مشاور معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور گفت: طبق گزارش‌های تهیه شده، میزان واردات دارو در 5 ماهه نخست سال جاری 950 میلیارد تومان بوده است در حالی که این اقلام دارویی در داخل نیز تولید می‌شود.
واعظ‌مهدوی در جلسه تخصصی تحول در نظام ارایه خدمات بهداشتی کشور در یک نگاه که در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برگزار شد، با بیان این مطلب گفت: باید گفت میزان واردات به‌شدت افزایش یافته و این امر یک خطر جدی برای طرح تحول سلامت است که اکنون شاهد آغاز مرحله دوم طرح تحول سلامت با عنوان بهداشت هستیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر با تحلیل و جمع‌بندی اقدامات انجام شده، به‌دنبال این هستیم که آیا در مسیر درستی حرکت کرده‌ایم یا خیر، باتوجه به اینکه در قانون برنامه پنجم توسعه به ایجاد سامانه جامع خدمات بهداشتی و درمانی تاکید شده و در آن به پیشگیری، نظام ارجاع و آموزش عمومی سلامت و اولویت پیدا کردن بهداشت در جامعه توجه شده است.
مشاور معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور از این امر که همیشه به‌دنبال بیماری هستیم و هیچگاه به مقوله پیشگیری توجه نداریم، انتقاد کرد و گفت: هزینه درمان با پیشگیری کاهش می‌یابد. در ادامه علی‌اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در ادامه با بیان اینکه آنچه باید رعایت شود و به آن توجه کنیم، مغز و وقت‌مان است، گفت: هر فردی از این دو مورد به بهترین نحو استفاده کند، برنده و موفق خواهد بود. اصل پیشرفت بشریت روی این دو موضوع است. وی افزود: در حوزه بهداشت در سال‌های اخیر اتفاقات خوبی رخ داده است، این دستاوردها را باید بها داد و در آن بخش‌ها سرمایه‌گذاری کرد.
وی گفت: نگاه عمومی تا سال2000 میلادی توسعه و گسترش دسترسی به خدمات بهداشتی بود، اما اکنون در کنار این موضوع بر توجه به هزینه‌های درمان نیز تاکید شده است.
وی با تاکید بر اینکه عدالت اجتماعی، تکنولوژی مناسب، همکاری بین‌بخشی و مشارکت عمومی و آموزش مردم ازجمله موارد حایز اهمیت است و باید به آن توجه شود، اضافه‌کرد: در‌حال‌حاضر تمام بحث‌ها بر این است که از اصول مذکور (عدالت، مشارکت اجتماعی و مشارکت بین‌بخشی) کوتاهی صورت نگیرد. سیاری با اشاره به جمعیت 77میلیون نفری ایران افزود: به تفکیک جمعیت روستایی 21میلیون نفر، جمعیت شهری 56میلیون نفر و جمعیت حاشیه‌نشین 10میلیون‌و100هزار نفر است که به تفکیک ریزتر جمعیت کلان‌شهر‌ها 21میلیون نفر است. معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی تصریح کرد: از سال1335 جمعیت کشور معکوس شده و جمعیت روستایی کمتر و شهرنشینی بیشتر شده است و همچنین برخی روستاها در طول زمان به شهر تبدیل شده‌اند، بنابراین با چنین روندی متناسب با افزایش جمعیت ارایه خدمات بهداشتی نیز باید گسترش پیدا کند.
سیاری ادامه داد: اکنون 420شهرستان در کل کشور داریم که برای هر شهرستان یک مرکز بهداشتی و دو‌هزار‌و423 مرکز بهداشتی روستایی، دو‌هزار‌و350 مرکز بهداشت شهری و 17هزارو638 خانه بهداشت در کشور فعال هستند.
وی با اشاره به وضعیت اسفبار ارایه خدمات در خانه‌های بهداشت، گفت: در هشت‌سال گذشته که ایران بیشترین درآمد نفتی را داشت، یک‌ریال هم بابت تجهیز و تعمیر خانه‌های بهداشت و وضعیت بهداشتی کشور هزینه نشده است.
سیاری درخصوص نیروی انسانی در حوزه بهداشت و درمان گفت: 37هزارو245 مصوب بهورزی داریم که اکنون 5هزارو322 بهورز کم داریم. سیاری ادامه داد: اکنون جمعیت پزشک عمومی در کشور معادل هفت‌هزار نفر است که در این بخش سه‌هزار‌و850 نفر کمبود نیرو داریم. همچنین دو‌هزار‌و673 نفر ماما، سه‌هزار‌و550 نفر پرستار، هشت‌هزار نفر کارشناس بهداشت خانواده، دو‌هزار‌و800 نفر کاردان کارشناس بهداشت محیط در کشور مورد نیاز است و به‌طور کلی به 30هزارو926 نفر نیرو نیاز داریم. وی افزود: آموزش، بهداشت مدارس و محیط، بیماریابی، سرشماری، ویزیت، آموزش عمومی، نظارت و پیگیری، انجام خدمات بهداشت دهان و دندان ازجمله خدمات مرکز بهداشتی و درمانی روستایی است.
واکسن جدید در راه است
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی گفت: یک واکسن جدید در مورد آنفولانزای نوع B در راه است که تاکنون سالانه 250هزار کودک به‌دلیل ابتلا به آن در جهان فوت کرده‌اند. اکنون در تمام نقاط دنیا این واکسن تهیه شده، به‌غیر از یمن و ایران که هنوز تهیه و تزریق نشده است. البته تا دوسال دیگر ایران نیز این واکسن را تولید و توزیع خواهد کرد.
سال گذشته یک مورد هم وبا نداشتیم
سیاری افزود: در سال44 برای نخستین‌بار وبا در ایران شیوع پیدا کرد و شهرها قرنطینه شدند و بعد از آن هر سال شاهد شیوع وبا در کشور بودیم، اما سال گذشته یک مورد هم وبا در کشور مشاهده نشد.
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی درخصوص کم‌خونی، افزود: وضعیت ایران در کاهش معضل کم‌خونی بهتر شده است و از سال76 با اقدامات پیشگیرانه ازجمله اضافه‌کردن آهن موفق به کاهش شیوع کم‌خونی در کشور شد. به گفته او ظرف سال‌های 80 تا 91 کمبود ویتامین D3 در کشور از پنج‌درصد به 26درصد رسید که کمبود آن بیش از پنج‌برابر افزایش داشته و وضعیت کشور بدتر شده است. وی ادامه داد: اکنون شاهد کمبود ویتامینD3 هستیم که در زنان باردار و کودکان تا 86درصد هم گزارش شده است، بنابراین در این زمینه مشکلات زیادی وجود دارد به همین مناسبت مکمل جدیدی به مکمل‌ها اضافه شده و بین افراد به‌صورت رایگان توزیع می‌شود.
وی تصریح کرد: در‌حال‌حاضر یکی از اتهامات وارده به وزارت بهداشت این است که باعث کاهش جمعیت شده است در‌صورتی‌که ما در راستای جلوگیری از مرگ نابهنگام، کنترل جمعیت و جلوگیری از شیوع بیماری اقدام کرده‌ایم.
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی درخصوص کم‌خونی گفت: اگر هر زنی 2.1 بچه داشته باشد شرایط نرمال است در‌حالی‌که اکنون هر زن 1.8 بچه دارد این آمار بدین معنی است که اگر بتوانیم کاری کنیم که هر خانوار دو یا 3 بچه داشته باشد به عدد نرمال 2.1 خواهیم رسید. وی با اشاره به اینکه باید شرایط ازدواج جوانان مجرد برای افزایش جمعیت مهیا شود، اضافه کرد: اکنون از روز ازدواج تا زمان بچهدارشدن سه‌سال زمان صرف می‌شود و همچنین بین بچه اول تا دوم به‌طور میانگین پنج‌سال زمان فاصله می‌افتد.
وی با بیان اینکه اکنون دوسوم خانم‌های بالای 30سال تمایل ندارند بچه‌دار شوند، گفت: حق هر کسی است که چند بچه داشته باشد و دیگر این در اختیار ما نیست که مردم را مجبور به بچهدارشدن کنیم اما می‌توان اقدامات سیاستی و فرهنگ‌سازی مناسبی را اعمال کرد تا بچهدارشدن در سنین 18 تا 35سال اتفاق بیفتد. علی‌اکبر سیاری افزود: وزارت بهداشت و درمان در راستای سیاست‌های رهبری تلاش می‌کند؛ ولی همه اقدامات در اختیار ما نبوده و تمایل به بچهدارشدن نیاز به اطمینان از وضعیت شغلی، تحصیلی، مسکن و درآمد دارد.
وی گفت: پیش از این میزان مرگ نوزادان هنگام تولد 8.64 و مرگ مادران 19.5درصد بوده است، ضمن اینکه‌درصد سزارین در کشور بسیار بالاست در‌حالی‌که ایده‌ال آن 30درصد است، این آمار بالا در کشور به پدیده جمعیت آسیب می‌رساند.
سیاری افزود: HIV در گذشته ازطریق تزریق بوده است اما اکنون بیشترین راه انتقال آن ازطریق روابط جنسی است. اگر این موضوع با مصرف مواد‌مخدر نیز همراه باشد، خطر شیوع ایدز دوبرابر می‌شود. معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی ادامه داد: در‌حال‌حاضر عده‌یی تلاش می‌کنند ابزارهای پیشگیری از بارداری را از دسترس مردم دور کنند و این سیاستی نگران‌کننده است زیرا چنین سیاستی خطر شیوع بیماری ایدز را افزایش می‌دهد. وی با اشاره به طرح پزشک خانواده که در دولت گذشته مطرح شد، اضافه کرد: پزشک خانواده طرح خوبی بود اما به‌دلیل فراهم‌نبودن زیرساخت‌های آن، به یک آسیب تبدیل شده است. سیاری درخصوص اجباری‌بودن انتخاب پزشک در طرح پزشک خانواده، افزود: انتخاب پزشک عمومی در این طرح، اجباری نیست اما مردم هم نمی‌توانند هر ماه یک پزشک انتخاب کنند اما هر سال می‌توانند این اقدام را انجام دهند. البته ناگفته نماند این طرح در استان فارس و مازندران به‌صورت پایلوت اجرا شده است. معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی افزود: میزان مصرف دارو با افزایش پزشک در روستاها کاهش یافته است، زیرا در گذشته روستاییان به‌صورت خودسرانه خوددرمانی می‌کردند اما با
ورود پزشک، مصرف دارو به‌صورت علمی شد.
وی با تاکید بر اینکه برنامه پزشک شهری را باید اصلاح کنیم، تصریح‌کرد: درحال حاضر چهره بیماری‌ها تغییر کرده و مشکلات اجتماعی بیشتر شده است، اما تداوم مراقبت در روستاها وجود دارد در حالی که در شهرها چنین موردی وجود ندارد. معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی با انتقاد از اینکه تاکنون ماده 32 قانون برنامه پنجم توسعه را رعایت نکرده‌ایم، افزود: اکنون در پوشش همگانی سلامت، 5میلیون نفر بیمه هستند اما این بیمه عمق لازم را ندارد.
افزایش مرگ در گروه 15 تا 45 سال
سیاری افزود: از 380هزار مرگ در سال 90، 92هزار مورد به‌دلیل سکته قبلی، 43هزار مورد به‌دلیل سکته مغزی و 30هزار نفر به دلیل سرطان بوده است، اما به‌طور کلی باید گفت که سیمای مرگ تغییر کرده است و اکنون شاهد افزایش مرگ در گروه سنی 15 تا 45 سال هستیم.
10 درصد ایرانی‌ها سیگاری هستند
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه رژیم غذایی نامطلوب، مصرف سیگار و الکل، دیابت، آلودگی هوا و مصرف مواد مخدر ازجمله عوامل افزایش مرگ‌ومیر در جامعه است، اضافه کرد: درحال حاضر 10درصد ایرانی‌ها سیگار می‌کشند و 11هزار مرگ ناشی از مصرف سیگار است. بنابراین می‌توان گفت که بیشتر مرگ‌ومیرها مربوط به رفتار مردم است.
وی با اشاره به اینکه 6 برنامه تحول سلامت در حوزه بهداشت در نظر گرفته شده است، اضافه کرد: خدمات روستاییان، پزشک خانواده، توجه به بهداشت حاشیه‌نشینان شهرها، ارتقای سواد سلامت مردم ازجمله 6 برنامه تحول سلامت در حوزه بهداشت است که و برای آن هشت پروژه تعریف شده است و آموزش تیم سلامت با بیش از 2هزار نیرو، تبدیل بهورز به کاردان بهورز و تقویت تیم سلامت ازجمله برنامه‌ها است.
سیاری گفت: استقرار نظام پایش و ارزشیابی مدیریت خدمات سلامت، تکمیل، تجهیز و توسعه، نظام اطلاعات سلامت مرتبط به حوزه بهداشت، تقویت ارتباط و همکاری بخش بهداشت با مراکز پژوهشی، بسته‌های خدمات مراکز بهداشتی درمانی در طرح تحول سلامت، استقرار نظام و تقویم دیده‌بان ازجمله پروژه‌ها است. فهرست 11 بسته خدمتی آماده است در سیستم به اجرا در بیاوریم. سیاری با بیان اینکه درحال حاضر 1955 خانه بهداشت درحال ساخت است. گفت: برای هر 12هزارو500 نفر یک مرکز بهداشت و درمانی در نظر گرفته شده است. تا اکنون خدمات بهداشتی و درمانی ارایه شده مجهول بود، اما طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده حالا برای هر هزار خانوار یک کاردان و کارشناس با تحصیلات بهداشت عمومی یا پرستار در نظر گرفته شده است، همچنین این فرد مراقبت از وضعیت بهداشت و درمان مادران شیرده، کودکان، نوجوانان، مدارس، سالمندان و شناسایی عوامل پر خطر را برعهده دارد و صدور کارت سلامت و ارجاع‌دهنده به پزشک و آموزش مردم را نیز باید برعهده بگیرد.
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی افزود: درحال حاضر شاهد کمبود پزشک عمومی در روستاها هستیم، با وجود اینکه حقوق‌ها را تا سه برابر افزایش داده‌ایم اما پزشک مورد نیاز روستاها همچنان تامین نشده است و اکنون برای هر مرکز دو پزشک در نظر گرفته‌ایم.
سیاری گفت: در سفری که به ترکیه داشتم متوجه شدم، برای هر 3هزارو650 نفر یک پزشک عمومی یعنی 21هزار پزشک عمومی و خانواده وجود دارد و 80درصد مردم تحت پوشش خدمات آنها بودند و حتی پزشکان برای پیگیری درمان به خانه‌های مردم مراجعه می‌کردند.
وی درخصوص وظایف تیم سلامت، افزود: حداقل مدرک دکترای عمومی، مسوولیت پیگیری و تداوم خدمات با کارشناس، مراقب سلامت خانواده، 120 ساعت آموزش حضور برای یک ماه، سرشماری و پایش جمعیت ازجمله وظایفی است که برعهده این تیم است.
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی درخصوص شکل و شمایل کارت سلامت، افزود: کارت سلامت با رنگ سبز، زرد و قرمز مشخص شده است. با کارت سلامت می‌توان 10 سال طول عمر مردم کشور را افزایش داد. البته سازمان بهداشت جهانی در نظر دارد طی یک برنامه جهانی که از سال 2015 تا 2025 اجرایی خواهد شد، میزان مرگ‌ومیر بین سن‌های 20 تا 75سال را کاهش دهد. وی با بیان اینکه برای هر 12هزار نفر یک مرکز بهداشت و خدمات و برای 4هزار نفر یک مراقب در نظر گرفته می‌شود، افزود: اکنون در زمینه بیماری غیرواگیر مشکلات زیادی داریم. به گفته سیاری هر ایرانی 12.5 گرم نمک مصرف می‌کند اما توصیه سازمان بهداشت جهانی 5 گرم است. در ایران سالانه 91هزار نفر به‌دلیل بیماری فشار خون فوت می‌کنند. همچنین اکنون 10درصد جمعیت کشور بیماری فشار خون دارند که حتی خودشان نیز خبر ندارند.
ایدز کودکان خیابانی40 برابر جامعه
به گفته سیاری میزان ایدز در کودکان خیابانی 40 برابر جامعه است. آنها همان جمعیتی هستند که سرچهارراه‌ها گل می‌فروشند.
معاون وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در مورد چشم‌اندازهای پیش‌روی حوزه بهداشت و سلامت، افزود: تشکیل پرونده سلامت، آموزش مدیران، نظام نظارت و پایش سیستم، اصلاح نظام پرداخت و مراقبت سلامت خانواده ازجمله این برنامه‌ها است. سیاری افزود: در سال 1999 میلادی حدود 290 قلم دارویی وجود داشت که اکنون به 350 قلم و 420 نمونه دارو در روستاها رسیده است. وی با بیان اینکه تامین دارو، مکمل و ارتقای سلامت دهان و دندان در دستورکار است، اضافه کرد: اکنون دومیلیون واکسن پنتاوالان وارد کشور شده است.
معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص توزیع اعتبارات بین بخش‌های مختلف، گفت: درحال حاضر 4درصد اعتبارات برای خدمات دهان و دندان، 24درصد خدمات دارویی، هشت درصد خدمات پاراکلینیکی، 4درصد تامین مکمل‌های دارویی و... درنظر گرفته می‌شود.
وی درخصوص وضعیت حاشیه شهر نیز اضافه کرد: درحال حاضر 10میلیون‌و100هزار نفر در بیش از 700هزار سکونت غیررسمی استقرار دارند، درحال حاضر این مکان‌ها شناسایی و امکانات خدمات بهداشتی و درمانی خصوصی و خیریه که به آنها داده می‌شود، شناسایی شده است.
