قدرتمندترین نمونه از پدیده «النینو» بالاخره کار خودش را کرد و منجر به شدیدترین مورد ناامنی غذایی در 30سال گذشته در شاخ آفریقا شد. براساس گزارش «تعادل» به نقل از فائو، 10میلیون نفر در اتیوپی در معرض گرسنگی قرار گرفتهاند، محصولات مزارع نابود شدهاند و گلههای بزرگ دام در این کشور تلف شدهاند. به دنبال همین رخداد بود که فائو تصمیم گرفت کمکهای فوری 50میلیون دلاری خود را برای محافظت از گلههای دام و به راه انداختن مجدد تولیدات کشاورزی، به سرعت در اختیار اتیوپیاییها قرار دهد. «چشمانداز سال 2016 بسیار ترسناک است.» این را آمادئو آلاهوری، نماینده فائو در اتیوپی میگوید. او میافزاید: «پس از نابودی محصولات زراعی برای دو فصل متوالی و با شروع سومین فصل که همین فصل فعلی است، نگرانیهایی وجود دارد که شاید نتوان شرایط را از بدتر شدن باز داشت. تداوم خشکسالی در سراسر ماه آغازین سال 2016، برای گلهداران به معنی کمیابی بیشتر چراگاههاست و باعث میشود آنها نتوانند به میزان کافی علوفه و آب برای دامهایشان داشته باشند. ما انتظار داریم اهداف غذاییای که به دنبال نیل به آنها بودیم دیریابتر شوند، اگر که شاخص قیمتها در بخش
غذا به همین ترتیب بالا برود. قیمت سهام شرکتهای مواد غذایی هم مدام در حال پایینتر رفتنند و انتظار داریم گلهها و مزارع کمبازدهتر شوند و در نهایت هم از بین بروند.»
پدیده النینو زمانی اتفاق میافتد که دمای سطح اقیانوس آرام به میزان غیرعادی بالا میرود و این مساله تاثیرات حیرتآوری بر آب و هوای جهانی و الگوهای اقلیمی به جا میگذارد، از خشکسالی و کاهش بارندگیها در بخشهایی از جهان و سیلابها و افزایش بارشها در بخشهای دیگر.
مرگ محصولات کشاورزی
با وقوع این پدیده، تولید محصولات کشاورزی در اتیوپی، بین 50 تا 90درصد در برخی مناطق کاهش داشتهاند و شرق این کشور نیز شاهد از بین رفتن تمامی محصولات کشاورزیاش بوده است. خشکسالی باعث از میان رفتن صدها هزار راس دام در این کشور نیز شده است.
بنا بر گزارشهای موجود، دسترسی به علوفه و آب، تا آغاز فصل بارندگی بعدی در ماه مارس به طول خواهد انجامید و این، آنچنان که پیشبینی میشود به کاهش تولیدات لبنی، ضعف بیش از پیش دامها و در نهایت مرگ تعداد بیشتری از آنها منجر خواهد شد. اندوختههای بذر کشاورزان هم به دلیل عدم کامیابی در کشت مجدد، از میان رفته است و آنها تا شروع ماه مارس نخواهند توانست کاهش اندوختههای بذر و محصولاتشان را جبران کنند و این در حالی است که آنها چشم انتظار بارندگیهایی نشستهاند که هرگز شروع نخواهند شد. نتیجه همه اینها، بالا رفتن شدید نرخ سوء تغذیه است و این نرخ در میان کودکان به اندازهیی اوج گرفته که تا پیش از این هرگز گزارش نشده است.
برنامه جدید فائو بر آن است تا 1.8میلیون نفر از کشاورزان و گلهداران را در سال 2016، برای پرکردن شکاف میان تولیدات محصولاتشان پس از وقوع خشکسالی یاری کند و درآمدهای آنها را بالا ببرد. بر همین اساس، فاز نخست برنامه کمک 50 میلیون دلاری این نهاد بینالمللی، بر ماههای میان ژانویه و ژوئن 2016 متمرکز خواهد شد. فائو در این فاصله زمانی بر 131هزار و 500 خانواده متمرکز خواهد شد. برنامه با توزیع بذور، آبیاری در مقیاسهای کوچک و کشاورزی در حیاط خانهها با استفاده از ابتکارات زنان خانواده و بهرهگیری از وامهای کوچک به پیش خواهد رفت.
از آنجا که خشکسالی اخیر نه فقط کشاورزان خرد، بلکه حتی تولیدکنندگان بذور را هم درگیر ساخته است، تهیه بذر برای کشت مجدد هم دچار اختلال شده و باری دیگر بر دوش شهروندان اتیوپی شده است. فائو قرار است برای این فصل، از 10 هزار تولیدکننده بذر هم حمایت کند تا آنها بتوانند بازار این محصول را روی پاهای خودش نگه دارند. افزون بر اینها، 39 هزار خانواده هم از کمکهای مربوط به بهبود وضعیت دامها بهرهمند خواهند شد که شامل توزیع اضطراری غذای دام، واکسیناسیون 3میلیون دام علیه بیماریها و تهیه 100هزار بز و گوسفند برای خانوادههای آسیبپذیر میشود. فائو همچنین قرار است دامهای ضعیف را با پول معاوضه کند تا قدرت خرید دامداران و گلهداران را بالا ببرد.
آموزش زنان در نظام ذخیره پول
سومین مورد از اقدامات سازمان خوار و بار سازمان ملل متحد اساسیتر است: این مورد بر قدرتمندتر کردن زندگی 30هزار خانواده و منعطفتر کردن آنها در مقابل شوکهایی است که ممکن است در آینده رخ بنمایند. در این بخش از برنامه فائو، در ازای کار روی زیرساختها و دسترسی به آب برای دامها، به شهروندان اتیوپی پول نقد پرداخت میشود تا علاوه بر بالابردن توانایی مالی آنها، زیر ساختهای این کشور نیز آمادهتر شوند. در این بخش، علاوه بر افزایش توانایی مردان اتیوپیایی، گروههای زنان این کشور نیز برای راهاندازی نوعی نظام ذخیره پول و وامدهی، آموزش میبینند. با این همه، به نظر میرسد کاهش محصولات زراعی و دامی، تنها مختص به اتیوپی نیست و بسیاری کشورهای دیگر در قاره آفریقا هم با آن دست در پنجهاند. آفریقای جنوبی در 5 منطقه از این کشور اعلام خشکسالی کرده است و سوازیلند هم هشدار داده که سطح آبهای زیرزمینی در این کشور به حد بیسابقهیی پایین رفته است.