر از ماه‌های گذشته دنبال می‌شود به‌نحوی که برای مثال تقاضای خرید EX3 در فروردین 72هزار تن، اردیبهشت 104هزار تن و خرداد 76هزار تن بوده اما در ماه‌های تیر و مرداد حجم تقاضای این کالا به 24 و 30هزار تن رسیده که درصورت عرضه‌های مستمر پتروشیمی امیرکبیر بازار EX3 نیز به تعادل می‌رسد.

پتروشیمی تندگویان

معاملات محصولات پتروشیمی تندگویان در 5ماه ابتدای امسال نیز بیانگر رشد عرضه‌ها و سقوط آزاد تقاضای چند محصول خاص است، به‌طوری‌که تقاضای بالای 30هزار تنی برای چند گرید پلی‌اتیلن ترفتالات بطری اکنون به زیر 4هزار تن رسیده است.

فروردین: پتروشیمی تندگویان در فروردین 23هزار و 180تن محصول عرضه کرد که 119هزار و 90تن تقاضا برای آن ثبت شد که 21هزار و 580تن مورد معامله قرار گرفت.

اردیبهشت: در این ماه 43هزار و 580تن انواع محصولات پتروشیمی تندگویان در بورس عرضه شد که 349هزار و 930تن تقاضا برای آن درج شد و 43هزار تن معامله شد.

خرداد: در این ماه نیز 53هزار و 680تن از محصولات پتروشیمی تندگویان روانه بورس شد که صف تقاضای 215هزار و 430تن برای آن شکل گرفت و 48هزار و 420محصول مورد دادوستد قرار گرفت.

تیر: پتروشیمی تندگویان در چهارمین ماه امسال نیز 49هزار و 160تن محصول روی تابلوی بورس برد که 90هزار و 870تن تقاضا برای آن وجود داشت و در پایان 32هزار و 3تن کالا معامله شد؛ در این ماه کاهش میزان تقاضا قابل توجه بود.

مرداد: این شرکت در مرداد ماه 44هزار و 200کالا عرضه کرد که 29هزار و 390تن تقاضا در بورس وجود داشت و 21هزار و 430تن محصول معامله شد. روند معاملات و افت حجم تقاضا برای محصولات این شرکت نیز نشان‌دهنده پایان واسطه‌گری و به‌تبع آن، خرید محصولات از سوی مصرف‌کنندگان واقعی است؛ چراکه حجم تقاضای بالای 200هزار تنی برای محصولات پتروشیمی تندگویان در خرداد به حدود 30هزار تن در مرداد رسید.

پتروشیمی تبریز

بررسی‌ها نشان می‌دهد که معاملات محصولات پتروشیمی تبریز از ابتدای سال تا پایان مرداد، یک تفاوت با سایر مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد. آمارها بیانگر آن است که حجم عرضه‌های این شرکت برخلاف سایر پتروشیمی‌های مورد بررسی، به میزان قابل‌توجهی رشد نداشته اما به هر ترتیب آزادسازی قیمت‌ها تقاضای خریداران محصولات این شرکت را به نصف رسانده است. البته با وجود کاهش تقاضا اما حجم تقاضا برای پنج محصول این شرکت یعنی پلی‌اتیلن سنگین دورانی UA3840، پلی استایرن مقاوم 7240، پلی استایرن انبساطی 200، 300 و 400 بیشتر از میزان عرضه‌هاست و باید بررسی کرد که با وجود آزادسازی قیمت‌ها، عرضه‌های محدود این شرکت به چه دلیل بوده است.

فروردین: پتروشیمی تبریز در نخستین ماه سال 6هزار و 350تن محصول در بورس عرضه کرد که 52هزار تن تقاضا در بازار وجود داشت و مقدار معامله به اندازه حجم عرضه بر تابلوی معاملات ثبت شد.

اردیبهشت: در این ماه 9500تن از محصولات این شرکت روانه بورس شد که 109هزار و 480تن تقاضا ازسوی خریداران بر سامانه معاملات درج شد و 8هزار و 440تن محصول معامله شد.

خرداد: پتروشیمی تبریز در خرداد 7هزار و 900تن محصول عرضه کرد که 121هزار و 210تن تقاضا برای آن وجود داشت و 6هزار و 650تن محصول مورد معامله قرار گرفت.

تیر: اوج عرضه‌های پتروشیمی تبریز در سال جاری به تیر برمی‌گردد به‌طوری‌که این شرکت 13هزار و 600تن کالا در بورس عرضه کرد که بازهم حجم تقاضا بالا بود. در این ماه میزان تقاضا به 109هزار و 900تن رسید و در پایان 11هزار و 490تن کالا معامله شد.

مرداد: در پنجمین ماه سال و با آزادسازی قیمت‌ها شاهد نصف شدن حجم تقاضا در بازار بودیم به‌نحوی که در مقابل عرضه 12هزار و 250تن محصول، 55هزار و 440تقاضا ثبت شد و 7هزار و 830محصول مورد دادوستد قرار گرفت.

بنابراین گزارش، در پایان اینکه دولت ظرف دو ماه می‌تواند نتایج اجرای مصوبه خود در بازار پتروشیمی و اعتماد به سازوکار بورس کالای ایران را به وضوح مشاهده کند به‌طوری‌که پایان واسطه‌گری و دلالی، عرضه قابل قبول اکثر مجتمع‌های پتروشیمی در بازار داخل و تامین نیاز واحدهای تولیدی از معاملات بورس کالا از آثار اولیه این مصوبه به‌شمار می‌رود که به اعتقاد کارشناسان این عوامل در میان و بلندمدت به رشد تولید، اشتغالزایی و افزایش شفافیت در صنعت پتروشیمی منجر می‌شود.

مشاهده صفحات روزنامه