گروه انرژی|
اوپک در آستانه جشن تولد یک ماهگی توافق خود بر سر کاهش تولید نفت با موج جدیدی از بد عهدیها مواجه شد و بزمش ناتمام ماند. کم نبودند مقاماتی که با اظهارات ضد و نقیض خود در یک ماه گذشته لرزه بر اندام قیمت نفت انداختند. از سویی برخی کشورها مایل به جا دادن خود در میان کشورهای مستثنا شده از فریز نفتی بودند و برخی با اعلام نکردن تولیدات ماهانه خود، بیاعتمادی به اوپکیها را فریاد زدند. حوادث ماه اکتبر سبب شد تا نشست مقامهای بلندپایه انرژی کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت و کشورهای غیرعضو که جمعه و شنبه گذشته در وین برگزار شد بدون احراز توافقی به پایان رسید. نتیجهیی که موجب اعتراض دبیرکل همواره صبور اوپک و واکنش او نیز شد. افراد مختلفی چون سرپرست سابق اداره کل امور اوپک در ایران نیز به ارائه راهحلهایی برای خروج از آن پرداختند.
نشست ماه گذشته وزرای کشورهای عضو اوپک در 28سپتامبر خبر از بهبود میداد. بهبودی مبتنی بر کاهش تولید 750هزار بشکهیی که تولیدات اوپک را از ٣٣میلیون بشکه در روز به ٣٢میلیون و ٥٠٠ هزار بشکه رسانده بود. توافقی که تا بدین روز حقیقتا کاغذ پارهیی بیش نبوده است.
اعلام دستیابی به توافق سپتامبر که نخستین توافق درباره کاهش تولید از سال ٢٠٠٨ به این سو به شمار میرود موجب اوجگیری قیمتهای جهانی نفت شد.
قیمتی 50 دلاری برای هر بشکه که با وجود بهبود نسبت به ایام اخیر برای کشورهایی که طعم نفت 120دلاری در چشیدهاند همچنان دلپذیر نیست.
اعضای اوپک در نشست سپتامبر در الجزیره توافق کردند که تولید ایران، نیجریه و لیبی که در سالهای اخیر به علت اعمال تحریمها همچنین درگیریهای داخلی افت کرده است از کاهش معاف شود. در پی این تصمیم بود که تولید ایران که در دوره تحریمهای غربی افت کرده بود پس از لغو این تحریمها در ژانویه سال جاری(٢٠١٦) به سرعت افزایش یافته است.
توافقی که برای کشوری چون عراق نیز خوشایند آمد و با تکیه بر حضور داعش در این کشور و درگیریها داخلی با این گروه، خواستار پیوستن به مثلث کشورهای معاف شده است.
به گزارش شانا و به نقل از رویترز در وین در بیانیه پایانی نشست روز شنبه آمده است که کشورهای غیرعضو هنوز تعهد مشخصی برای پیوستن به طرح محدود کردن تولید برای تقویت قیمتهای نفت ندادهاند.
در این بیانیه همچنین، مقامهای بلندپایه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک اعلام کردند که پیش از برگزاری نشست عادی اوپک در ٣٠نوامبر (دهم آذر ماه) دوباره ملاقات میکنند.
نشست مقامهای بلندپایه اوپک با حضور نمایندگانی از کشورهای تولیدکننده عمده غیرعضو اوپک شامل روسیه، قزاقستان، مکزیک، عمان، جمهوری آذربایجان، برزیل و بولیوی و کشورهای عضو برگزار شد. بنا بود که این کمیته توصیههای خود را به نشست آینده وزیران اوپک ارائه کنند. توصیههایی که اکنون وجود خارجی ندارند و چشم انتظاری بازار نفت را یک ماه دیگر به تاخیر انداخته است.
چهار سوی اوپکی
پایان نشست اما آغاز دوبارهیی بود بر دیالوگهای تمام نشدنی مقامات اوپکی. به گزارش شانا به نقل از رویترز، یک مقام وزارت انرژی قزاقستان گفت که ما باید در ماه نوامبر برای توافق درباره اقدامات بعدی دیدار کنیم. ملاقات بعدی در سه تا چهار هفته آینده با ارائه آمار و جزییات از اهمیت برخوردار است.
روسیه از کشورهای عمده تولیدکننده نفت جهان به همراه برخی اعضای اوپک ازجمله عربستان سعودی در هفتههای اخیر چند نشست برای تقویت همکاری برای کاهش نوسان قیمتهای نفت برگزار کردهاند.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در سفر اخیر به وین گفت که ضرورت بسیار زیاد و فوری برای تسریع روند ایجاد توازن دوباره در بازار وجود دارد.
جمهوری آذربایجان نیز در آغاز دومین روز نشست مقامهای بلندپایه اوپک با نمایندگان تولیدکنندگان غیرعضو این سازمان از محدود شدن عرضه جهانی برای تقویت قیمتهای جهانی نفت خام حمایت کرد.
ناطق علیاف، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان پیش از برگزاری این نشست بر ضرورت اقدام تولیدکنندگان برای کمک به بهبود قیمتهای نفت تاکید کرد و گفت که برخی اقدامات برای ایجاد ثبات در بازار نفت لازم است.
معاون وزیر انرژی قزاقستان نیز پیش از آغاز این نشست، ابراز امیدواری کرد که قیمتهای جهانی نفت در واکنش به این تلاشها افزایش یابد. مارچیو فلیکس، نماینده برزیل هم گفت: این کشور تنها به عنوان ناظر در این نشست شرکت کرده است و تولید برزیل در پنج سال آینده افزایش مییابد.
در ادامه اظهارت مقامات در روز پایانی نشست مقامات، دبیرکل اوپک با ابراز ناخرسندی از روند کند بهبود بازار نفت تاکید کرد که این روند طولانی شده است و دیگر بیش از نمیتوانیم آن را به تاخیر بیندازیم. به گزارش ایسنا، خبرگزاری فرانسه گزارش داد که محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک افزود: باید خواستار بیشترین تعهد همه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به تنظیم بازار شویم و نباید کمتر از این را انتظار داشته باشیم زیرا این تعهد ما نه تنها نسبت به کشورهای عضو بلکه به جامعه جهانی است
پیشنهاد ایران برای اوپک
در میان همهمهها برای یافتن راه خروجی از بحران این روزهای اوپک، سرپرست سابق اداره کل امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت در گفتوگو با ایسنا ضمن اشاره به تمایل و ظرفیتهای کشور عراق برای افزایش تولید نفت اظهار کرد: ایران و عراق باید یک استراتژی مشخص در زمینه تولید نفت با یکدیگر داشته باشند و به نفع هر دو کشور است که به این توافق برسند که تولید دو کشور معادل تولید عربستان شود و با یکدیگر وزنهیی معادل عربستان ایجاد کنند.
مهدی عسلی با بیان اینکه عراق اعلام کرده توانایی تولید 4.7میلیون بشکه را دارد به نشست نوامبر اعضای اوپک اشاره کرد و افزود: کشورهای طرفدار عربستان در اوپک بیشتر از ایران هستند. معمولا کشورهای ونزوئلا و الجزایر با شرط و شروط طرفدار ایران هستند و عراق هم که رابطه خوبی با ایران دارد خودش مدعی افزایش تولید است. بنابراین ایران به یک دیپلماسی قوی برای جلسه نوامبر احتیاج دارد و باید عراق را همراه خود کند.
وی به این سوال که دیپلماسی نفتی ایران برای نشست نوامبر باید چگونه باشد، پاسخ داد: نکته مهمی که وجود دارد، این است که ایران رقم دقیقی را برای تولید اعلام نکرده است و فقط اعلام کرده میخواهد به وضعیت قبل از تحریم برگردد و بستگی دارد این حرف ایران چگونه تفسیر شود. آیا تفسیر ایران نسبتی است که با عربستان داشته؟ زیرا در آن زمان عربستان هشت میلیون بشکه تولید میکرد و تولید ما 2.4میلیون و به عبارت دیگر نصف تولید عربستان بود بنابراین اگر عربستان 10.6تولید میکند ایران باید 5.3 تولید کند. از طرف دیگر در آن زمان تولید ایران از عراق بیشتر بود و اگر این مساله را معیار قرار دهیم باید از عراق هم بیشتر تولید کنیم.
سرپرست سابق اداره کل امور اوپک و مجامع انرژی وزارت نفت با تاکید بر اینکه ایران و عراق باید با یکدیگر یک استراتژی مشخص داشته باشند، توضیح داد: اگر ایران و عراق به توافق برسند که تولید دو کشور معادل تولید عربستان شود این به نفع هر دو کشور است. تولید نفت پاییندستی عراق بسیار ضعیف است و میتواند نفت پاییندستی خود را به ایران بیاورد و به فرآورده تبدیل کند.
عسلی ادامه داد: بعید است عراق تا سال آینده قادر باشد نفت پاییندستی خود را گسترش دهد. بهترین راهکار این است که نفت خام را به جنوب ایران آورده، تبدیل به فرآورده کرده و به دنیا عرضه کند. این فرآیند به نفع کشور ایران نیز است. اگر دو کشور با هم همکاری استراتژیک داشته باشند، میتوانند تقسیم کار کرده که در مجموع ۱۰میلیون بشکه نفتخام تولید و وزنهیی معادل عربستان ایجاد کنند.