بعضی از وزرای نفت اوپک در مخالفت با تصمیم عربستان با برافروختگی جلسه را ترک کرده و ساعت‌ها سکوت کردند
از همان روزهایی که قیمت نفت نخستین گام‌ها را درراستای کاهش برداشته بود، همه در انتظار نشست اوپک بودند. ششم آذر 1393؛ نشستی که پشت درهای بسته برگزار شد اما خبرها پشت در نماند. به گزارش «تعادل»، رویترز روز گذشته در اقدامی جنجالی، داستان مجادلات وزرای نفت اوپک در نشست مهم 166 را منتشر کرده است. داستانی که از عصبانیت وزرای نفت، مخالفت با تثبیت سقف تولید و سکوت چند ساعته آنها در این نشست حکایت می‌کند. دیروز روز برملا شدن نارضایتی‌ها بود. همزمان با انتشار گزارش رویترز، شبکه خبری سی‌ان‌ان گفت‌وگوی خود با بیژن زنگنه، وزیر نفت کشور، را منتشر کرد؛ گفت‌وگویی که رنگ‌وبوی عدم رضایت ایران از این تصمیم در آن مشهود بود. زنگنه در اظهارنظری صریح در پاسخ به سی‌ان‌ان می‌گوید: «با این اقدام که به‌نفع تمام اعضا نیست موافق نبودیم اما برای حفظ وحدت اقدامی نکردیم.» در همین راستا یکی از وزرای نفت اوپک که نامش فاش نشده و تنها می‌توان به این اتکا کرد که در گروه مخالفان با تصمیم عربستان بوده است به رویترز می‌گوید: «فکر می‌کنید ما متقاعد شدیم؟ این‌طور نیست ولی چه کار می‌توانستیم انجام دهیم؟» حال و در وضعی که این تصمیم اتخاذ شده،
بازارهای جهانی نفت به‌شدت تحت‌تاثیر قرار خواهند گرفت. به گزارش «تعادل» به نقل از بلومبرگ، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اکنون نفت به 60دلار و حتی کمتر سقوط خواهد کرد؛ سقوطی که استدلال عربستان برای قانع کردن ظاهری کشورهای عضو اوپک بوده است. عربستان که اوپک را نیز با خود وارد قمار کرده است ادعا می‌کند که این سقوط نفت شیل امریکا را که اکنون با تولیدی به اندازه پنج کشور عضو اوپک رقیبی جدی برای این سازمان محسوب می‌شود را نابود خواهد کرد. البته این سناریوی خوش‌بینانه‌یی است که به واقعیت پیوستن آن همان‌طور که یکی از وزرای نفت به رویترز می‌گوید چندان تضمین جدی‌یی ندارد. در این حالت شاید این دوره کاهش قیمت نفت و این روزها روزهای افول سازمانی تلقی شود که امروز با هدف‌گذاری اولیه آن که ایجاد ثبات در بازار به‌نفع اعضا بوده، فاصله گرفته است.
به گزارش «تعادل» به نقل از بلومبرگ، براساس تحقیقات موسسه‌یی اچ اس و‌ای تی جی اینوستمنت، تولیدکنندگان حاشیه‌یی نظیر حفاران معمولی در ناحیه شیل امریکا همچنین کشورهایی نظیر ایران و روسیه گرفته تا کانادا و نروژ اثر این چاقوی تیز را زودتر در اقتصاد و بازار خود احساس خواهند کرد.
خبر کوتاه بود؛ «وزرای نفت مخالف با تصمیم عربستان برای ثابت نگه داشتن سقف تولید در اوپک جلسه را برافروخته و مستاصل ترک کردند.» این عصبانیت این‌بار برخلاف سال2011 که دامن النعیمی را گرفته بود، گریبانگیر کشورهای مقابل سعودی‌ها شد. به گزارش رویترز، این وزرا که به احتمال قوی وزیر نفت ایران نیز در میان آنها بوده برای ساعت‌ها «سکوت» کردند و در ادامه تصمیم اوپک برای تثبیت تولید را پذیرفتند. بیژن زنگنه وزیر نفت کشور بعد از به‌اتمام رسیدن نشست در گفت‌وگویی با جان دفتریوس، سردبیر بخش اقتصادهای نوظهور در شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان در پاسخ به این سوال که آیا این پیشنهاد برای همه 12عضو اوپک پیشنهاد خوبی خواهد بود یا خیر؟ می‌گوید: «فکر نمی‌کنم که این پیشنهاد به‌نفع همه کشورهای عضو اوپک باشد چون برخی کشورهای عضو اوپک با این توافقنامه مخالف بودند، اما برای وحدت و همبستگی اوپک بود که ما تصمیم گرفتیم اقدامی خلاف این تصمیم اتخاذ نکنیم.»
در ادامه جان دفتریوس از وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران می‌پرسد: «برداشت من این است که فقط تولیدکنندگان خلیج‌فارس بودند که از تلاش عربستان سعودی حمایت کردند، اما اکثر کشورهای عضو مخالف اقدام عربستان بودند.» این اظهارنظر وزیر نفت کشور در کنار اظهارنظرات پراکنده و بی‌نامی که در گزارش رویترز از مخالفت اعضا بود نشان می‌دهد شکاف میان اعضای اوپک این روزها بیشتر از همیشه شده است و عربستان از قدرت وابسته به تولید 10میلیون بشکه‌یی خود برای وتو کردن نظرش استفاده کرده است. رویترز در این باره می‌نویسد: «وزیر نفت عربستان در نشست روز پنج‌شنبه برنده مباحثات با وزرای نفت کشورهای فقیرتر این سازمان نظیر ونزوئلا، الجزایر و ایران بود که به‌دنبال کاهش تولید برای بالا بردن قیمت‌ها بودند.» یک منبع آگاه پس از این نشست گفت: «النعیمی درباره رقابت بر سر سهم بازار با امریکا صحبت کرد و آنهایی که خواهان کاهش تولید بودند متوجه شدند که هیچ راهی برای رسیدن به آن ندارند زیرا عربستان به‌دنبال رقابت بر سر سهم بازار است.»
این اظهارنظرها از سمت اعضای سازمانی که زمانی برای حفظ ثبات در بازار ایجاد شده است خبرهای خوبی نیست. به گزارش «تعادل»، اکونومیست در گزارشی درباره این اتفاق می‌نویسد: «یک کارتل موفق کارتلی است که در آن اعضا به یکدیگر اعتماد داشته باشند، جریمه‌هایی جدی برای عبور اعضا از خط قرمزها اتخاذ شود و کسانی خارج از گروه نیز نتوانند روی سازمان تاثیر بگذارند، اما اکنون اوپک با دراختیار داشتن 40درصد نفت جهان در تمام این عرصه‌ها شکست خورده است.»
تصمیم اوپک بازار را خرسی کرد
بازار نفت بازاری است که به فاکتورهای مهم اقتصادی و سیاسی وابسته است، این بازار وابسته به اظهارنظرهای مختلف تولیدکنندگان بزرگ نفتی تغییر جهت می‌دهد و حالا مهم‌ترین تصمیم نفتی در سال‌جاری اوضاع بازار را خراب کرده است. بلومبرگ در این باره می‌نویسد: «بلافاصله پس از اعلام تصمیم اوپک مبنی بر عدم کاهش تولید، قیمت نفت در سراشیبی سقوط قرار گرفت. این تصمیم اوپک بدین معناست که کاهش قیمتی که در چند ماه اخیر شاهد آن بوده‌ایم بنا نیست متوقف شود مگر اینکه قیمت نفت به بشکه‌یی 60دلار یا حتی کمتر برسد.» این پیش‌بینی‌ها براساس آمارهای منتشر شده از شرکت نومورا هولدینگز همچنین داچ بانک‌ای جی است که دراختیار بلومبرگ قرار گرفته است. بلومبرگ در ادامه می‌نویسد: «پس از نشست اوپک اعلام شد گروهی که حدود 40درصد از نفت جهان را تامین می‌کند همچنان به استخراج نفت ادامه خواهد داد و روزانه 30میلیون بشکه‌یی که قرار بوده را تولید خواهد کرد حتی در شرایطی که تولید ایالات متحده امریکا بیشتر از هر زمانی در چند دهه گذشته است.»
در ادامه تحلیل این خبرگزاری از وضعیت فعلی بازار آمده است: «امسال نفت در بازار خرسی قرار گرفت یعنی روند رو به کاهش و نزولی داشت و این در حالی بود که امریکا با تخمین ونزوئلا با تولید دو میلیون بشکه در روز یعنی بیش از پنج کشور عضو اوپک به تولید مازاد در بازار عرضه نفت کمک می‌کرد. براساس داده‌های به‌دست آمده از بلومبرگ، سازمان اوپک در حالی اقدام به تثبیت تولید خود گرفته که به غیر از چهار ماه، در 30ماه از 34ماه گذشته پس از آغاز سال 2012 از هدف خود که تثبیت قیمت در بازار نفت بوده، فاصله گرفته است.»
جنگ عربستان با ایران یا امریکا؟
استدلال عربستان برای قانع کردن اعضای اوپک به تثبیت قیمت، ضربه زدن به نفت شیل امریکا بوده است. وزیر نفت ایران در این باره به سی‌ان‌ان می‌گوید: «برخی تولیدکنندگان اوپک چنین فکر می‌کنند. این (ماسه نفت‌های امریکا) چالشی بزرگ برای آینده اوپک است و نفت شیل اکنون با نفت متعارف و عادی رقابت می‌کند و باعث کاهش سهم کلی اوپک از بازار می‌شود.» اما یکی از وزرای نفت در این باره به رویترز می‌گوید: «اوپک اعتبار خود را ازدست داده است. من نمی‌دانم تلاش برای خارج کردن نفت شیل از بازار چه مقدار عملی می‌شود؟»
ایران مجبور به کاهش تولید خواهد شد؟
نفت برنت پس از اعلام تصمیم اوپک به زیر 70دلار در ازای هر بشکه رسید که کمترین بهای این نفت پس از ماه می سال2010 است. دبلیو تی‌ای نیز به کمترین میزان خود از سال2009 رسید. به این ترتیب براساس اطلاعات داچ بانک‌ای جی، بی‌ان پی پاریباس همچنین پتروماتریکس جی‌ام بی‌اچ سقف قیمت نفت به بشکه‌یی 60دلار و حتی کمتر خواهد رسید. بلومبرگ در این باره می‌نویسد: «اقدام عربستان سعودی و متحدانش در سازمان اوپک درراستای عدم کاهش تولید نفت جهان انرژی را در بازی بسیار سختی قرار داده است.
در این بازی از دولت‌ها گرفته تا حفاران عادی در امریکا متاثر خواهند شد و هر کسی که ضعیف‌تر باشد از رقابت جا می‌ماند. این اقدام بیشتر شبیه یک آزمون پر از ریسک است که می‌خواهد بازار را به حال خود رها کند تا قوی‌ترها در بازی باقی بمانند و ضعیف‌ترها مجبور به کاهش تولید شوند تا درنهایت دو میلیون بشکه در روز که مازاد عرضه در بازار است، کاهش یابد.»
براساس تحقیقات موسسه ای اچ اس و‌ای تی جی اینوستمنت، تولیدکنندگان حاشیه‌یی نظیر حفاران معمولی در ناحیه شیل امریکا همچنین کشورهایی نظیر ایران و روسیه گرفته تا کانادا و نروژ اثر این چاقوی تیز را زودتر در اقتصاد و بازار خود احساس خواهند کرد. راجر رید، یک تحلیلگر از ول‌فارگو در یادداشتی در اینوستورز در این باره می‌گوید: «درنهایت چندین کشور از اوپک مثل ایران، عراق، نیجریه و ونزوئلا همچنین چند کشور غیراوپک نظیر روسیه و نروژ مجبور خواهند شد تولید خود را با قیمت کمتر در سال 2015 و بعد از آن کاهش دهند.»
تیترهای رسانه‌های جهان
فایننشال‌تایمز: بازار انرژی در سراشیبی سقوط با ضربه اوپک
فایننشال‌تایمز: نفت ارزان موهبتی برای بخشی از آسیا
سی‌ان‌ان: روز کابوس وار برای سهام‌های نفتی
سی‌ان‌ان: پیام اوپک به نفت شیل امریکا: سقوط کن تا بمیری
بلومبرگ: نفت 60دلاری در راه، اوپک نفت شیل را تست می‌کند
تلگراف: نفت ارزان اوپک را نابود می‌کند
سی‌ان‌ان: تصمیم اوپک برای مچاله‌کردن تولیدکنندگان نفت شیل
اکونومیست: چرخش وینی، مشکلاتی که اوپک را احاطه کرده است
