سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی 19آبان سال جاری با دستور رییس‌جمهور و به‌صورتی رسمی در جلسه شورای عالی اداری کشور احیا شد. در‌حال‌حاضر تاکید برخی از کارشناسان بر این است که این سازمان به‌صورت صوری احیا نشود و دولت با استفاده از کارشناسان و متخصصان مجرب، تشکیلات ساختاری این سازمان را شکل دهد تا بلکه بدن نیمه‌جان این سازمان از حالت کما و بی‌تاثیر بودن در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی خارج شود.
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری در جلسه شورای عالی اداری درخصوص خالی‌شدن سازمان مدیریت از متخصصان و کارشناسان برنامه‌ریزی و اقتصادی، گفت: «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پشتوانه کارشناسی برای اداره کشور محسوب می‌شود، این سازمان همواره از کارشناسانی زبده در امر برنامه‌ریزی و اقتصاد برخوردار بوده که متاسفانه پس از انحلال، بخش زیادی از نیروی انسانی و توان کارشناسی این مجموعه تضعیف شد.»
باتوجه به گفته‌های اسحاق جهانگیری معاون‌اول رییس‌جمهور باید گفت که از دهه50 تاکنون شاهد تهی‌شدن سازمان مدیریت از کارشناسان و متخصصان زبده بوده‌ایم که این مساله در دولت احمدی‌نژاد شدت گرفت و عملا نظام برنامه‌ریزی در دولت نهم و دهم کارایی خود را به‌عنوان قلب تپنده اقتصاد و سازمانی موثر و تاثیرگذار در تصمیم‌گیری‌ها از دست داد و مدیران باتجربه و متخصص یکی پس از دیگری بازنشسته یا خانه‌نشین شدند. سازمان برنامه و بودجه، سال1327 در ایران پایه‌گذاری شد که وظیفه آن مراقبت و نظارت بر اجرای برنامه‌ها و لوایح بودجه بود که سال 85 به‌دستور محمود احمدی‌نژاد منحل شد و وظایف آن به دو معاونت ریاست‌جمهوری تحت عناوین معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی منتقل شد.
در‌حال‌حاضر مهم‌ترین سوال این است، آیا تشکیلات ساختار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به قبل از 84 برمی‌گردد و از سوی دیگر تشکیلات ساختاری این سازمان تهی از کارشناس متخصص با چه پشتوانه‌یی احیا خواهد شد سازمانی که به‌اعتقاد کارشناسان و باتوجه به خروجی ضعیف آن در چند‌سال گذشته از نوشتن بودجه یا برنامه‌ریزی پیش‌پا‌افتاده‌یی هم عاجز است. باتوجه به اینکه طی هشت‌سال گذشته شاهد تحقق 30درصد برنامه چهارم توسعه بودیم و برنامه پنجم توسعه نیز به‌دلیل ضعف از نظر محتوایی و مبانی، در حوزه اقتصاد و توسعه کشور حرفی برای گفتن نداشت، ضمن اینکه سازمان مدیریت در گذشته کارشناس‌محور بوده است بنابراین با چنین تفاسیری ساختار تشکیلاتی این سازمان چگونه احیا خواهد شد؟
لزوم توجه به ساختار سازمان مدیریت
یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: در احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید به ساختار آن و استفاده از کارشناسان متخصص و باتجربه توجه شود. بایزید مردوخی افزود: سازمان مدیریت اگر خواهان تحقق اهداف و برنامه‌های خود است باید از نیروی متخصص و باتجربه استفاده کند. وی تاکید کرد: در کنار این امر دولت باید به جوانان بااستعداد و تحصیلکرده‌های فارغ‌التحصیل رشته‌های برنامه‌ریزی و اقتصاد نیز توجه داشته باشد و جوانان تحصیلکرده هم در تشکیلات ساختاری این سازمان حضور داشته باشند.
سازمان مدیریت با کارشناسان متخصص به‌روز شود
مهدی اشراقی کارشناس برنامه‌ریزی در گفت‌وگو با «تعادل» با تاکید بر اینکه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید به‌روز شود، گفت: دولت باید از کارشناسان و متخصصان باسابقه و باتجربه در این سازمان استفاده کند.
وی درخصوص احیای سازمان برنامه و بودجه، افزود: در‌حال‌حاضر بزرگ‌ترین مشکل و ایراد احیای سازمان مدیریت، ادغام سازمان امور برنامه و بودجه و بخش استخدامی با یکدیگر و ایجاد سازمان مدیریت است. وی ادامه داد: هر یک از این سازمان‌ها کارکرد و ساختار متفاوتی دارند و هیچ سنخیتی با یکدیگر ندارند زیرا بخش برنامه‌ریزی و بودجه با بخش استخدامی و امور اداری بسیار متفاوت است. این کارشناس برنامه‌ریزی افزود: مدیریت این دو بخش توسط یک نفر سبب می‌شود تا تمام مشکلات هر دو بخش به‌خوبی مورد توجه و رسیدگی قرار نگیرد. اشراقی با اشاره به انحلال سازمان در زمان دولت احمدی‌نژاد، اضافه کرد: تاکنون چندین سال از انحلال این سازمان می‌گذرد، سازمانی که به‌دلیل ناکارآمدی و ضعف منحل شد، اکنون دوباره می‌خواهیم همان سازمان را با همان تشکیلات احیا کنیم؟ این کارشناس برنامه‌ریزی تصریح کرد: دولت در احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی باید به‌دنبال اصلاح ساختار و خلأهای قانونی آن باشد.
ابلاغ شیوه احیای سازمان مدیریت تا دو هفته دیگر
معاون برنامه‌ریزی رییس‌جمهور در سفرش به شیراز از ابلاغ شیوه احیای سازمان مدیریت تا دو هفته دیگر خبر داد و گفت: ظرف مدت دو هفته آینده چگونگی احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به دولت ارایه می‌شود. محمدباقر نوبخت با بیان اینکه براساس اصل126 قانون اساسی اختیار تاسیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به رییس‌جمهور داده شده، خاطرنشان کرد: مقدمات آن در شورای عالی اداری انجام شده و نسبت به تشکیل مجدد این سازمان همزمان در مرکز کشور و در استان‌ها اقدام می‌شود. وی با اشاره به اینکه در گذشته با اقدامی غیرکارشناسی و باسرعت این سازمان ادغام شد، تصریح کرد: حال که قرار است این سازمان احیا شود باید سازوکار مناسب با استانداران به‌وجود آید و ظرف مدت دو هفته آینده، چگونگی اجرایی‌شدن این مصوبه و شکل‌گیری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی با پیشنهاد وزیر کشور و نظارت معاونت نظارت راهبردی رییس‌جمهوری به دولت ارایه می‌شود.
احیای سازمان مدیریت انحرافات را کاهش می‌دهد
همچنین رییس‌دفتر رییس‌جمهوری و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری در سفر خود به زنجان گفت: احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مشکلات و انحرافات احتمالی را کاهش می‌دهد. محمد نهاوندیان، درخصوص احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی افزود: این اقدام به‌دنبال تصمیم رییس‌جمهوری مبنی بر مصوبه شورای عالی اداری در احیای این سازمان انجام گرفته است. وی یادآوری کرد: بر این اساس در قانون اساسی اختیار، مسوولیت برنامه‌ریزی و بودجه و نیروی انسانی برعهده شخص رییس‌جمهور است که با تشخیص ایشان انجام می‌شود. نهاوندیان تصریح کرد: احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ریشه در نیاز به هماهنگی امور کشور دارد و باتوجه به اینکه دستگاه‌های بخشی هرکدام عهده‌دار فعالیت‌های محوله خود هستند هماهنگی کلان‌نگر این امر را محقق و به‌نوبه خود از آسیب‌های احتمالی در این بخش‌ها جلوگیری می‌کند.
رییس‌دفتر رییس‌جمهوری گفت: مباحث کلان مانند شاخص تورم و بیکاری، اموری است که باید به‌صورت کلان پیگیری و دنبال شود همچنین قواعد عمومی کشور، رعایت عدالت در شایستگی و رتبه‌های مدیریتی ازجمله مسایلی است که با احیای این سازمان لحاظ خواهد شد. وی با بیان اینکه با انحلال سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سال‌های گذشته و تشکیل معاونت در ریاست‌جمهوری فعالیت‌ها پیگیری می‌شد، ادامه داد: واحدهای استانی در استانداری‌های شکل گرفته بود که با احیای این سازمان قدم‌های اساسی‌تری برداشته خواهد شد.
استقلال در انجام وظایف لازمه احیای سازمان برنامه
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با مثبت ارزیابی‌کردن احیای سازمان برنامه و بودجه گفت: برای اینکه موضوع احیای سازمان برنامه و بودجه تنها به تغییر تابلو این سازمان محدود نشود باید در انجام وظایف خود استقلال داشته باشد.
سیدمحمدحسین میرمحمدی، درباره احیای سازمان برنامه و بودجه گفت: باید پذیرفت احیای سازمان برنامه و بودجه برای کشور یک ضرورت بوده اما نباید فراموش کرد سازمان جدید باید تغییراتی با گذشته داشته باشد و از نرم‌افزاری‌های نوین برای ارتقای بهره‌وری استفاده کند. وی ادامه داد: موضوعاتی مانند برنامه‌ریزی دقیق، نظارت بر نحوه انجام هزینه‌ها در بخش‌های دولتی، بهره‌وری و استفاده صحیح از نیروی انسانی باید در سازمان برنامه و بودجه لحاظ شود. میرمحمدی با بیان اینکه سازمان برنامه و بودجه دستگاه نقادی بخش دولتی بوده، ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه نباید به‌خاطر برخی از ملاحظات از قوانین کشور عبور کند که البته لازمه انجام این مهم استقلال در انجام وظایف این سازمان است.
وی افزود: سازمان برنامه و بودجه باید با رویکرد نظارتی، برنامه‌یی و با توجه به سیاست‌های کلان و سند چشم‌انداز کشور، بودجه‌های لازم را اختصاص دهد. میرمحمدی با بیان اینکه می‌توان سازمان برنامه و بودجه فرادولتی داشت، ادامه داد: به‌دلیل اینکه سازمان برنامه و بودجه در بدنه دولت قرار دارد بنابراین نمی‌توان انتظار داشت نظارت‌های موثری بر بخش‌های دولتی داشته باشد مگر آنکه مکانیسمی از سوی دولت طراحی شود که استقلال کاری این سازمان حفظ شود. وی گفت: یکی از نکاتی که در احیای سازمان برنامه و بودجه باید لحاظ شود این است که از مدیران جوان در این سازمان استفاده شود البته منظور این است که مدیری با 15سال سابقه کار نیز می‌تواند این مهم را اجرایی کند. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: سازمان برنامه و بودجه استانی باید این اختیار را داشته باشند که مستقل از استاندار کارهای خود را انجام دهد.
