نخستین گزارش فصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال 2017 میلادی، شامگاه جمعه منتشر و دراختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت. یوکیو آمانو مدیرکل آژانس در این گزارش بار دیگر ضمن تاکید بر اجرای تعهدات برجام از سوی ایران، اعلام کرد این گزارش درخصوص تعهدات برجامی ایران، راستی‌آزمایی و همچنین اطلاعاتی درخصوص موضوعات مالی، مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک برجام است.
در ادامه این گزارش آمده است: هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی‌آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته‌یی ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 9.2میلیون یورو است که در شروع اجرای برجام در 16 ژانویه 2016، میزان بودجه لازم برای سال 2016 مبلغ 8.8 میلیون یورو تخمین زده شد و تا پایان سال 2016 مبلغ 8.5میلیون یورو هزینه صورت گرفت. بر این اساس تا تاریخ 21فوریه 2017، مبلغ 13.7 میلیون یورو از سوی کشورهای عضو به‌عنوان کمک‌های فرابودجه‌یی برای فعالیت‌های مرتبط با برجام تعهد شده و معادل 5.2میلیون یورو ما‌به‌التفاوت آنچه تعهد و آنچه هزینه شده است منابع فرابودجه‌یی موردنیاز برای سال 2017میلادی مساعدت خواهد شد.
اقدامات راستی‌آزمایی
درخصوص راستی‌آزمایی و نظارت بر برجام در این گزارش آمده است: ایران طبق قرار قبلی ساخت راکتور آب سنگین اراک را برمبنای طراحی اولیه پیگیری نکرده و قرص‌های اورانیوم طبیعی و میله‌های سوخت در انبار تحت نظارت آژانس باقی مانده است. از سوی دیگر ذخیره آب سنگین ایران از 130 متریک تن فراتر نرفته و در 14 فوریه 2017 نیز، آژانس ذخیره آب سنگین ایران را 124.2 متریک تن راستی‌آزمایی کرده است. ایران همچنین به غنی‌سازی UF6 در FEP ادامه داده و غنی‌سازی بالاتر از 3.67درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است.
همان‌طور که پیش‌تر گزارش شده است: آژانس در نامه خود به تاریخ 23 آگوست 2016 از ایران خواسته بود مقدار اورانیوم غنی شده در خطوط فرآوری (hold up) در کارخانه پودر غنی‌شده (UO2 (EUPP در اصفهان را ارزیابی مجدد کرده و بر همین اساس گزارش خود را بازبینی کند. در نامه‌یی به تاریخ 19 فوریه 2017، ایران گزارشی مشتمل بر بازنگری در تخمین این مقدار به آژانس ارائه کرد و مقدار تخمینی بازبینی شده 99.9کیلوگرم اورانیوم غنی شده با برآورد آژانس از «هولدآپ» همخوانی دارد. در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره شده اورانیوم غنی‌سازی شده ایران از میزان 300 کیلوگرم UF6 غنی شده تا میزان 3.67درصد اورانیوم 235 (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است. درمورد کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو نیز ایران در بازه زمانی گزارش هیچ‌گونه غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ‌گونه مواد هسته‌یی در کارخانه وجود نداشته است. در همین رابطه در اواخر دی سال جاری مدیرکل آژانس تایید کرده که در تاریخ 15 ژانویه 2017 آژانس راستی‌آزمایی کرده است که ایران اقدامات مقرر شده در بند 15.12 از پیوست 5 برجام را
انجام داده است.
روند تحقیق و توسعه
در ادامه این گزارش درخصوص تحقیق توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ نیز آمده است: هیچ اورانیوم غنی‌شده‌یی از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه انباشت نشده و غنی‌سازی تحقیق و توسعه ایران انجام شده با یا بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوژها در چارچوب محدودیت‌های تعریف شده در برجام بوده است. همچنین ایران اظهارنامه‌های مربوط به تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه کرده و اجازه راستی‌آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است.
از سوی دیگر ایران ضمن اجازه استفاده از نظاره‌گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین به آژانس، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته‌یی، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌یی در ایران را تسهیل کرده است. همچنین ایران بازرسان اضافی آژانس تعیین شده برای ایران را قبول کرده است.
در بخش دیگری از این گزارش تاکید شده است: ایران کماکان به آژانس اجازه داده -تا از طریق اقدامات موردتوافق با ایران، ازجمله از طریق اقدامات مراقبتی و نظارتی- بر تمام کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و منتقل شده به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند 68)، نظارت کند. در تاریخ 8فوریه 2017 آژانس دریافت 125.4 متریک تن اورانیوم طبیعی از سوی ایران به شکل UOC که به UCF منتقل شده را راستی‌آزمایی کرد. همچنین، ایران تمام اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی‌آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارائه کرده است.
دستاوردی جدید در صنعت هسته‌ای
در همین راستا و با توجه به مهر تایید مجدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت‌های هسته‌یی کشورمان و همچنین اجرای کامل تعهدات مقرر شده در توافق هسته‌یی، رضا نجفی سفیر و نماینده دایم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین درمورد این گزارش تاکید کرد: به‌طور کلی بیشتر گزارش مشابه گزارش قبلی است و فقط تحولات فنی از زمان گزارش قبلی تا حال اضافه شده است. مهم‌ترین تحول ذکر شده در گزارش، تزریق گاز بسانتریفیوژ آی‌آر8 (IR8) که تاییدی بر ادامه فعالیت‌های تحقیق و توسعه هسته‌یی کشورمان طبق برنامه درازمدت اعلام شده از سوی ایران است. وی این تحول و دستاورد فنی جدید را به دانشمندان هسته‌یی ایران تبریک گفت و خاطرنشان کرد: اشاره به سندهای مصوب کمیسیون مشترک و اجرای آنها و تکمیل اقدامات فردو که قبلا اعلام شده بود از بندهای جدید دیگر گزارش است.
