گروه انرژی نسیم بنایی
نفت کمتر از 45دلاری، این چیزی است که بازار این روزها در حال تجربه کردن آن است؛ چنین سطحی از قیمت پرسشی بسیار اساسی را پیش روی فعالان این عرصه می‌گذارد؛ «آیا روند نزولی ادامه خواهد داشت؟» این پرسشی است که تلگراف در گزارشی درپی پاسخ دادن به آن برآمده است. به گزارش «تعادل» به نقل از تلگراف، در تصور عمومی زمانی که ارزش کالایی در عرض کمتر از 6ماه به نصف برسد؛ راه برای «یک اشتباه ساده» باز می‌شود؛ این اشتباه که اکنون قیمت کالا به کف قیمت نزدیک است.
چنین اشتباهی به این واسطه که نوید قیمت‌های بالاتر در آینده را می‌دهد این وسوسه را به‌وجود می‌آورد که آن کالا را امتحان کنید. این کار از یک‌سو به سختی قابل اجتناب و ازسوی دیگر دردناک است؛ شاید به‌همین خاطر آن را به گرفتن چاقویی که در حال سقوط است تشبیه کرده‌اند. به نوعی بازار نفت اکنون چاقویی دو لبه است که ممکن است دست سرمایه‌گذاران را ببرد. تلگراف، به سبک بسیاری از رسانه‌های اقتصادی که وقتی پای بهای نفت در میان باشد، حتما گریزی به تصمیم عربستان می‌زنند در ادامه گزارش خود می‌نویسد که یک سال پیش زمانی‌که عربستان‌سعودی خود را برای نشست سالانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) آماده می‌کرد، همه تصور می‌کردند که این کشور بالاترین دست است.
بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان به‌عنوان بازیگر نقش اول بازار جهانی نفت با تصمیمی که سال گذشته گرفت و امتناع از بازگرداندن وضعیتی متعادل به بازار، تمام تحلیلگران عرصه انرژی را شگفت‌زده کرد. این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در جهان، وارد بازی قمار بزرگی شد، بازی این بود؛ حفظ سقف تولید بالای 30میلیون بشکه در روز برای تحت‌فشار قرار دادن تولیدکننده پرهزینه نفت شیل در امریکای‌شمالی. به این ترتیب این کشور می‌توانست سهم خود را در بازار جهانی نفت حفظ کند و با بهبود قیمت نفت خام دوباره در بازار سود ببرد.
تیر عربستان به سنگ خورد
اما اکنون به‌نظر می‌رسد تیر عربستان‌سعودی به هدف نخورده و بازی را باخته است. قیمت نفت از حدود 115دلار در ازای هر بشکه در ژوئن سال2014 به حدود 60دلار در همان سال رسید. امروز اما این قیمت به حدی کاهش یافته که به زیر 45دلار در ازای هر بشکه رسیده است. اکنون دیگر چشم‌انداز نفت 30دلاری دور و مسخره نیست.
پادشاهی عربستان اقرار کرده است که با کاهش شدید درآمدهای نفتی دچار مشکلات مالی شده است و درآمدهایش کفاف هزینه‌های داخلی‌اش را نمی‌دهد. براساس آمارهای به‌دست آمده از صندوق بین‌المللی پول، پیش‌بینی می‌شود عربستان‌سعودی در سال جاری با کسری بودجه 20درصدی مواجه شود.
در بخش بعدی گزارش تلگراف، وضعیت اقتصاد جهانی و پیش‌بینی‌ها از بهای نفت در آینده موردبررسی قرار گرفته و آمده است که حفظ ثبات در بازار جهانی نفت امر ساده‌یی نیست زیرا مازاد خالص یا کسری خالص اختلاف بین دو رقم بسیار کلان خواهد بود. این مساله یعنی افزایش جزئی در عرضه یا کاهش جزئی در تقاضا می‌تواند تاثیری روی قیمت بگذارد که هیچ تناسبی با آن نداشته باشد. در حقیقت هر دو طرف در این بازی متاثر می‌شوند.
گلدمن‌ساکس هشدار داده است باتوجه به رکوردی که در تولید نفت شاهد آن هستیم، احتمال بازگشت تعادل به بازار نفت بسیار دور و بعید است. طی هشت هفته گذشته به‌طور مستمر میزان نفتی که روی زمین ذخیره می‌شود، افزایش یافته؛ علاوه بر آن ایران نیز منتظر باز شدن راه است تا نفت بیشتری را روانه بازار کند و این مساله یعنی مازاد عرضه به این زودی از بازار خداحافظی نخواهد کرد.
بازار؛ پیچیده‌تر از همیشه
تحلیلگران حوزه نفتی نیز در حال دست‌وپنجه نرم کردن با دنیای جدیدی هستند که در آن عرضه با هر اشاره کوتاه دچار تزلزل می‌شود. این درحالی است که تا چندی پیش قضیه تا این اندازه پیچیده نبود. نفت شیل نسبت به منابع سنتی نفت انعطاف بیشتری دارد درنتیجه هرگونه افزایش قیمت می‌تواند به‌راحتی و به سرعت وضعیت آن را دگرگون کند. در طرف تقاضا نیز چشم‌انداز بهتری را شاهد نیستیم. آمارها نشان می‌دهد که هفته گذشته واردات کشور ژاپن به‌عنوان یکی از واردکنندگان کلیدی نفت خام در جهان وارد چهارمین دوره رکود خود در پنج سال گذشته شده است.
چین نیز که یکی از خریداران اصلی بسیاری از کالاهای جهان به‌شمار می‌رود سیاست‌هایی را درپیش گرفته که کمترین اتکا را به انرژی داشته باشد و به این ترتیب وارد مرحله رشد مصرف‌محور شود. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی پیش‌بینی کرده که رشد اقتصاد جهانی در سال جاری کمتر از 2.9درصد بوده است.
ال‌نینو بازار نفت را به سبزه آراست
اکنون بحث ال‌نینو نیز به میان آمده که می‌تواند تاثیر زیادی روی تقاضای نفتی بگذارد. یکی از مسائل دیگری که می‌تواند تاثیر زیادی روی قیمت نفت داشته باشد تفاوت سیاست‌های پولی و مالی در نقاط مختلف آتلانتیک است.
درحالی که به نشست اوپک در سال جاری نزدیک می‌شویم، بانک مرکزی اروپا قصد دارد برنامه‌های تسهیل کمی خود را توسعه بخشد. فدرال رزرو نیز قصد دارد تا دو هفته آینده به‌صورت قطعی و مصمم نرخ بهره را افزایش دهد که این مساله احتمالا باعث تقویت بیشتر دلار خواهد شد. از آنجا که نفت با دلار امریکا قیمت‌گذاری می‌شود ارزش آن را برای خریداران بیشتر و آن را گرانتر می‌کند و در نتیجه قیمت نفت باید کاهش پیدا کند تا این مساله را جبران کند. اگر عربستان‌سعودی در نشست بعدی نیز همچنان بر اعصاب خود مسلط باشد و باعث کاهش بیشتر قیمت نفت خام شود صادرکنندگان نفت تحت‌فشار جدی قرار خواهند گرفت درحالی که واردکنندگان انرژی تقویت خواهند شد.
بزرگ‌ترین برنده میدان به احتمال زیاد ایالات متحده امریکا خواهد بود. هر چند این روزها امریکا به یکی از بازیگران اصلی بازار نفت تبدیل شده است و شرکت‌های نفتی بزرگی را دراختیار دارد اما این غول‌های نفتی تنها در 2.4درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور نقش دارند که این مساله به‌دلیل گستردگی اقتصاد این کشور است. این درحالی است که سهم نفت در تولید ناخالص داخلی عربستان و کویت حدود 60درصد و در روسیه حدود 20درصد است. ایالات متحده امریکا از طریق بنزین ارزان از کاهش قیمت نفت سود می‌برد اما مشاغل نفتی در این کشور دچار آسیب جدی شده‌اند. البته شاید اقدام سعودی‌ها در درازمدت درست باشد. افزایش تقاضا ازسوی بازارهای نوظهور روی بحث انرژی‌های پاک نیز تاثیر خواهد گذاشت؛ علاوه بر آن کارایی در جهان پیشرفت خواهد داشت. در آن زمان بازار دوباره تعادل خود را بازخواهد یافت.
پرسش اصلی این است که اوپک تا چه زمانی به ضربه زدن به تولیدکنندگان پرهزینه نفت ادامه خواهد داد. در بخشی از گزارش تلگراف نظرسنجی درمورد قیمت نفت آورده شده است که در آن این پرسش از مخاطب مطرح می‌شود: «آیا شما تصور می‌کنید قیمت نفت همچنان پایین خواهد ماند؟ بلی- خیر» در این نظرسنجی 1577نفره که «تعادل» هم شرکت کرده بود 70درصد به گزینه بلی و 30درصد به گزینه خیر رای داده بودند. به این ترتیب 70درصد از افرادی که در این نظرسنجی شرکت کرده بر این باور بودند که قیمت نفت همچنان پایین خواهد ماند.
