تولید گاز ایران از میادین مشترک پارس جنوبی در سال‌های اخیر نسبت به قطر فاصله زیادی داشته است. آخرین آمار و اطلاعات نشان می‌دهد قطر حدود 8/1 برابر ایران از میادین مشترک گازی پارس جنوبی برداشت می‌کند؛ حالا و با روی کار آمدن دولت یازدهم اما سیاست‌های وزارت نفت برای توسعه این میادین شتاب گرفته است. محمد علی نجفی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت در هفته گذشته به گفت‌وگو با روزنامه «تعادل» پرداخت و در این خصوص اظهارکرد: « در دو سال آینده فاصله تولید گاز ما با قطر کم شده و به مرز یک میلیارد متر مکعب در روز خواهد رسید. ». این خبر برای اقتصاد کشور خبری خوب است چراکه گاز در کشورهای در حال توسعه موتور محرکه و محور این توسعه خواهد بود و در سال‌های گذشته صنایع کشور به واسطه کمبود گاز با مشکلات زیادی مواجه شده بودند. مشروح گفت‌وگوی محمدعلی نجفی، رییس سابق سازمان میراث فرهنگی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت و حالا سرپرست وزارت علوم با روزنامه «تعادل» که با بردباری به سوالاتمان پاسخ داده همچنین به واکاوی سیاست‌های دولت در بخش انرژی نیز پرداخته است در ادامه می‌خوانید. البته سمت نجفی در زمان گفت‌وگو با حالا تفاوت داشت و دیروز طی استیضاح فرجی‌دانا وزیر علوم، محمدعلی نجفی عهده‌دار سرپرستی این وزارتخانه شد.
آقای نجفی مساله کمبود گاز در کشور مشکلی است که در بخش انرژی شاید از بسیاری از موارد دیگر از درجه اهمیت بالاتری برخوردار باشد، حالا و در وضعیت کنونی که ما در زمینه تولید از قطر عقب هستیم و صنایع کشور به‌ویژه در فصل‌های سرد با مشکلات کمبود گاز مواجه می‌شوند، در بسته خروج از رکود دولت در بخش انرژی با بندهایی مواجهیم که به گازرسانی به برخی مناطق اشاره دارند. برخی معتقدند با وضع کنونی تولید گاز انتقاداتی به اجرای این بندها وارد می‌شود. پاسخ شما به طرح این مساله چیست؟ آیا آن‌طور که برخی مطرح می‌کنند، طرح گازرسانی به مناطق مختلف بیش از اینکه بار اقتصادی داشته باشد، بار اجتماعی و سیاسی دارد یا در این زمینه برنامه‌هایی جدی در دولت دیده شده است؟
اگر اشاره این افراد به مساله کمبود گاز درکشور است باید توجه کنیم که در سیاست‌های دولت دیده شده که همزمان با اجرای بسته خروج از رکود در بخش انرژی، توسعه میدان‌های مشترک گازی رونق جدی یابد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت نفت این است که انشاءالله ظرف مدت دو سال به وضعیت بسیار خوبی در تامین گاز برسیم و مساله کمبود گاز در کشور را حل کنیم. با به نتیجه رسیدن چند فاز پارس‌جنوبی در دو سال آینده از تولید یک میلیارد متر مکعب در روز خواهیم گذشت و فاصله تولید گاز با قطر را کاهش خواهیم داد.
آیا سیاست‌های گازرسانی روستایی به‌ویژه در مناطق گرم درکشور در تعارض با یکی از بندهای بسته خروج از رکود که به توسعه استفاده از انرژی‌های برقی اشاره دارد، نیست؟ توجیه اقتصادی این گازرسانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در این خصوص یادآوری این نکته لازم است که ما هرجا که گازرسانی می‌کنیم، لازم است این کار در جهت بهینه‌سازی مصرف انرژی صورت گیرد. همان‌طور که وزیر نفت نیز در صحبت‌های اخیرشان مطرح کرده‌اند، اهمیت بند «ق» تبصره دو ذیل قانون بودجه 1393 بسیار زیاد است و در گازرسانی به روستاها نیز این نکته در نظر گرفته شده که سوختی پر قیمت که بخش عمده آن وارداتی است (مانند گازوییل و نفت سفید) با سوختی ارزان‌تر و داخلی جایگزین شود لذا در این مورد انتقادی نیست. البته ممکن است گازرسانی در بعضی روستاها اقتصادی نباشد که در این مورد آقای وزیر در پرانتز اعلام کردند که در هر شرایطی، این کار را انجام نخواهند داد. در خیلی روستاها برآورد شده که اگر گازرسانی شود از محل جلوگیری از استفاده از سوخت‌های دیگر ظرف یک و نیم سال بازگشت سرمایه را شاهد خواهیم بود بنابراین گازرسانی به این روستاها کار درستی است.
درخصوص تعارض این بند با تولید انرژی از برق چطور؟
ما با مجموعه‌یی از سیاست‌ها روبه‌رو هستیم که تعارضی با یکدیگر ندارند. این روشن است که هرچه به سمت استفاده از انرژی‌های پاک پیش برویم از منظر محیط‌زیست به نفع کشور است بنابراین اینکه بگوییم در بعضی روستاها گازرسانی می‌کنیم و این گاز را جانشین نفت سفید یا گازوییل می‌کنیم در کنارش بگوییم ما سعی می‌کنیم تا جایی که بتوانیم انرژی فسیلی را تبدیل به برق می‌کنیم، مغایر نیست. سیاست اول در جاهایی اجرا می‌شود که خود باعث پیشرفت خواهد بود و سیاست‌های دوم نیز در جای دیگری قدم به جلو محسوب می‌شود.
در خصوص تبدیل و جایگزینی سوخت‌های فسیلی با جانشین‌هایی که عوارض کمتری داشته و در نهایت نیز از وابستگی اقتصاد کشور به نفت می‌کاهند صحبت‌های زیادی شده اما در عمل ما فاصله بسیار زیادی با کشورهایی داریم که در این زمینه گام‌های موثر و جدی برداشته و حالا درحال استفاده از نتایج عملکردهای خود هستند برای مثال در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، بخش خصوصی مدعی است که سازمان انرژی‌های نو (سانا) موازی با این بخش عمل می‌کند و اجازه توسعه فعالیت‌ها را نمی‌دهد. در زمینه تسهیل فعالیت بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی در دولت چه تدابیری اندیشیده
شده است؟
درخصوص مساله رقابت دولت با بخش خصوصی در صحبت‌های ریاست‌جمهوری نیز با صراحت دیده شده که دولت باید تدریجا هر جا که می‌شود از اقتصاد خارج شود. در واقع این دستور، قاطعانه‌ترین دستوری است که می‌توانسته از سمت ریاست‌جمهوری صادر شود در نتیجه امیدواریم اگر بخش خصوصی در هر حوزه‌یی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر احساس می‌کند دولت دارد به عنوان رقیبش فعالیت می‌کند این مساله حل شود و دولت به عنوان حامی بخش خصوصی حضور داشته باشد. در مورد عملکرد کشور در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر نقد وارد است و واقعیت این است که در عین حال که ما، هم از نظر انرژی خورشیدی و هم انرژی باد همچنین تولید برق از آب، شرایط ممتازی داریم در عمل کار جدی‌ای انجام نداده‌ایم.
البته اخیرا وزارت نیرو طرحی را تهیه کرده و حدود یک ماه پیش به دولت فرستاده است. در این طرح سیاست‌ها و برنامه‌های مشخصی از وزارت نیرو در مورد توسعه سهم انرژی تجدیدپذیر در سبد انرژی‌های کشور پیشنهاد شده است. البته این طرح هنوز در دولت مورد بحث قرار نگرفته و امید می‌رود اگر بحث‌ها به نتیجه رسیده و منابع از محل‌هایی که پیش‌بینی شده، تامین شود مشکلات ما در این زمینه کم‌رنگ‌تر شود.
