گروه اقتصاد کلان
شکاف طبقاتی را نه صرفا در میان آمار و ارقام که میتوان این مولفه اقتصادی را به وضوع در فاصله چند کیلومتری درون کلانشهر تهران مشاهده کرد؛ در فاصله شمالیترین مناطق این شهر تا حلبیآبادهای جنوبی پایتخت. نه توزیع درآمد یکسان است و نه توزیع امکانات. عدالت در فاصله این چند کیلومتر مقیاسی عملی ندارد. مصداق آماری این مشاهدات را هم میتوان در اعداد و ارقام و شاخصهایی همچون ضریب جینی و وضعیت بودجه خانوارهای شهری مشاهده کرد. شکاف 319هزار میلیون تومانی درآمد ثروتمندان ایرانی با آنچه یک خانواده متوسط شهری دخل و خرج سالانهاش را بر پایه آن میگذارد، گویای شکاف میان واژه عدالت از شعار تا عمل است. گرچه مراجع رسمی آماری همچون بانک مرکزی بر مبنای شاخص ضریب جینی معتقدند که وضعیت توزیع درآمد و عدالت اقتصادی در فاصله بین اواخر دهه 80 تا سال 92 بهتر شده اما گزارشهای همین مرجع رسمی از بودجه خانوارها در سال گذشته نشان میدهد که هنوز فاصله درآمدی میان ثروتمندان با فقرا بسیار عمیق است. گزارش بانک مرکزی بیانگر آن است خانوارهایی که در پایینترین دهک درآمدی قرار دارند، سال گذشته زندگی خود را با حدود 4 میلیون و 317هزار تومان گذراندهاند. اما وضعیت درآمدی برای دهک بالاییها به گونه دیگری بوده است. یک خانوار با دهک درآمدی بالا در سال گذشته درآمدی بالغ بر 352میلیون تومان داشته است. به این ترتیب شکاف بین آنچه فقرا و ثروتمندان در سال گذشته کسب کردند اختلافی بیش از 347میلیون تومانی را برای آنها به همراه داشته است. البته با توجه به تفاوت هزینه زندگی در کلانشهرها و شهرهای کوچک در سراسر کشور میزان توانمندی خانوارها بر مبنای درآمد سالانه کسب شدهشان متفاوت است. با این حال شکاف به قوت خود باقی است کما اینکه اگر بر مبنای محاسبات مراکز رسمی خانوارها جزو طبقه متوسط هم به شمار بیایند، باز سطح اقتصادی زندگی آنها در مقایسه با ثروتمندان حکایت از تداوم شکاف طبقاتی در جامعه ایرانی دارد. یک خانوار متوسط ایرانی سال گذشته درآمدی معادل 32میلیون تومان داشته که این میزان در مقایسه با دهکهای درآمدی بالا به معنای تداوم شکاف بالغ بر 300میلیون تومانی در کسب درآمد است. گرچه تراکم طبقه متوسط اقتصادی در ایران به مراتب بیشتر از ثروتمندان و فقراست اما این دو طبقه بالایی و پایینی هم سهمی چندین میلیونی از جمعیت جامعه ایرانی را به خود اختصاص دادهاند. ثروتمندانی که درآمد سالانهشان حتی به مراتب بیش از 352میلیون تومان و بعضا میلیاردی و فقرایی که با کمتر از 4میلیون تومان در ماه زندگی خود را میگذرانند. سایر کلانشهرها نیز با تفاوتهایی معنادار خطی میان فقیر و غنی کشیدهاند. شکافی که به گزارش بانک مرکزی از وضعیت درآمد خانوارهای شهری در سال گذشته؛ مصداق بارزی از عدم تحقق شعار عدالت اقتصادی است.