براساس توافق ایران و آژانس، فردا، پایان دوره پاسخگویی ایران به سری آخر از سوالات سریالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. تحلیلگران می‌پرسند؛ آیا سریال سوالات هسته‌یی از مقامات ایرانی این‌بار به پایان خواهد رسید یا نه!
ایران و آژانس، 30 اردیبهشت امسال، درخصوص ۵اقدام عملی جدید به توافق رسیدند و قرار شد این اقدامات تا سوم شهریور جاری (۲۵ ماه آگوست ۲۰۱۴) توسط ایران اجرا شود. دو روز مانده به این تاریخ، رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک مدعی شد که ایران پیشرفت محدودی را در زمینه پاسخگویی به سوالات موجود درخصوص برنامه‌های هسته‌یی‌اش داشته است.
این گزارش ادامه می‌دهد که منابع دیپلماتیک اعلام کرده‌اند ایران و آژانس بین‌المللی هسته‌یی بحث در ۲ مورد را آغاز کرده‌اند، اما ایران تاکنون شرایط لازم را برای ارایه اطلاعات در این زمینه مهیا نکرده است.
این ادعا در حالی مطرح شد که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از سفر یک روزه‌اش در هفته گذشته به تهران و گفت‌وگو با مقامات بلندپایه ایرانی تایید کرد که اجرای این پنج اقدام از سوی ایران آغاز شده و انتظار می‌رود که در هفته‌های آتی پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شود. هر چند که وی جزییات بیشتری در این خصوص ارایه نداد. با ورق زدن مثنوی 70 من کاغذ هسته‌یی ایران، وقتی به سال 2006 می‌رسیم به 6 سوال البرادعی از ایران برمی‌خوریم؛ سوالاتی که در زمان لاریجانی دبیر وقت شورای امنیت ایران پاسخ داده شد، اما با روی کار آمدن دولت دهم و در زمان سعید جلیلی، دبیر وقت شورای امنیت مجددا 6 سوال دیگر مطرح شد که این سوالات نیز از سوی ایران پاسخ داده شد و در ادامه در دولت یازدهم مجددا از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 7 سوال و پس از پاسخگویی ایران، 5 سوال اخیر مطرح
شده است.
فردا، سوم شهریور، پایان زمان توافق شده از سوی ایران و آژانس برای شفاف‌سازی 5 اقدام مطرح شده است، اما مساله‌یی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا پایانی برای این سوالات سریالی وجود دارد؟!
ایران به تعهداتش عمل کرد
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسایل بین‌المللی در گفت‌وگو با «تعادل»، با بیان اینکه ایران باید از آژانس بخواهد که این سوالات یک جایی به پایان برسد، گفت: در بیانیه آمانو پس از سفر به ایران آمده که روند همکاری و شفاف‌سازی از سوی ایران آغاز شده و در حال اجراست.
وی افزود: ایران متعهد شده که تا سوم شهریور پنج اقدام عملی مطرح شده برای همکاری با آژانس را به مرحله شفاف‌سازی برساند. این اقدامات قابل اجرا بوده که مهم‌ترین آن مربوط به چاشنی‌های انفجاری است. این موضوع به سال 2007 باز می‌گردد و این چاشنی‌ها کاربردهای نظامی و هم غیرنظامی دارند. بهشتی‌پور درخصوص اظهارات یوکیا آمانو در سفر به ایران به «تعادل» گفت: در بیانه‌یی که آمانو منتشر کرد از همکاری ایران استقبال کرده است. نباید فراموش کنیم که ایران پس از توافقنامه ژنو به تعهدات خود عمل کرده و 7 اقدام عملی مطرح شده را اجرایی کرد. تولید اورانیوم 20درصدی متوقف شد و همان میزانی که تولید شده بود هم نصف رقیق شد و نصف دیگر تبدیل به اکسید اورانیوم شد بنابراین ایران به تعهدات خود عمل کرده است، اما موضوع قابل‌تامل اتمام این سوالات از سوی آژانس است که باید وزارت خارجه به این امر توجه
داشته باشد.
کارشناس مسایل بین‌المللی درخصوص انتظارات ایران از طرف مقابل براساس توافقات صورت گرفته نیز عنوان کرد: ایران در قبال اجرای تعهداتش این انتظار را دارد که براساس گزارش آژانس گروه 1+5 گام‌های موثری در جهت لغو تحریم‌های اصلی اعمال شده بردارد.
وی افزود: بخشی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از سوی دولت امریکا، بخشی از سوی گنگره و بخشی از سوی اتحادیه اروپاست که مهم‌ترین آنها تحریم فروش نفت و بانک مرکزی است. حال باید دید که گروه 1+5 به این اجماع نظر خواهد رسید که این تحریم‌ها را لغو کند.
بهشتی‌پور گفت: تحریم‌های کنگره امریکا با فشار لابی اسراییل علیه ایران اعمال شده است؛ اما اگر 1+5 به اتمام تحریم‌ها برسد گنگره نیز در درازمدت مجبور می‌شود تحریم‌های خود را
لغو کند.
تحریم‌های شورای امنیت نیز که بیشتر سمبلیک است با حضور 9 عضو شورا و با رای مثبت 5 عضو دایم برطرف می‌شود و موضوع هسته‌یی ایران از شورای امنیت به آژانس بین‌المللی باز می‌گردد.
