گروه بانک وبیمه
در سال جاری نرخ سود بازار بین بانکی ریالی از 29درصد در ابتدای سال جاری به 21.5درصد در اواخر آذرماه کاهش یافت و تداوم این روند و ثبات نرخ بین بانکی در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد.
به گزارش «تعادل» بانک مرکزی در معرفی برنامههای در دست اقدام کاهش نرخ سود و ثبات آن در بازار بین بانکی گزارش داد: بانک مرکزی به عنوان عضو و مدیر بازار بین بانکی، مسوولیت تنظیم، برنامهریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سیاستهای پولی در بازار بین بانکی مداخله میکند. مداخله بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی برای تحقق ایفای نقش آخرین وام دهنده و تثبیت نرخ سود هدف انجام میشود.
بانک مرکزی سیاست پولی خود را از طریق بازار بین بانکی برای کنترل و هدایت نرخ سود در بازار بین بانکی سیاستگذاری کرده و همسو با اهداف کلان اقتصادی به اجرا میگذارد؛ لذا هدف عملیاتی بانک مرکزی مدیریت نقدینگی سیستم بانکی در راستای تحقق سیاستهای پولی است.
بررسی وضعیت بازار بین بانکی ریالی
با توجه به مداخله بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی و کاهش نرخ سود در این بازار، نرخ سود بازار بین بانکی در دی ماه بین 21.72درصد تا 20.33 در نوسان بوده و حدود 1.4درصد کاهش داشته است. حجم معاملات نیز بین 9013میلیارد تومان با نرخ بالای 21.72درصد و 5719 میلیارد تومان با نرخ 20.77درصد در نوسان بوده است.
نکته حایز اهمیت این است که در شرایط نرخ سود بین بانکی بالاتر میزان معاملات بین بانکی و تجهیز منابع از طریق این بازار بیشتر بوده و در روز اول دی بیش از 9هزار میلیارد تومان با نرخ سود 21.72درصدی معامله شده است. اما با کاهش نرخ سود به زیر 21درصد، میزان معاملات نیز تا بیش از 3هزار میلیارد تومان کاهش داشته و در روز 24دی معادل 5719 میلیارد تومان با نرخ 20.77درصدی معامله شده است. این نکته نشان میدهد که متاثر از کاهش نرخ سود در بازار بین بانکی، معاملات نیز تا حدودی کمتر شده و احتمالا بانکها بخشی از منابع مورد نیاز خود را از طریق دیگری تامین کردهاند یا عرضهکنندگان منابع مالی در بازارهای دیگری پول خود را عرضه کردهاند. البته در روز 27دی ماه نرخ بازار بین بانکی به کمترین میزان 20.37 رسیده اما میزان معاملات نیز به 8 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. برخی کارشناسان دلیل این امر را گشایش فضای بانکداری در شرایط اجرای برجام تحلیل میکنند که منجر به افزایش عرضه و تقاضای منابع با نرخ سود حدود 20درصد شده است. بانک مرکزی در گزارش خود آورده است: همانگونه که مشاهده میشود، حجم معاملات از روندی مناسب برخوردار بوده به
طوری که رشد حجم معاملات که نشان دهنده افزایش عمق بازار و تمرکز سیستم بانکی به بازار بین بانکی جهت تامین نقدینگی خود بوده است.
از سوی دیگر میانگین نرخ سود در این بازار با کاهشی از رقم21.72درصد در ابتدای دی ماه به حدود 20.58درصد در 1394.10.19رسیده است. با عنایت به موارد فوق و نظر به اهداف سیاستهای پولی بانک مرکزی، مقرر است تا ضمن حمایت از پایداری و قابلیت ثبات(sustainability) از نرخ مزبور با تداوم کاهش در نرخ بازار بین بانکی، نرخهای سود سپردهها و تسهیلات بانکی کاهش یافته و به وضعیت متناسبی با نرخ تورم اصلاح شود.
اقدامات تکمیلی و اصلاحی بانک مرکزی در بازار بین بانکی ریالی
بانک مرکزی نرخ تصریحی بهره بانکی را تحت عنوان «دامنه نرخ سود» یا «کریدور نرخ سود» به عنوان قسمتی از عملیات بازار بین بانکی ریالی در دست بررسی دارد. هدف از تعیین دامنه نرخ سود در بازار بین بانکی ریالی، استفاده از یک ابزار سیاستی برای بهبود کارکرد چارچوب سیاست پولی (Monetary policy)ازجمله مدیریت بهینه نقدینگی است.
به دلیل فقدان ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بین بانکی ریالی(که بیانگر عدم وجود انواع اوراق بهادار در پرتفوی داراییهای سیستم بانکی کشور است) امکان مداخله موثر بانک مرکزی جهت راهبری نرخ سود بازار بین بانکی ریالی در دامنه مربوط فراهم نیست. لذا یکی دیگر از اقدامات بانک مرکزی معرفی و به کارگیری ابزارهای نوین مالی در این بازار(همانند قراردادهای REPO قبولی بازخرید Repurchase agreement) است. با عملیاتی کردن ابزارهای مالی نوین ریسکهای موجود در بازار و احتمال نکول معاملات کاهش یافته در نتیجه شفافیت در بازار نیز افزایش خواهد یافت.