در عین حال منطق اقتصادی حکم میکند در یک اقتصاد وابسته به نفت با توجه به نوسانات دایمی که از اختیار دولت نیز خارج است، قیمت نفت در بودجه با نگاهی بدبینانه تعیین شود تا درصورت کاهش پیشبینی نشده، دولت دچار کسری بودجه نشده و خللی در اداره کشور ایجاد نشود
نفت روی سرازیری افتاده و قیمت آن سیر نزولی را در پیش گرفته است. کارشناسان انرژی کشور احتمال داده بودند قیمت هر بشکه نفت در بازارهای جهانی تا 70دلار کاهش پیدا کند و روی این عدد باقی بماند اما در نشست اخیر اوپک که موضوع کاهش تولید مطرح شد، برخی کارشناسان بینالمللی حوزه انرژی پیشبینی کردند، نفت قیمت 60 دلار را نیز تجربه کند. این افت قیمت نفت و نوسانات آن دولت را در دورهیی که باید بودجه سال 94 را تهیه و تنظیم کند در مخمصه بدی قرار داده است. دولت باید بودجه را با حداقل نگاه به درآمدهای نفتی که اصلیترین منبع درآمدی کشور است، تنظیم کنند. اکنون سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خبر داده که دولت قیمت هر بشکه نفت را در بودجه سال آینده 70دلار پیشبینی کرده است، این درحالی است که بلومبرگ در آخرین پیشبینی خود از افت قیمت نفت احتمال داده این کاهش تا 40دلار ادامه پیدا کند.
پیش از آنکه دولت تصمیم به قیمتگذاری نفت در بودجه سال 94 بگیرد، رایزنیها در مورد قیمت نفت در بودجه آغاز شد. حداقل قیمتی که کارشناسان به دولت پیشنهاد دادند 60 تا 65 دلار بود. این قیمت را بر این اساس پیشنهاد دادند که تصور میکنند قیمت نفت در بازارهای جهانی بیش از این ارقام کاهش نخواهد داشت و درصورتی که دولت حداقل قیمت را برای نفت در بودجه تعیین کند و در ماههای بعدی این نرخ افزایش پیدا کند، دولت میتواند مازاد آن را به حساب صندوق توسعه ملی واریز و آن را پسانداز کرده و در بخشهای توسعهیی، عمرانی و پروژههای اقتصادی درآمدزا سرمایهگذاری کند. این روش میتوانست شعار دولت برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را نیز محقق کند. در عین حال منطق اقتصادی حکم میکند در یک اقتصاد وابسته به نفت با توجه به نوسانات دایمی که از اختیار دولت نیز خارج است، قیمت نفت در بودجه با نگاهی بدبینانه تعیین شود تا درصورت کاهش پیشبینی نشده، دولت دچار کسری بودجه نشده و خللی در اداره کشور ایجاد نشود.
نفت 70دلاری در بودجه ۹۴
سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اعلام کرد: دولت در لایحه بودجه سال ۹۴ کل کشور قیمت هر بشکه نفت خام را ۷۰دلار در نظر گرفت. غلامرضا کاتب افزود: دولت در لایحه بودجه سال 94 کل کشور قیمت هر بشکه نفتخام را 70دلار در نظر گرفت. وی ادامه داد: بحثهای زیادی درباره نرخ نفت در بودجه سال آینده در دولت و مجلس صورت گرفته و با توجه به شرایط موجود در بازار بینالمللی نفت باید قیمت نفت در بودجه سال آینده بهصورت منطقی و واقعی لحاظ شود. سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تصریح کرد: کارشناسان قیمتهای متفاوتی را برای نفت در چند ماه آینده پیشبینی کردهاند اما دولت باید با محاسباتی که صورت گرفته، بودجه سال آینده را براساس قیمت نفتی تدوین کند که قابل وصول باشد.
وی یادآور شد: وضعیت نزولی قیمت نفتخام، بیش از هر عامل دیگری از وجود مازاد عرضه نفت در سال جاری و پیشبینی مازاد عرضه چشمگیر در سال آینده در بازار ناشی شده لذا مدیریت بودجه برای سالجاری و نحوه صحیح و واقعی بودجهنویسی برای سال 1394 ضروری است.
با توجه به گفتههای نمایندگان مجلس و کارشناسان، دولت بودجه را با هر بشکه نفت 70دلار تهیه و تنظیم کرده است، این درحالی است که کاهش قیمت جهانی نفت همچنان ادامه دارد و اکنون به زیر 70دلار رسیده است در این شرایط به نظر میرسد، دولت با نگاهی انتزاعی و خوشبینانه نسبت به آینده قیمت نفت، رقم آن را در بودجه تعیین کرده است. در همین حال پیشبینی بلومبرگ کاهش قیمت نفت تا 40دلار است. بهنظر میرسد، کاهش قیمت نفت طی ماههای اخیر بدترین افت از زمان سقوط سیستم مالی جهان در سال ۲۰۰۸ است و احتمالا همان تاثیرات جهانی افت قیمتها در سه دهه پیش که منجر به بحران بدهی مکزیک و پایان کار اتحاد جماهیر شوروی شد را در پی خواهد داشت.
به گزارش بلومبرگ، روسیه بهعنوان بزرگترین تولیدکننده جهان دیگر نمیتواند برای نجات اقتصاد زخم خورده از تحریمهای اروپا و امریکا به همان درآمدهای نفتی اتکا کند. ایران که تحت تحریمهای مشابهی قرار دارد نیز مجبور است یارانههایی که بهنوعی عایقی برای جمعیت رو به رشد این کشور محسوب میشود را تقلیل دهد. نیجریه که درحال مبارزه با گروه شورشی بوکوحرام است و ونزوئلا که بهواسطه شکست سیاستهای اقتصادی و سیاسی خود فلج شده نیز در میان بزرگترین بازندگان تصمیم اخیر سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هستند که اجازه داد فشار بازار باعث آنچه به اعتقاد برخی کارشناسان نخستین سقوط آزاد نفت در دهههای اخیر خواهد بود، شود. دانیل یرگین، نایبرییس موسسه مشاور انرژی ایاچاس در کلرادو همچنین نویسنده تاریخ نفت که برنده جایزه پولیتزر شد به بلومبرگ گفت: «این یک شوک بزرگ در کاراکاس، یک شوک بزرگ در تهران و یک شوک بزرگ در ابوجاست. تغییراتی در روانشناختی ایجاد شده است و سطح بالاتری از عدم اطمینان را شاهد خواهیم بود.» جهانی که همین حالا بهدلیل بیثباتی ناشی از ناآرامیهای اوکراین و کشتارهای داعش درخاورمیانه شکل گرفته با افت قیمت نفت بیش از پیش آشفته خواهد شد.
یرگین گفت: «درحال حاضر شاهد شوک قیمتها پس از نشست اوپک هستیم و تا چند هفته دیگر معلوم خواهد شد که قیمتها واقعا تا چه اندازه افت خواهد کرد. مقامات باید دریابند که دامنه قیمتهای جدید تا چه حد خواهد بود و این مساله طی چند هفته آینده ادامه خواهد داشت.»
قیمت نفت برنت در پایان هفته گذشته به ۷۰دلار در هر بشکه رسید و قیمت نفت نیویورک حدود ۶۶ دلار بود. قیمت نفت برنت درحال حاضر به پایینترین حد خود از زمان بحران مالی، زمانیکه قیمتها به حدود ۳۶دلار افت کرده بود، رسیده است.
همه آسیب نمیبینند
مطمئنا همه تولیدکنندگان نفت آسیب نخواهند دید. در ماه اکتبر صندوق بینالمللی پول قیمت نفتی که دولتهای مختلف براساس آن باید بودجه خود را تنظیم کنند، ارایه کرد. در یک سر کویت، قطر و امارات بودند که حتی با نفت ۷۰دلار در هر بشکه هم ممکن است ورشکست شوند. در سر دیگر آن، ایران با نفت ۱۳۶دلاری، ونزوئلا و نیجریه با نفت ۱۲۰دلاری و روسیه با نفت ۱۰۱دلاری میتوانند بودجه خود را مدیریت کنند.
ماری کلر آون، رییس مرکز انرژی موسسه روابط بینالملل فرانسه در پاریس گفت: «عربستان، امارات و قطر میتوانند با قیمت نسبتا پایینتر نفت برای مدتی ادامه حیات دهند اما مساله در مورد ایران، عراق، نیجریه، ونزوئلا، الجزیره و آنگولا اینچنین نیست. قیمت نفت برای اقتصاد این کشورها مهم است چراکه آنها در متنوع کردن اقتصادشان ناکام بودهاند.»