در حالی که تنها دو ماه تا پایان فرصت امضای توافق هستهیی بین ایران و گروه 1+5 باقی مانده است، امضای توافق به مرحله حساس و دشوار تصمیمات بزرگ سیاسی رسیده است.
هفتمین دور مذاکرات جامع هستهیی بین ایران و 1+5 با دیدار سهجانبه وزرای امور خارجه ایران، امریکا و کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به پایان رسید. این دور از گفتوگوها اینبار در نیویورک بدون رسیدن به توافقی ملموس میان طرفین به پایان رسید.
یک منبع نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایرانی گفت: مذاکرات سه جانبه محمدجواد ظریف با کاترین اشتون و جان کری دیروز در نیویورک به مدت دو ساعت و ١٥دقیقه برگزار شد. این مذاکرات در فضایی کاملا جدی و صریح صورت گرفته و ابعاد مختلف فنی، سیاسی و حقوقی برنامه هستهیی کشورمان و نیز تحریمها را
در بر گرفت.
همچنین این منبع عنوان کرد که این مذاکرات در مجموع مفید و سازنده بوده اگرچه منجر به پیشرفت قابل ملاحظهیی در موضوعات مورد اختلاف نشد. در این راستا با عنایت به مجموعه شرایط و بحثهای فنی فشردهیی که تاکنون صورت گرفته است، طرفین تصمیم گرفتند مشورتها در آینده نزدیک از سر گرفته شود. در پایان این مذاکرات موضوع نگرانی ایران از وضعیت ایرانیان دستگیر شده یا تحت تعقیب توسط دولت امریکا و ضرورت آزادی فوری آنان بهصورت دوجانبه به طرف امریکایی منتقل شد.
این دور از مذاکرات هستهیی میان ایران و 1+5 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل آغاز و به دو دور دیدارهای سهجانبه میان وزرای امور خارجه ایران و امریکا با همراهی کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتهی شد. پیش از این قرار بود مذاکرات در سطح وزرای 1+5 هم برگزار شود که این اتفاق رخ نداد و محمدجواد ظریف به همراه حسن روحانی رییسجمهور ایران روز شنبه به وقت نیویورک این کشور را به مقصد روسیه ترک کرد. ایران و 1+5 تا 24 نوامبر (3 آذر) برای امضای متن توافق جامع هستهیی فرصت دارند.
برنامه اقدام مشترک که یک سال پیش در ماه نوامبر میان ایران و 6کشور مذاکرهکننده در ژنو به امضا رسید در هجدهمین روز از ماه جولای در وین به مدت 4 ماه دیگر و تا تاریخ 24 نوامبر تمدید شد.
اگر تا آذر به توافق نرسیم...
سیدعباس عراقچی مذاکرهکننده ارشد ایران در آخرین اظهارنظر با تاکید بر اینکه در برخی موارد درباره جزییات مسایل فنی پیشرفتهای خوبی صورت گرفته است، گفت: در این زمینه به برداشتهایی دست یافتهایم و راهحلهایی نیز وجود دارد، اما هنوز درباره موضوعات کلان و اساسی به یک درک مشترک و تفاهمی که بتواند پایه یک توافق باشد نرسیدهایم.
عراقچی در پایان تصریح کرد: اگر تا سوم آذر توافقی حاصل نشود، طبعا شرایط تغییر خواهد کرد و آن زمان است که باید تصمیم گرفته شود که روند چگونه ادامه یابد. عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهیی نشست سهجانبه دیروز بین محمدجواد ظریف، جان کری و کاترین اشتون را نسبتا خوب و سازنده خواند و گفت: تصمیم گرفته شد این مذاکرات جمعه نیز ادامه داشته باشد. وی ابراز امیدواری کرد این امر میتواند نشانه خوبی از احتمال وجود درک مشترک باشد.
غنیسازی؛ کانون مذاکره
همچنین روز گذشته خبرگزاری فرانسه به نقل از جان کری وزیر امور خارجه امریکا خبر داد که ما همچنان امیدواری زیادی داریم که ایران و 1+5 بتوانند ظرف هفتههای آینده به توافقی برسند که به نفع جهانیان باشد. وندی شرمن معاون وزیر خارجه امریکا نیز به بیبیسی گفته بود که مذاکرات پیشرفت داشته ولی هنوز یک رشته تصمیمات اساسی برای کشورها بهویژه ایران باقی مانده که باید اتخاذ شوند.
وانگ مین مذاکرهکننده ارشد چین نیز در مذاکرات هستهیی ایران و گروه 1+5 گفت: در جریان مذاکرات تمام طرفها بر اراده سیاسیشان برای رسیدن به یک توافق جامع در کوتاهترین زمان ممکن تاکید داشتند و درباره مسایل اصلی شامل غنیسازی اورانیوم بهصورت سازنده، جدی و منعطف برای رفع نگرانیهای طرف مقابل رایزنی کردند.
روحانی: قرار نیست برای همیشه روابط ایران و امریکا خصمانه باشد
رییسجمهوری در جمع خبرنگاران در نیویورک از ضرورت تصمیم شجاعانه برای حل اختلافات گفت و توضیح داد: بههیچ عنوان تحریم، مسیر صحیح و درستی نبوده و ادامه تحریم، کارساز نخواهد بود. رییسجمهوری با تاکید بر اینکه ایران هیچگاه از فعالیت صلحآمیز هستهیی دست بر نخواهد داشت، افزود: غنیسازی در ایران ادامه خواهد یافت و هر توافقی که در آن غنیسازی ملحوظ نشده باشد، از نظر ما قابل قبول نخواهد بود. همچنین تحریمها باید برداشته شود و هر توافقی که مساله پایان تحریم به صراحت و قاطعانه در آن بیان نشده باشد، از دید مردم ایران قابل قبول نخواهد بود.
روحانی با بیان اینکه ایران همچون گذشته همه فعالیتهای صلحآمیز خود را تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی و در چارچوب مقررات بینالمللی ادامه خواهد داد، تاکید کرد: ما به فکر یک مصالحه برد - برد هستیم که احترام دو طرف در آن حفظ شده و به نفع دو طرف باشد؛ مصالحهیی که از یک سمت حقوق مردم ایران در آن ملحوظ شده باشد و شفافیت لازم جهت اعتمادسازی برای کشورهایی که احتمالا نگرانی دارند، نیز تامین شده باشد.
رییسجمهوری اضافه کرد: زمان باقی مانده برای مذاکره کوتاه است و پیشرفتهایی که در روزهای گذشته مشاهده کردهایم بسیار بسیار کند بوده است. ما باید حرکتی سریعتر در پیش گرفته و با توجه به واقعیتها این توافق را به نتیجه برسانیم. این توافق نه تنها به نفع ایران و 1+5 بلکه به نفع ثبات و امنیت کل منطقه خواهد بود.
رییسجمهوری درباره اختلافنظر در داخل ایران درباره توافق هستهیی، نیز گفت: خیلی طبیعی است که در مساله مهمی مانند موضوع هستهیی، نظرات در سطح کشور خیلی یکسان نباشد و موافقان و مخالفانی وجود داشته باشد. اما مذاکرات با پشتوانه قاطبه مردم انجام میشود و همه مسوولان عالیرتبه نظام ازجمله مقام معظم رهبری با این تیم و مذاکره موافق هستند و تنها راه منطقی هم مذاکره خواهد بود. وی افزود: اگر دو طرف به توافق برسند، هر کدام در زمینه مسایل داخلی خود مسوولیتهایی دارند که باید آن مسوولیت را برعهده گیرند و آن را به اتمام برسانند.
لغو همه تحریمها مبنای اصلی توافق هستهای
رییسجمهور همچنین درباره انتظارات ایران مبنی بر لغو تحریمها پس از حصول توافق هستهیی، گفت: وقتی درباره تحریم صحبت میکنیم، مقصود ما همه تحریمهایی است که از نظرمان غیرقانونی است؛ چه تحریمهای یکجانبه امریکا، چه تحریمهای اتحادیه اروپا و چه قطعنامههایی که مربوط به شورای امنیت است باید در توافق بهطور کامل برداشته شود.
وی در اعلام نظر راجع به گفتوگوهایی که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در جریان سفر به نیویورک با مسوولان اروپایی و غیراروپایی و اعضای 1+5 و کشورهای دیگر داشته است، گفت: در جریان این گفتوگوها مشاهده کردیم که همه مایل هستند این توافق به دستآید و طرفین بتوانند معضلات را حل کنند. جمهوری اسلامی ایران تعدیلهای ممکن در چارچوب منافع خود را انجام داده و اکنون این طرف مقابل است که باید نسبت به خواستههایی که امروز مطرح میکند تجدیدنظر کند تا سریعتر به توافق دست پیدا کنیم.
روحانی در خصوص امکان همکاری با امریکا در صورت دستیابی به توافق جامع هستهیی، گفت: روابط امریکا با ما در ۳۵ سال گذشته پرتنش و در بسیاری از مقاطع خصمانه بوده است. مردم ما گذشته را فراموش نمیکنند. در عین حال باید به فکر آینده باشیم و منافع بلندمدت دو ملت را در نظر بگیریم. روابط ملتهای ایران و امریکا همواره نسبت به یکدیگر محترمانه بوده و باید سیاستهای دولت امریکا در جهت مردم امریکا قرار گیرد.
به گفته رییسجمهور، قرار نیست برای همیشه روابط بین ایران و امریکا تنشآمیز و خصمانه باشد، روزی روابط برقرار میشود و باید زمان درست آن را پیدا کنیم لذا ضرورت دارد دو کشور شرایطی را فراهم کنند که آینده بهتر از گذشته باشد. به گفته وی؛ اساس مصالحه با امریکا این است که طرف مقابل همه تحریمها را برمیدارد و ما شفافیت بیشتر و قانونیتر را بپذیریم.