چهارمین همایش صادرات غیرنفتی اتاق تهران که روز گذشته در محل سالن خلیجفارس سازمان توسعه تجارت ایران برگزار شد، دو پانل تخصصی داشت. پانل نخست به موضوع «سیاستهای دولتی» در برخورد با مقوله توسعه صادرات غیرنفتی اختصاص داشت و اعضای این پانل سعی داشتند در این فرصت به بیان دیدگاهها و نیز روشهایی بپردازند که معتقدند دولت باید در راستای رشد صادرات غیرنفتی در پیش بگیرد.
پانل دوم همایش نیز «فرصتها و استراتژیهای صادراتی» را در دستورکار قرار داده و کارشناسان و سخنرانان این پانل بهدنبال آن بودند تا با استفاده از تجارب بخش خصوصی در عرصه صادرات غیرنفتی، فرصتهای این حوزه را بازگو کنند و درعینحال بیان کنند که نقشه راه توسعه صادرات و ورود و ماندگاری در بازارهای هدف چه میتواند باشد. گزارش بخش اول همایش را «تعادل» دیروز منتشرکرد و بخش دوم را نیز در ادامه میخوانید.
ضرورت همراهی مجلس و قوه قضاییه با دولت
پانل دوم را محسن بهرامیارضاقدس رییس کمیسیون تجارت اتاق تهران، حسین اسفهبدی مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی ایران، پدرام سلطانی نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و حمیدرضا صالحی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران تشکیل میدادند. پدرام سلطانی نایبرییس اتاق ایران نیز محور سخنان خود را بر موضوع استراتژی متمرکز کرد.
وی صحبت از استراتژی را در ایران موضوعی لوکس عنوان کرد که نهتنها جایی در عرصه مدیریتی دولتها ندارد بلکه در سطح بنگاهداری نیز کمتر به آن توجه شده است.
بهگفته سلطانی، با این حال در برخی موارد بنگاههای اقتصادی در این وادی از دولت پیشی هم گرفتهاند. وی توجه به رویکرد صادراتی در ایران را مستلزم این نکته دانست که ابتدا اهداف دستیابی به آن در کشور اولویتبندی شود؛ اینکه به چه منظور و برای تحقق چه اهدافی بهدنبال صادرات و ارتقای آن هستیم. به اعتقاد این فعال اقتصادی، با اولویتبندی در این عرصه، جهتگیری در صادرات میتواند دچار تحول سازمانیافته شود.
وی معتقد است که بهدلیل اینکه بخش صادرات در ایران از متدلوژی مشخصی پیروی نکرده و درعینحال به مقوله تببین استراتژی در عرصههای اقتصادی توجهی نشده، از این رو همواره سیاست استراتژی صادراتی ایران بر پایه آزمون و خطا استوار بوده است. وی یکی دیگر از نواقص عمده در عرصه صادرات غیرنفتی را محدودیت منابع اطلاعاتی عنوان کرد. به اعتقاد سلطانی، نمایندگیهای ایران در خارج از کشور که میتواند شامل سفارتخانهها و رایزنان بازرگانی و انجمنها و اتاقهای مشترک باشد، بهگونهیی طراحی نشدهاند که اطلاعات کسبوکار در دنیا و کشورهای هدف را برای توسعه بازار صادراتی ایران بهدست آورند.
ضرورت ایجاد اتاق فرماندهی در اقتصاد
نایبرییس اتاق ایران اعلام کرد نبود استراتژی صادراتی در ایران منجر به اتخاذ تصمیمهای نادرست ازسوی دولتها میشود بهگونهیی که در دولت فعلی نیز تصمیمهایی مانند افزایش یکباره نرخ گاز یا اعمال عوارض روی صادرات برخی کالاها، لطمات سنگینی در حوزه کسبوکار ایجاد کرده است. پدرام سلطانی در ادامه سخنان خود نبود اتاق فرماندهی در عرصه اقتصاد را یک نقطهضعف عنوان کرد و هماهنگی در تیم اقتصادی دولت یازدهم را از خواستههای جدی فعالان اقتصادی دانست. وی همچنین عدم وجود استراتژی صادراتی را منجر به آن دانست که در شرایط کنونی اقتصاد کشور از مقوله صادرات خدمات بهویژه در حوزه گردشگری و صادرات خدمات سلامت غفلت شود آنهم در شرایطی که بهگفته آقای سلطانی ورود گردشگران خارجی به ایران تسهیل و تسریع شده است.
حمیدرضا صالحی از فعالان حوزه صنعت برق و عضو سندیکای برق ایران نیز در این پانل با بیان اینکه براساس سند چشمانداز 20ساله، صادرات غیرنفتی ایران باید در سال1404 به رقم 200میلیارد دلار برسد، دستیابی به این حجم از صادرات را، نشدنی عنوان کرد و گفت: از حاکمیت باید بخواهیم که برنامه 1404 را بهمدت چندسال به عقب بیندازند و سپس برای توسعه اقتصادی کشور ریلگذاریها صورت بگیرد. وی بر اعطای کمک و تسهیلات برای صادرات کالاهای با ارزشافزوده تاکید کرد و یکی از ناکامیهای شرکتهای ایرانی صادرکننده خدمات فنی و مهندسی به عراق را عدم حمایت دولت عنوان کرد.
این فعال اقتصادی در بخش دیگری از سخنانش به ایجاد معاونت توسعه صادرات در نهاد ریاستجمهوری اشاره کرد و این پیشنهاد را در راستای حمایت از صادرکنندگان و صادرات غیرنفتی کشور دانست.
حسین اسفهبدی مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاههای بینالمللی ایران هم در این پانل از انتخاب 20 رایزن جدید بازرگانی ایران در کشورهای هدف خبر داد. به گفته وی انتخاب رایزنان بازرگانی 50 کشور در دستورکار قرار دارد که تاکنون برای 20 کشور رایزن بازرگانی تعیین شده است. آقای اسفهبدی تصریح کرد که تمام رایزنان بازرگانی انتخابشده حداقل به دو زبانخارجی تسلط دارند.
وی همچنین از استقبال بیسابقه کشورهای خارجی بهخصوص کشورهای اروپایی برای حضور در نمایشگاههای بینالمللی ایران خبر داد و در همین رابطه به درخواست کشور ایتالیا برای برگزاری نمایشگاه اختصاصی این کشور در ایران اشاره کرد که بهگفته وی طی پاییز امسال این نمایشگاه برپا میشود. حسین اسفهبدی همچنین از درخواست کشور آلمان و ایالت مونیخ برای سرمایهگذاری در عرصه صنعت نمایشگاهی ایران خبر داد.
دخالت توسعهمدارانه دولت در اقتصاد
آخرین تریبون سخنرانی پانل دوم و نیز همایش صادرات غیرنفتی اتاق تهران در اختیار معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. مجتبی خسروتاج سخنانش را با طرح این مساله آغاز کرد که دخالت توسعهمدارانه دولت در اقتصاد، مفید است. وی این را نیز گفت که نرخ ارز در کوتاهمدت به رونق صادرات منجر میشود اما در بلندمدت نقشی ندارد، علاوه بر اینکه به اعتقاد معاون وزیر صنعت معدن و تجارت، در کوتاهمدت جوایز صادراتی میتواند منجر به تحرک در صادرات شود. خسروتاج، اساس صادرات در هر کشور را سرمایهگذاری عنوان کرد که بهگفته وی کشورهای پیشرفته نیز از این فرمول برای توسعه صادرات استفاده کردهاند. وی یکی از موارد دخالت توسعهمدارانه دولت در اقتصاد را کمک به سرمایهگذاری درجهت صادرات عنوان کرد. معاون نعمتزاده در ادامه یکی از نمونههای سرمایهگذاری در راستای صادرات را توجه به بخش پتروشیمی و ایجاد ارزشافزوده در این حوزه عنوان کرد که بهگفته وی با حمایت دولت و عملکرد بخش خصوصی طی سالهای گذشته اتفاق افتاده است.