گروه تجارت|
تجارت پنهان و زیرزمینی یا همان قاچاق کالا که از آن با عنوان «سرطان اقتصاد ایران» یاد می‌کنند، سال‌هاست که گریبانگیر اقتصاد کشور شده است. از این رو همواره تلاش دولت‌ها بر مدیریت این تجارت غیرقانونی بوده و راهکارهایی نیز برای کاهش آن ارائه شده؛ طرح‌هایی چون طرح شبنم، رجیستر کردن کالای وارداتی. اما این طرح‌ها آن‌طور که باید نتوانست پاسخگوی حجم عظیم تجارت غیرقانونی باشد. بر همین اساس، در دولت یازدهم ترفندها و روش‌های جدیدی برای مبارزه با حجم بالای قاچاق کالا به کار گرفته شد؛ به‌طوری که بر اساس آمارها میزان قاچاق کالا در سال 95 در مقایسه با سال 92 با کاهش 50 درصدی روبه‌رو شد و از 25میلیارد دلار در سال 92 به حدود 12 تا 13میلیارد دلار در سال 95 رسید. در ادامه تلاش‌ها برای کاهش حجم قاچاق کالا روز گذشته نیز «سامانه شناسه کالا» با حضور یدالله صادقی، معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت رونمایی شد. هدف این سامانه، مدیریت شناسه کالا در طول زنجیره تجاری کشور است.
جزئیات سامانه
در این مراسم معاون امور اقتصاد و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه این سامانه به شفاف‌سازی اسناد تجاری و کنترل قاچاق کالا کمک خواهد کرد، گفت: سامانه شناسه کالا در راستای آیین‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که بر ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تاکید دارد. وی افزود: سیستم سامانه شناسه کالا که در مرکز تجارت الکترونیکی راه‌اندازی شده، این امکان را فراهم می‌کند که تاجر و بازرگان برای ورود کالای خود به سایت جامع تجارت وارد شده و نسبت به تولید شناسه کالا که در سیستم بارگذاری شده اقدام کند. وی افزود: پس از ثبت‌نام در سامانه و تولید شناسه کالا، برای ایجاد تمایز بین اقلام مختلف یک کالا در سطح عرضه، به ایجاد شناسه رهگیری اقدام می‌شود. به این ترتیب کاربران بعد از ورود به سامانه باید مشخص کنند که آیا کالای وارداتی از مبدا GTIN دارد یا اینکه کاربر خودش GTIN دریافت کرده است. وی ادامه داد: گزینه دوم یعنی اینکه کالای وارداتی GTIN ندارد و باید از مرکز ملی شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران (IranGS1) ایران کد دریافت یا از شناسه داخلی سامانه استفاده کند و سپس
مساله این است که کالا چه GTIN داشته باشد یا از شناسه داخلی استفاده کند، باید شناسنامه کالا را تشکیل دهد. صادقی با تاکید بر اینکه با این سامانه تمام فرآیندهای تجارت کالا قابل رهگیری است، بیان کرد: سرعت انجام تمام مراحل واردات، صادرات، انبار و ترخیص با ایجاد سامانه مذکور چند برابر می‌شود. معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: بر اساس آیین‌نامه‌های موجود، کالاهای هدف در سه گروه کالایی (الف، ب و پ) دسته‌بندی شده که گروه الف شامل «انواع داروهای انسانی و حیوانی، مکمل‌های غذایی، ملزومات و تجهیزات پزشکی، اقلام آرایشی و بهداشتی، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، فرآورده‌های زیست محیطی، تلفن همراه و سایر تجهیزات ارتباطی با قابلیت نصب سیم‌کارت و دخانیات» است که پایان اردیبهشت ماه به عنوان تاریخ لزوم شناسه‌دار شدن آنها اعلام شده است. صادقی اضافه کرد: در گروه ب؛ «تجهیزات خانگی برقی (تلویزیون، یخچال، کولر، اسپیلت، ماشین لباسشویی، مایکروویو و...)، لوازم یدکی وسایل نقلیه، فرآورده‌ها و مشتقات نفتی، طلا (شامل شمش، مسکوکات و مصنوعات زینتی)، منسوجات و پوشاک، اسباب‌بازی و دام زنده (گوشت سفید و قرمز)» است که
از تاریخ 31 خردادماه باید برای واردات کالا شناسه و کد رهگیری دریافت کنند. همچنین به گفته وی، در گروه پ نیز «محصولات اساسی کشاورزی محدود به گندم، برنج، جو، ذرت، دانه‌های روغنی، چای، کنجاله روغن، شکر، کود شیمیایی، سموم و بذرها» قرار دارند که تاریخ 31 خردادماه به عنوان شروع الزام دریافت شناسه در نظر گرفته شده و سایر گروه‌های کالایی به تدریج مطابق دستورالعمل اضافه خواهند شد.
معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: در این مرحله 1497قلم کالا برای دریافت شناسه کالایی در نظر گرفته شده و 400 هزار قلم کالا و تجهیزات دارویی و پزشکی نیز باید این شناسه‌ها را دریافت کنند. وی با بیان اینکه زمان تست سامانه حدود 20روز بوده است، گفت: هنوز محصولات دریایی برای دریافت شناسه کالا در این سامانه تعریف نشده است، اما این کار به مرور انجام می‌شود. صادقی افزود: ستادی با عنوان ستاد ملی شامل 10 گروه تخصصی تبدیل به شناسایی مراحل مورد نیاز برای تدوین دستورالعمل‌های خاص را آغاز کرده است و بعد از پایان مراحل بررسی 11 دستورالعمل تدوین شد. معاون امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: در وزارت صنعت، معدن و تجارت «ستاد ملی» متشکل از دستگاه‌هایی مطابق با آیین‌نامه‌های اجرایی (ماده 13) ایجاد شناسنامه، شناسه و کد رهگیری برای کالاهای گروه هدف تشکیل شده است. وی اظهار کرد: در ادامه کالاهای سطح شبکه باید تعیین تکلیف شده، برای شناسه‌دار شدن سایر گروه‌های کالایی کشاورزی باید مهلت بیشتری داده شود و با ایجاد هماهنگی لازم با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پیوند این سامانه با سایر سامانه‌هایی که در فرآیند تجاری کشور پیش‌بینی شده، برقرار شود تا در مجموع به امکانی دست یابیم که نسبت به گذشته فرآیند تولید، واردات و عرضه کالاها را بهتر کنترل کنیم. وی افزود: تمام مراکزی که محل دپو و نگهداری کالا هستند، شناسه انبار دریافت می‌کنند و همه کالاهای تولید داخل و وارداتی به هر جا می‌روند باید دارای شناسه باشند و این شناسه و کدرهگیری مجموعه‌یی را تشکیل می‌دهد که به شفافیت گردش کالا تولید و توزیع کمک می‌کند و در کنترل قاچاق موثر است. وی با اشاره به اینکه برای شفافیت بیشتر از سیستم‌های مالی مانند pos نیز استفاده خواهد شد، گفت: تمام کالاهای عرضه شده در بازار باید شناسه کالا منطبق بر شناسنامه کالا را دریافت کنند که شناسنامه کالا خصوصیات، ابعاد و رنگ کالاها را معرفی می‌کند و بین 8 تا ۱۲ رقم ویژگی مختلف برای کالاها متغیر است.
