در نگاه اول شاید بازدید از مناطق عملیاتی و تاسیساتی خستهکننده و بدون جذابیت باشد اما وقتی آغاز میکنیم هرچه پیشتر میرویم ماجرا جذابیتها و تازگیهای بیشتری پیدا میکند. جذابیتهایی که با تمام تلاش آنقدر به فضا و موقعیت این مناطق بستگی دارد که در قالب کلمات، سخت منتقل میشود. بازدید از منطقه انتقال نفت ابهر یکی از این موارد بود. منطقهیی که بهقول رییساش علی اعرابی کارکنان آن سالنو را هم در کنار تاسیسات تحویل میکنند. هر چقدر هم بخواهیم با دیده ژورنالیستی و انتقادگرایانه به این پروسه نگاه کنیم گذشتن از کنار این مساله ساده نیست. قدمزدن با کلاههای ایمنی نارنجیرنگ در طول مسیرهایی که سالیانسال کارکنان آن سعی کردهاند در جنگ و صلح آن را سرپا نگهدارند تجربهیی شیرین است. علی ابهری رییس این منطقه میگوید: «مراکز انتقال انرژی در هر کشور قلب تپنده آن کشور هستند». گزارش «تعادل» درباره مراحل پمپاژ انرژی در رگها وشریانهای کشور در یکی از مهمترین مراکز انتقال نفت و فرآوردههای نفتی کشور که حسنبیگلو مدیرعامل خط لوله و مخابرات منطقه شمالغرب درباره سطح رضایت مسوولان ارشد از آن با افتخار یاد میکند را در
ادامه میخوانید.
شرکت خط لوله شمالغرب بازهیی را تحت پوشش میگیرد که از استان البرز شروع شده و در ادامه قزوین زنجان و بعد هم استانهای شرقی و غربی و بخشی از اردبیل را شامل میشود. این منطقه وظیفه انتقال فرآوردههای نفتی به 6 استان کشور و علاوه بر آن خوراک پالایشگاه شمالغرب وظیفه تامین را برعهده دارد. اما این همهچیز ماجرا نیست. همزمان با اینکه ما وارد پمپبنزین میشویم؛ در ماشین را باز میکنیم و به ماشین سوخت میزنیم کارکنان مراکز انتقال نفت سعی میکنند تا این جریان 24ساعته هیچگاه قطع نشود. سعی این نیروها در این مراکز بخشهای مختلفی دارد. نفت و فرآوردههای نفتی بعد از ورود به این مناطق وارد پمپ میشود. وضعیت این پمپها در اتاقهای کنترل، مورد بررسی و نظارت قرار میگیرد. این اتاق اما بعد از تحریمها وضعیتی سختتر از قبل پیدا کرده است. درحالیکه یکی از مهمترین تجهیزات این کنترل رومها از امریکا وارد شده است عملیات تعمیرات و نگهداری و بازسازی آن بعد از تحریم برعهده نیروهای داخلی قرار گرفته است. کاری سخت که حسنبیگلو مدیر منطقه انتقال نفت و فرآوردههای نفتی در پاسخ به «تعادل» درباره چگونگی انجام آن میگوید: «قطعهیی که
در موتور توربینهای ما استفاده میشود همان توربین هواپیماست، همانطورکه میدانید توربین هواپیما بعد از 1000ساعت استفاده به تعمیرات احتیاج دارد؛ ما در سالهای تحریم و نداشتن دسترسی به سازندگان اصلی با جایگزینسازی، معادلسازی و شبیهسازی الحمدلله با تلاش جمعی و خرد جمعی همکاران و راهنمایی مسوولان ارشد تهدیدها را به فرصت تبدیل کردیم.» البته بههرحال مشکلاتی که در این زمینه با تحریمها بهوجود میآید بر هیچکس پوشیده نیست. اما حسنبیگلو این وضعیت را اینگونه تحلیل میکند: «زمانی که من در شیراز بودم در جریان قرار گرفتم که سازندههای داخلی در حال ساخت کنرلبلو هستند که ما در زمینه تامین آن تاکنون وابسته بودیم. به نظر من همین تحریم باعث شده جنبوجوش و تلنگری به همه متخصصان ما وارد شود تا در راستای جایگزینی تجهیزات اقدام کنند.»
بعد از کنترل علایم حیاتی تجهیزات در اتاق کنترل علایم حیاتی بهصورت مداوم به مرکز انتقال تهران گزارش میشود. هرگونه افزایش و کاهش مترمکعب مواد در اینجا بررسی میشود و به حوزههای استحفاظی مختلف که هر کدام 50کیلومتر قبل و بعد مرکز هستند اطلاع داده میشود.
«در مورد اهمیت مراکز انتقال نفت باید بگویم که در دورههای نظامی افسران ارشد این مراکز جز مراکز گریدای هستند. اگر در هر کشوری جنگ باشد برای از کار انداختن شریان اقتصادی این گریدها انجام میشود و حملهها به این مراکز انجام میشود. چرا که قلب تپنده هر کشور مراکز انتقال انرژی هستند.» این حرفهای رییس مرکز انتقال نفت ابهر از اهمیت این مناطق حکایت میکند. ارتباط میان مراکز مختلف انتقال نفت باتوجه به اینکه بهرهبرداری کور بسیار خطرناک است در این مرحله برقرار میشود. بیرون از اتاق کنترل اما ماجراهای دیگری در جریان است. برای منطقهیی که بهقول محمد حسنبیگلو مدیر آن 70درصد اموالش در زیر خاک مدفون شده است هر نقطه ماجراها و سرنوشتی دارد که درنهایت بر اقتصاد کشور اثری بیبدیل میگذارد. این تصور که در زیر نقاطی که قدم میگذاریم خطوط و شریانهای انتقال انرژی کشور با تمام اهمیتشان قرار گرفتهاند ما را به عمق تجهیزات فرو میبرد. بعد از دیدن مقطعهای مختلف توربینها در مونیتورهای اتاق کنترل دیدن حجم واقعی آنها خالی از لطف نیست. توربینهای سولار3850 که یکی از اینها همیشه در حال کار و دو تا استندبای نگه داشته میشود.
یکی از این توربینها با سوخت گاز و دیگری با برق کار میکنند. مسالهیی که در فصول سرد و با افزایش مصرف گاز در بخش خانگی ممکن است با نفتسفید و آب جایگزین شود. رییس مرکز به «تعادل» میگوید که مشخصا استفاده از نفتسفید بهنفع منطقه نیست اما مساله تداوم شریان است. البته با وعدههای امسال بیژن زنگنه وزیر نفت با افزایش تولید گاز در زمستان امسال توربینهای مرکز انتقال نفت ابهر نیز فقط با گاز پر خواهند شد. نفت و فرآوردههای نفتی بعد از وارد شدن به مراکز انتقال در اتاقهای کنترل کیفیت از لحاظ اینترفیس و خواص ظاهری هر پنجساعت یکبار کنترل میشوند. آنطور که از شواهد برمیآید روزی بنزین پتروشیمی نیز در همین اتاقکها کنترل میشده است. البته یکی از مسوولان ارشد منطقه نفت ابهر میگوید که کنترل اصلی کیفیت فرآوردهها در پالایشگاه تبریز که تجهیزات مناسبتری در این زمینه دارد صورت میگیرد.