مسئولان غرفه تبریز دست‌ودلبازانه بسته‌ای نان محلی و قالبی پنیر لیقوان را که کاملا صنعتی بسته‌بندی شده است به مخاطبان و بازدیدکنندگان خود پیشکش می‌کنند تا طعم پنیر مرغوب لیقوان و نان معطر این منطقه تا مدت‌ها در یاد شهروندان تهرانی باقی بماند.
در غرفه‌ای که با تصویری بزرگ و زیبا از خانه‌های لیقوان در دل دشتی سبز تهیه شده، آقای علی ناصری رییس شورای اسلامی لیقوان از اعضای تیم استان آذربایجان‌شرقی در کنار دیگر اعضا، برای معرفی توانمندی‌های روستاییان استان در غرفه تبریز به پرسش‌های بازدیدکنندگان پاسخ می‌دهد.
در گفت‌وگویی که کوتاه هم نیست، اما پربار است و اطلاعات نابی درباره مکانی به‌نام «لیقوان» ارایه می‌کند که ما نام آن را بر سر در بسیاری از سوپر‌ی‌های تهران دیده‌ایم، ایشان به معرفی لیقوان شهرستانی می‌پردازد که در هشت کیلومتری تبریز جا خوش کرده است.
رییس شورای اسلامی این شهر، باب گفت‌وگو را با تمرکز بر محصول نمادین این خطه شروع می‌کند، پنیر لیقوان... و می‌گوید: قصه پنیر لیقوان قصه جالبی است که پیشنیه آن به حدود 120سال پیش باز می‌گردد. قهرمان این قصه مردی است به‌نام یوسف که از منطقه بالکان وارد تبریز می‌شود و وقتی متوجه می‌شود این شهر قطب مهم دامداری است برای اولین‌بار باتوجه به شیر مرغوب استان، دست به تولید پنیر به سبک امروزی می‌زند. از اینجا پنیر لیقوان بر پایه شیر مرغوب دامی که از کوهپایه‌های سهند تغذیه می‌کند، پا به عرصه وجود می‌گذارد. به گفته آقای ناصری، بزرگان ما از یوسف تولید پنیر به شیوه جدید را یاد می‌گیرند و برای اولین‌بار پنیری تولید می‌شود که تا امروز باب میل و پسند ذائقه ایرانی‌ها و بسیاری از همسایگانی بوده که مزه آن را امتحان کرده‌اند و از واردکنندگان این پنیر هستند. مراتع وسیع و سرسبز دامنه‌های سهند که لیقوان را در بر گرفته‌اند، با گیاهان منحصر به فرد خود و با عطر و طعم متفاوت شیرش، موجب شده تا پنیر و فرآورده‌های لبنی این منطقه به برندی بدل شود که امروز بسیاری از تولیدکنندگان پنیر قصد دارند حتما حداقل چیزی مشابه آن را در خط تولید خود
داشته باشند.
برندی با امکان اشتغالزایی بالا
امروز 96کارگاه مدرن نیمه صنعتی و کاملا بهداشتی در فصل تولید شیر گوسفندی به تولید این فرآورده می‌پردازند. باتوجه به رقابتی بودن بازار، شهرت جهانی پنیر لیقوان موجب شده تا اشخاص سودجو به عناوین مختلف از برند لیقوان استفاده کنند و محصولاتی تقلبی و فاقد ارزش غذایی را با عنوان پنیر لیقوان به فروش برسانند. این امر مهم‌ترین عاملی بود که شورای اسلامی لیقوان را بر آن داشت تا با ترتیب نمایشگاهی تلاش کنند تا توانمندی‌های این قطب مهم تولیدی را به هموطنان عزیز معرفی کنند. این نمایشگاه با همکاری تولیدکنندگان لبنیات لیقوان و آقای دکتر محمدزاده مدیریت محترم بخش مرکزی تشکیل شد.
رییس شورای اسلامی لیقوان معتقد است باوجود مشکلاتی که در طول نمایشگاه وجود داشت، موفق شده‌اند به 80درصد اهداف موردنظر که معرفی استعدادهای تولید موادغذایی و نیز استعدادهای گردشگری منطقه است، دست یابند. یکی از عواملی که از نظر ایشان نقطه ضعف این حضور است، آماده نکردن سی‌دی برای بازدیدکنندگان است. ایشان معتقد است درحالی که کلیپی برای ارایه زیبایی‌های این منطقه و معرفی نقاط ثبت شده تاریخی تهیه شده که در غرفه لیقوان برای بازدیدکنندگان نمایش داده می‌شود، باید این فیلم را روی سی‌دی تکثیر می‌کردیم تا مخاطبان ما بتوانند در منزل به تماشای زیبای‌های طبیعی لیقوان بنشینند و لذت ببرند.
رییس شورای شهر لیقوان که روشن است برنامه‌هایی هدفمند برای رشد این منطقه دارد، می‌گوید اینکه فقط پنیر لیقوان را ارایه کردیم، کافی نیست. لیقوان به داشتن دیگر لبنیات نیز مشهور است و جا داشت تا ماست لیقوان با ماندگاری 6ماهه که شاید بهترین ماست ایران باشد، بهترین کشک، روغن حیوان، کره و خامه لیقوان نیز در نمایشگاه عرضه می‌شد. نبودن یخچال و امکانات این فرصت را از تولیدکنندگان لبنیات لیقوان گرفت و ایشان امیدوار است تا مسئولان نمایشگاهی به تامین چنین ضروریاتی برای نمایشگاه‌های بعدی مبادرت ورزند.
با این حال مشکلات و پاره‌ای کمبودها موجب نمی‌شود تا نماینده لیقوان در این نمایشگاه از حضورشان دلسرد باشد. به گفته وی مهم‌ترین دستاورد حضور لیقوان در این نمایشگاه این بود که مردم متوجه شدند لیقوان نام یک پنیر نیست، بلکه نام شهری در مجاورت تبریز است که تولیدکننده این پنیر است. در همین حال چشیدن طعم پنیر واقعی لیقوان توسط بازدیدکنندگان نیز عاملی شد تا در بازار رقابتی امروز، تولیدکنندگان این منطقه بتوانند حرف اول را بزنند.
قطب مهم گردشگری طبیعت
این مقام مسئول منتخب مردم، می‌گوید با تجربیاتی که از اولین حضورمان در نمایشگاه کسب کردیم، قطعا در حضور بعدی حرف‌های بیشتری برای زدن خواهیم داشت و حتما بر قطب گردشگری منطقه نیز بیشتر تکیه خواهیم کرد. مناطق گردشگری دارای آبگرم یکی از مهم‌ترین این بخش‌ها خواهد بود.
باتوجه به اینکه لیقوان آخرین روستای چسبیده به سلسله کوه‌های سهند است و چندین رودخانه آب دایمی آن را تامین می‌کند و چشمه‌سارها، سبزه‌زارها و حیات‌وحش خاص خود را دارد و در عین حال از آب گرم و آب معدنی برخوردار است و آب گوارای خنک نیز در چهار فصل آن از دل چشمه‌ها می‌جوشد و بیرون می‌آید و هوای لطیفی که منحصر به فرد است، این منطقه می‌تواند یکی از پایگاه‌های مهم گردشگری طبیعت باشد. بهره‌برداری از آب گرم لیقوان هم البته ریشه در تاریخ دارد و از زمانی که عباس میرزا نایب‌السلطنه آذربایجان بود، دست به بازیابی این منطقه زد و امکان استفاده و بهره گرفتن از آبگرم‌های منطقه را فراهم آورد.
درمورد طرح‌های گسترده گردشگری آقای ناصری به برنامه جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای منطقه اشاره می‌کند و با مغتنم خواندن این طرح برای منطقه می‌گوید که در این طرح گردشگری منحصر به فرد بیش از 230هکتار اراضی تحت پوشش مدیریتی واحد دربرگیرنده آب معدنی، لجن درمانی، اسب‌سواری، گیاه‌درمانی و عرقیات سنتی و پرورش اسب مد توجه قرار گرفته است. پرورش گونه‌های ویژه گوسفندی و درنهایت احداث مونوریلی از لیقوان تا محل موردنظر از ویژگی‌های این طرح است تا ورود بی‌رویه وسایل نقلیه به نابودی محیط‌زیست منجر نشود و در عین حال گردشگران بتوانند به‌راحتی به منطقه برسند و در آن تردد کنند.
درمورد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های منطقه آقای ناصری می‌گوید: ما با آغوش باز پذیرای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و دولتی هستیم تا بتوانیم این منطقه بکر و زیبای آذربایجان را در شأن آذربایجان به مردم کشورمان عرضه کنیم.
ایشان می‌گوید لیقوان از بهترین طبیعت بهره می‌گیرد، اما برای گسترش و بهره‌برداری از آن هنوز کارهای لازم انجام نشده است و اگر کار زیربنایی در این منطقه صورت بگیرد، می‌توان شاهد شکوفایی کم‌نظیری بود. اما نکته قابل‌توجه این است که این منطقه نه‌تنها از مهاجرت رنج نمی‌برد بلکه جاذبه‌های طبیعی موجب می‌شود تا مهارت معکوس هم رخ دهد و هر روز جمعیت بیشتری به این منطقه توجه نشان دهند. منطقه لیقوان با 1650خانوار از حضور 6050نفر به‌عنوان کارآفرین که در این منطقه هم کار و هم زندگی می‌کنند، بهره می‌برد. درحالی که شغل اصلی ساکنان این منطقه دامداری، کشاورزی، تولید فرآورده‌های لبنی و تولید پشم و گوسفند است، تاسیسات زیربنایی نیز در این منطقه ایجاد شده تا پاسخگوی بسته‌بندی و دیگر ملزومات تولید و توزیع محصولات باشد.
نقش دولت در صنعت قالیبافی
در عین حال قالیبافی نیز شامل بافت قالی، جاجیم و گلیم از دیگر تولیدات محلی لیقوان است. این درحالی است که هم قالی‌های ابریشمی و هم قالی‌های پشمی منطقه بهترین خریداران را دارد و درحالی که این محصولات از نظر قیمتی با سرمایه‌گذاری بالا تولید می‌شوند، حمایت دولت در این بخش بسیار ضروری است تا این فعالیت کم‌رنگ و کم‌توان نشود. دولت می‌تواند با تشکیل تعاونی‌ها و واگذاری وام و مدیریت بازار فروش این فرآورده ارزآور که می‌تواند قیمت هر مترمربع آن در بازار فروش از چندین بشکه نفت هم ارزآورتر باشد و در عین حال تجدیدناپذیر هم نیست، را تقویت کند.
به گفته وی باتوجه به اینکه بخش خصوصی در این حوزه به‌دنبال منافع خودش است که ممکن است با منافع بافنده در تضاد باشد، حضور تعاونی‌های تولیدی می‌تواند سودجویی‌های دلال‌ها را کاهش دهد. تشکیل تعاونی‌های تولید و بازاریابی توسط اشخاص فنی با اطلاعات قوی و به‌روز نیز می‌تواند راه ورود به بازارهای جهانی را در این زمینه باز کند. آقای ناصری بااشاره به شال به‌عنوان لباسی محلی که از پشم گوسفند بافته و ساخته می‌شود، می‌گوید تولید این لباس سنتی امروز روبه زوال است درحالی که زمانی همه در استان همین لباس محلی را به تن می‌کردند.
در صورتی که بخش گردشگری در این منطقه تقویت شود، امکان مساعدی برای ارایه تولیدات محلی و فروش آنها به گردشگران به‌وجود می‌آید. به گفته رییس شورای شهر لیقوان با برآوردها تخمین زده می‌شود که این منطقه در سال بتواند پذیرای بیش از 300هزار گردشگر باشد.
این درحالی است که طرح ملی گردشگری لیقوان تصویب هم شده، اما در دست یک شرکت خصوصی است که تاکنون ضعیف عمل کرده و مسئولان استان خواستار این هستند تا این طرح با جدیت و پیگیری سریع، زودتر به نتیجه برسد.
یکی از برنامه‌های آتی شورای شهر لیقوان راه‌اندازی یک تعاونی در تهران است تا محصولات غذایی استان به‌صورت مستقیم به دست مصرف‌کنندگان تهرانی برسد.
