چندی پیش صحبتهایی از سوی خانم نیره پیروزبخت درباره مصرف پالم در ایران و اروپا مطرح شد. در پاسخ به اشاره رییس محترم سازمان ملی استاندارد به مصرف سرانه 12.5کیلوگرم روغن پالم در اروپا و مقایسه با مصرف سرانه 10کیلوگرمی مصرف خوراکی آن در ایران، توضیح زیر را ضروری دانستم:
با اجرای قوانین مربوط به الزام برچسبزنی و تعیین دقیق درصد مواد تشکیلدهنده روی مواد غذایی در اتحادیه اروپا از دسامبر2014 به بعد، پیشبینی میشود مصرف روغن پالم بهواسطه سوءنظر مصرفکنندگان نسبت به آن متوقف شود. از آنجا که این روغن در شرایط آب و هوایی کشورهای اروپایی در دمای اتاق جامد میماند در تولید انواع محصولات مانند شکلات، بیسکویت، بستنی و حتی صابون به مصرف میرسد. در قوانین فعلی روی بسته کالاها تنها بهعبارت روغننباتی فارغ از نوع آن اکتفا میشود. بهراه افتادن موج وسیعی از تبلیغات منفی زیستمحیطی در مورد تشدید تخریب جنگلهای موسمی و از بین رفتن زیستگاههای طبیعی اورانگوتانها در پی توسعه کشتزارهای پالم در اندونزی و مالزی (دو صادرکننده عمده این روغن در جهان)، تولیدکنندگان مواد غذایی در اروپا را مجبور به یافتن جایگزین برای روغن پالم و ضرورت کاهش واردات خواهد کرد.
در اتحادیه اروپای 505میلیون نفری، واردات روغن پالم طی سالهای 2012- 2006 بیش از40درصد رشد پیدا کرد و از 5/4میلیون تن به 4/6میلیون تن افزایش پیدا کرد (مصرف سرانه حدود 12 کیلو) . بیش از 80درصد رشد مذکور ناشی از ارزانی این روغن و رقابتی بودن مصرف آن در تولید سوختهای زیستی (Biofuels) برای خودروهای دیزلی بوده است. در سال 2012 بیش از 9/1میلیون تن از واردات روغن پالم به بخش تولید سوختهای زیستی روانه شد و 6/0میلیون تن نیز برای تولید برق و تولید گرما در بخش انرژی به مصرف رسید (مجموعا 39درصد از کل واردات). مصارف غیرغذایی مانند تولید شویندهها، لوازم آرایشی، رنگ و روانکنندهها از دیگر مصارف مهم غیرغذایی روغن پالم در اتحادیه اروپاست. با وجود تصفیهکنندگان بزرگ روغن در بنادر هلند و آلمان بخشی از واردات اتحادیه پس از تصفیه صادر میشود که این میزان در سال 2012 در حدود 6/1میلیون تن به ارزش 6/1میلیارد یورو بود. یعنی صادرات تنی 1000یورویی روغن تصفیه شده در قبال واردات تنی حدود 830دلار روغن خام (معادل 638یورو) که حکایت از ارزش افزوده بالای ورود به زنجیره ارزش نهایی این محصول برای شرکتهای اروپایی است.
از کل واردات 4/6میلیون تنی پالم توسط اتحادیه اروپا 39درصد در بخش انرژی، 25درصد صرف صدور مجدد روغن تصفیه شده و 10درصد برای مصارف صنعتی بهکار میرود؛ اگر به آن صادرات محصولات نهایی حاوی روغن پالم افزوده شود، درواقع بین
80 -75درصد روغن پالم از گردونه مصارف خوراکی این کشورها خارج میشود. این ارقام نشان میدهد که سرانه مصرف خوراکی این روغن در اتحادیه اروپا در حدود 3کیلوگرم است. این میزان در فرانسه سالانه حدود 2کیلوگرم است بهطوری که 6درصد روغن مصرفی یک فرد بزرگسال در رده سنی 79-18 ساله را روغن پالم تشکیل میدهد.
با وجود برخی مزیتهای روغن پالم مانند طعم، ثبات حرارت، مقاومت در برابر اکسیداسیون، بافت و صافی بهواسطه آنکه حاوی 50درصد اسیدهای چرب اشباع شده است، از سوی مصرفکنندگان اروپایی بهعنوان یک روغن ناسالم محسوب میشود. تعرفه وارداتی 300یورو بهازای هر تن در فرانسه بر روغن پالم و هسته پالم و نارگیل بهواسطه تاثیر سوءمصرف خوراکی این روغنها وضع شده آنهم در شرایطی که خوردن روزانه 5گرم چربی اشباع شده میتواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را 29درصد افزایش دهد.