علامت سوال رفراندوم بریتانیا در بازار نفت

رویترز: صادرات نفت ایران به اروپا در ماه ژوئن 50هزار بشکه افزایش یافته و به سطح 580هزار بشکه در روز رسیده است

گروه انرژی|حمید مظفر|

در روزهای اخیر قاره سبز تحت تاثیر برگزاری رفراندوم هفته آینده اروپا مبنی بر ماندن یا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بوده است. تصمیمی که به نظر می‌رسد آنگلوساکسون‌های مغرور در اجرایی‌کردن آن مصمم هستند و قصد دارند هرچه زودتر راه خود را از مسیر به تعبیر خودشان «غیردموکراتیک بروکسل» جدا کنند و شنیده می‌شود حتی در صورتی که در همه‌پرسی هفته بعد مردم این کشور به خروج از اتحادیه رأی منفی بدهند این کشور درخواست تبدیل‌شدن به عضو درجه دو را خواهد داد. این اتفاق‌ بازارهای جهانی از جمله بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده و منجر به کاهش قیمت نفت شده و در کنار این مساله، باز هم انتشار داده‌های مهمی در امریکا قیمت نفت را به چالش کشیده است. انتشار داده‌های مربوط به افزایش ذخایر نفتی امریکا و نیز شایعات مربوط به افزایش نرخ بهره در این کشور منجر شده تا فشار بیشتری روی قیمت‌های نفت وارد شود. در نتیجه شاهد بودیم که روز گذشته قیمت نفت حدود 2درصد کاهش یافت.

به گزارش «تعادل» به نقل از رویترز، داده‌های موسسه امریکن‌پترولیوم (API) نشان می‌دهد که ذخایر نفت امریکا در هفته منتهی به 10ژوئن با 1میلیون و 200هزار بشکه افزایش به رقم 536میلیون و 700هزار بشکه رسیده‌ و این در حالی است که تحلیلگران انتظار داشتند ذخایر این کشور بیش از 2میلیون بشکه کاهش پیدا کند. در این رابطه «کارل لری» سرپرست بخش توسعه کسب‌وکار برای نفت و گاز در موسسه «فراست و سالیوان» معتقد است که این افزایش ذخایر نشانگر هیچ روند ثابتی نیست و تنها جزو نااطمینانی‌های بازار به حساب می‌آید.

قیمت‌ نفت برای چهارمین روز متوالی در حال کاهش است و در ادامه این روند شاهد هستیم که نفت برنت و WTI به ترتیب 52سنت و 39سنت کاهش یافتند. قیمت آتی بنزین در امریکا نیز پایین‌ترین سطح یک ماه اخیر خود را رد کرد و گالنی 1دلار و 50 سنت معامله شد.

در این مقطع قیمت نفت‌خام امریکا نیز در بازه 48دلار و 2سنت تا 48دلار و 69سنت خرید و فروش شد که به گفته تاجران نفت، محدودترین بازه قیمتی برای WTI در دو سال اخیر است.

این در حالی است که قیمت نفت از روز دوشنبه و با انتشار گزارش گروه «بیکر هیوز» مبنی بر افزایش شمار ریگ‌های حفاری امریکا برای دومین هفته متوالی تحت فشار بوده است. بر مبنای این گزارش تولیدکنندگان نفت شیل 12 ریگ حفاری نفت را اضافه کرده‌اند که سه ریگ مربوط به هفته جاری و 9 ریگ مربوط به هفته گذشته است. به گزارش بلومبرگ «متیو جانستن» تحلیلگر هلدینگ مالی ژاپنی «Nomura Securities» اظهار می‌کند: «این اتفاق نشان می‌دهد که شمار ریگ‌های حفاری امریکا کماکان یک پالس برای بازار است».

به نظر می‌رسد که تولیدکنندگان نفت شیل امریکا عزم خود را برای بازگشت به بازار و افزودن تولید خود جزم کرده‌اند و دلیل آن نیز چیزی جز رسیدن قیمت‌ها به مرز 50دلار نیست.

رفراندوم بریتانیا

نگرانی‌های مرتبط با رفراندوم بریتانیا پیش‌بینی اخیر آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) مبنی بر رشد تقاضای نفت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. گزارشی که در آن عنوان شده بود بازار نفت ضرورتا پس از دو سال مازاد عرضه در نیمه دوم سال جاری به تعادل خواهد رسید. داده‌های این گزارش، در کنار اطلاعات گزارش ماهانه اوپک که در روز دوشنبه منتشر شد، نشانه‌های مثبتی از بازار نفت ارائه می‌دادند. اوپک در گزارش خود پیش‌بینی کرده بود با توجه به قطع تولید نفت نیجریه و کانادا بازار نفت در نیمه دوم سال 2016 بیش از پیش به تعادل خواهد رسید و این مساله به از بین رفتن مازاد عرضه بازار کمک خواهد کرد. همچنین در این گزارش عنوان شده‌ بود که تولید نفت خام کشورهای غیراوپکی که در سال 2015 رقمی معادل 56میلیون و 400هزار بشکه بود، در سال جدید با کاهش 740هزار بشکه‌یی در روز مواجه خواهد شد. در همین‌حال تقاضای جهانی نفت نیز در سال جاری 1میلیون و 200هزار بشکه در روز افزایش خواهد داشت که منشأ اصلی این رشد، هند است و میزان تقاضا را به 94میلیون و 180هزار بشکه خواهد رساند.

اما اتفاقی در قاره سبز، ترمز اثرگذاری این گزارش‌ها بر بازار را کشید. در حال حاضر کمپین «ترک اتحادیه اروپا» در بریتانیا به صورت قابل توجهی در نظرسنجی‌های رفراندوم پیش‌رو پیشتاز است و 47درصد رأی‌دهندگان احتمالی گفته‌اند که به ترک این اتحادیه رأی خواهند داد. در آن سو 40درصد از 2هزار و 500نفری که مورد نظرسنجی قرار گرفته‌اند خواهان ماندن در اتحادیه اروپا هستند. برمبنای برخی از تحلیل‌ها در صورت تحقق سناریو خروج بریتانیا، ارزش پوند کاهش خواهد یافت و سبب تقویت ارزش دلار خواهد شد. با توجه به ارتباط تجارت نفت با دلار، افزایش ارزش این ارز معمولا به منزله خبر بد برای کسانی است که با ارزهای خارجی معامله می‌کنند. روز گذشته شاخص دلار «وال‌استریت ‌ژورنال» 40/0 درصد رشد داشت و به رقم 44/86 رسید.

به گزارش «رویترز»، «دومینیک کریچلا» شریک ارشد موسسه مدیریت انرژی نیویورک در این مورد اظهار می‌کند: «برگزاری این رفراندوم سبب شده تاجران و سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی و کالاها دچار اضطراب شوند و در نتیجه شاهد این موضوع هستیم که جریان‌های نقدی در حال گسیل به سمت آنچه به اصطلاح «لنگرگاه امن» دلار امریکا خوانده می‌شود هستند. این روند تا زمانی که آب‌ها از آسیاب بیفتد و نتیجه این رأی‌گیری مشخص شود، ادامه خواهد داشت. تقویت ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر یک جهت‌دهی منفی برای مجموعه نفت است».

در واقع نگرانی اصلی این است که با خروج بریتانیا (که این روزها اخبار آن در فضای رسانه با واژه Brexit که مخفف Britain Exit است منتشر می‌شود) سرمایه‌گذاران هول این را پیدا ‌کنند که اتحادیه اروپا و کشورهای آن به ورطه رکود بیفتند و این مساله می‌تواند سبب افت تقاضا برای نفت شود.

در اثر نگرانی‌ها از حادثه Brexit ارزش دلار 1.7درصد نسبت به پایین‌ترین سطح خود در ماه ژوئن رشد کرده است. تمامی این اتفاقات را باید به نااطمینانی‌هایی که بانک مرکزی امریکا در رابطه با افزایش نرخ بهره در بازار ایجاد کرده،‌ بیفزاییم.

به گزارش «تعادل» به نقل از تارنمای NASDAQ قرار است در هفته جاری مقامات بانک‌های مرکزی امریکا، بریتانیا و ژاپن برای تعیین سیاست‌های پولی گردهم آیند. «آلن آستر» اقتصاددان ارشد بانک ملی استرالیا در این رابطه اظهار می‌کند: «در حال حاضر به خاطر مساله خروج بریتانیا شاهد تضعیف بازارهای جهانی سهام هستم. در این شرایط نااطمینانی، ما انتظار مقداری سفته‌بازی کوتاه‌مدت را داریم».البته همه تحلیلگران معتقد نیستند که خروج بریتانیا تاثیر زیادی روی قیمت نفت داشته ‌باشد. به عنوان مثال «بارنبس گن» از اقتصاددانان بانک OCBC سنگاپور می‌گوید: «خروج بریتانیا تنها به منزله یک اختلال در فضای بازار است. هرچند فعلا قیمت نفت را پایین آورده ولی ما معتقدیم که کماکان عرضه و تقاضای نفت پیشران اصلی بازار محسوب می‌شون».

نقش ایران در بازار

صحبت‌های روز سه‌شنبه بیژن زنگنه مبنی بر افزایش تولید نفت ایران و خصوصا تولید 600 تا 700هزار بشکه‌یی از میدان مشترک کارون در مرز ایران و عراق، توجه بازار را به خود جلب کرده و توجیه دیگری بر کاهش قیمت نفت به حساب می‌آید. از سوی دیگر ایران در حال شکستن رکورد چهار و نیم ساله خود در صادرات نفت به اروپا و رسیدن به سطح صادرات پیش از تحریم است. به گزارش «رویترز» فروش نفت ایران از ماه دسامبر تقریبا دو برابر شده و این افزایش سبب شده تا اختلالات اخیر عرضه نفت فشار کمتری به بازار وارد کند و چه بسا اگر افزایش تولید ایران نبود، قیمت نفت مرز 60دلار را نیز رد می‌کرد. ایران موفق‌شده با بهره‌گیری از بیمه‌های موقت کشتیرانی سهم از دست‌رفته خود از بازار را بسیار سریع‌تر از چیزی که تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند به دست آورد. براساس اطلاعات به دست آمده از منابع مطلع، حجم بارگیری نفت‌خام و میعانات گازی ایران در ماه ژوئن نسبت به ماه گذشته 100هزار بشکه در روز افزایش داشته و به سطح 2میلیون و 310هزار بشکه رسیده است.

براساس گزارش‌های اداره اطلاعات انرژی امریکا این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده و بالاترین میزان صادرات ایران از سال 2012 و پیش از اعمال تحریم‌هاست.

همچنین صادرات ایران به اروپا نیز نسبت به ماه مه، 50هزار بشکه افزایش داشته و به 580هزار بشکه در روز رسیده است که این رقم 6برابر بزرگ‌تر از صادرات ایران به اروپا در دوران پیشاتحریم است. تا پیش از اجرایی‌شدن تحریم‌ها صادرات ایران حدود 2میلیون و 200هزار بشکه بود که سهم اروپا از این رقم 600هزار بشکه در روز بود. از سوی دیگر صادرات نفت ایران به آسیا در ماه ژوئن به 1میلیون و 620هزار بشکه در روز رسیده است. هرچند این رقم کمی بالاتر از صادرات ایران به کشورهای آسیایی در ماه مه است اما نسبت به حجم صادرات این کشور در ماه آوریل که 1میلیون و 710هزار بشکه بود کاهش یافته است. شاید بتوان گفت که ایران در حال افزایش تمرکز بر بازارهای اروپاست. در حال حاضر کشورهایی مانند یونان، اسپانیا و ترکیه در حال حمل نفت ایران به کشورهای خود هستند و در کنار اینها لهستان نیز با خرید 67هزار بشکه از نفت ایران نخستین خرید خود را از ماه آگوست سال قبل انجام داد و مجددا به صف مشتریان نفت ایرانی برگشت. شرکت رویال‌داچ‌شل نیز کماکان به خرید خود از نفت ایران ادامه می‌دهد و تا پایان ماه مه این شرکت 1میلیون و 100هزار بشکه از ایران نفت وارد کرده تا پس از توتال فرانسه به بزرگ‌ترین شرکت خریدار نفت ایران تبدیل شود.

البته ایران بدون شک نمی‌خواهد بازارهای آسیایی را به رقیب دیرینه خود یعنی عربستان واگذار کند. در ماه جاری تنها صادرات ایران به چین به عنوان بزرگ‌ترین مشتری خود حدود 610هزار بشکه در روز بوده که از کل صادرات ایران به اروپا بیشتر است اما نکته جالب توجه این است که این رقم پایین‌ترین میزان صادرات ایران به چین در سه ماه گذشته است. در این ماه صادرات ایران به هند 406هزار بشکه، صادرات به کره‌جنوبی 323هزار بشکه و صادرات به ژاپن 290هزار بشکه در روز بوده است. حجم صادرات ایران به کره‌جنوبی و ژاپن نیز افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.

مشاهده صفحات روزنامه