بازار بدهی بهترین جایگزین برای حرکت نقدینگی از بازار سهام به بازار سرمایه است. این بازار باعث می‌شود تنوع بخشی و مدیریت سبد دارایی‌ها بهبود یابد.
از جمله مهم‌ترین ماموریت‌های بازارهای مالی کمک به تامین مالی بخش واقعی اقتصاد است. این ماموریت در ایران عمدتا بر دوش نظام بانکی و بازار پول بوده است. طی یک دهه اخیر و پس از تصویب قانون جدید بازار اوراق بهادار، نقش بازار سرمایه نیز در این زمینه افزایش یافته است. بازار سرمایه سعی کرده است تا با طراحی ابزارهای نوین مالی در این زمینه گام‌هایی را بردارد. تامین مالی از طریق چنین ابزارهایی مستلزم وجود بازار اولیه و ثانویه فعال و شفاف است که این نقش به خوبی طی سال‌های اخیر توسط فرابورس ایران و بورس اوراق بهادار تهران ایفا شده است. ورود اوراق بهادار دولتی نیز که با پذیرش اسناد خزانه اسلامی و اوراق اجاره شروع شده به توسعه این بازار کمک بیشتری کرده است. همزمان با حضور دولت در این بازار، علاوه بر سرمایه‌گذاران فعال در بازار سهام، سرمایه‌گذاران خارجی نیز از این بازار استقبال کرده‌اند. بازار بدهی بهترین جایگزین برای حرکت نقدینگی از بازار سهام در بازار سرمایه است. این بازار باعث می‌شود تنوع بخشی و مدیریت سبد دارایی‌ها بهبود یابد.
از آنجا که در بازار پول و سرمایه کشور انواع متفاوتی از اوراق بهادار اسلامی طراحی و منتشر شده است لذا ضروری است تا هر گروه به تفکیک نوع و بازاری که در آن، این اوراق منتشر شده و مورد معامله قرار می‌گیرند، بررسی شوند. ناشران بازار متفاوت بوده و از دولت گرفته تا شهرداری‌ها و شرکت‌های کاملا خصوصی در این بازار حضور دارند. سرعت نقدشوندگی ابزارهای این بازار عمدتا به دلیل وجود رکن بازارگردان بالا بوده و ریسک اوراق مذکور در چند گروه مشخص قابل طبقه‌بندی است.
میزان ریسک شرط حضور فعالان بازار
از جمله مهم‌ترین عوامل عمق بخشی به این بازار حضور طیف وسیع و متنوعی از خریداران اوراق است و از آنجا که متقاضیان جهت تحلیل دقیق و بهینه نیازمند دستیابی به داده و اطلاعات این بازار هستند لذا برخورداری از یک منبع غنی و قابل اتکا به همراه طراحی و محاسبه شاخص‌هایی که نمایانگر میزان بازدهی و روند تغییرات بازار باشد ضروری به نظر می‌رسد. در صورت وجود چنین بستری سرمایه‌گذاران با انتظارات خاص و درجات ریسک‌پذیری متفاوت می‌توانند از ابزارهای مختلف این بازار استفاده کنند. همچنین مدیران صندوقهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوقهای سرمایه‌گذاری مختلط و حتی صندوقهای سرمایه‌گذاری شاخصی می‌توانند از این اطلاعات استفاده کنند.
شاخص‌های اوراق بدهی در دو دسته کلی طبقه‌بندی می‌شوند. دسته اول شاخص‌هایی را شامل می‌شود که با استفاده از آنها اوراق به صورت موردی بررسی می‌شوند و در مدیریت پرتفوی اوراق بدهی کاربرد دارند و این شاخص‌ها خود، شامل شاخص‌های بازدهی (شامل بازده تا سررسید، بازده تا بازخرید) و شاخص‌های ریسک (دیرش، دیرش تعدیل شده و تحدب) هستند که محققان، سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بدهی در صورت تمایل می‌توانند به صورت موردی شاخص‌های بازدهی و ریسک اوراق مدنظر را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند.
اما برای بررسی کل بازار فرصت بررسی تک تک اوراق وجود ندارد. شاخص‌های اوراق بدهی می‌توانند بر اساس ویژگی‌های گسترده خود، از جمله نوع ناشر (دولت، شهرداری، بخش خصوصی)، نوع اوراق (اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، استصناع، رهنی، خزانه و گواهی سپرده بانکی)، بازار ثانویه (بورس تهران، فرابورس ایران یا فاقد بازار ثانویه) و از حیث سررسید (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت) طراحی و محاسبه شوند. در مورد بازار بدهی، شاخص کل این بازار معیاری است که می‌تواند نمایانگر میزان بازدهی کل (سود روزشمار تجمعی و سود سرمایه ای) باشد. از آنجا که ماهیت ابزارهای بازار بدهی با سایر ابزارهای بازارهای مالی متفاوت است، به راحتی نمی‌توان شاخص‌های این بازار را با بازارهای دیگر مقایسه کرد. شاخص‌های بازار اوراق بدهی بیانگر سطوح مورد انتظار بازده با توجه به ریسک مشخص هستند.
در این بازار اوراق دولتی با کمینه سطح ریسک و اوراق شرکتی یا پروژه با سطح ریسک بالاتر عرضه می‌شوند که با رتبه‌بندی صورت گرفته می‌توان سطح پذیرش ریسک را متناسب با بازده مورد انتظار تشخیص داد. بنابراین بهترین معیار برای سنجش کاهش ریسک یک اقتصاد توجه به نرخ بازده اوراق دولتی یا اوراق دارای رتبه بالا در این بازار خواهد بود.
با آگاهی از این موضوع، شرکت پردازش اطلاعات مالی پارت اقدام به طراحی و محاسبه انواع مختلف شاخص‌های بازار بدهی از ابتدای سال 1395 کرده است. هم‌اکنون نیز به صورت روزانه این شاخص (از قبیل شاخص بازده کل، شاخص قیمت خالص، میانگین بازده تا سررسید، میانگین دیرش، ارزش بازار بدهی و...) برای همه اوراق موجود در بازار بدهی محاسبه و منتشر می‌شود.
