لزوم اصلاح ساختار نهادی در رابطه بین بانک و دولت

مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رییس‌جمهور در نشست پایانی بیست‌و‌پنجمین همایش بین‌المللی سیاست‌های پولی و ارزی اصلاح ساختار بانک‌ها را مورد تاکید قرار داد و گفت: رابطه بانک با دولت به صورت ویژه نیاز به اصلاح ساختار دارد و برای تنگناهای اعتباری باید ریشه آنها را شناسایی و به صورت دقیق برای حل آنها چاره‌جویی کرد. به نظر می‌رسد یکی از ایرادهای اصلی در شرایط فعلی، رابطه بانک‌ها با دولت است. وی با اشاره به شرایط تعارض‌گونه اقتصاد فعلی کشور توضیح داد: در شرایط فعلی، از یک طرف حجم بسیار زیاد نقدینگی داریم و از طرف دیگر واحدهای تولیدی با کمبود نقدینگی مواجه هستند. در این خصوص، باید به این نکته توجه کنیم که کمبود وجوه قابل ارایه به صورت تسهیلات را با کمبود نقدینگی اشتباه نگیریم چون به دنبال آن فشارها بر بانک‌مرکزی زیاد می‌شود تا حجم نقدینگی را افزایش دهد. به گزارش بانک‌مرکزی، مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری همچنین اعلام کرد: بیشترین رشد مخارج دولت بعد از سال 1353 را در سال 1385 داشتیم که این موضوع ناشی از رخ دادن بیماری هلندی در اقتصاد کشور بود. دوره‌یی که انفجار منابع ارزی برای اقتصاد و منابع ریالی برای دولت رخ داد، نرخ ارز ثابت نگه داشته شد و واردات افزایش یافت. همین مساله، رقابت‌پذیری محصولات داخلی با خارج را کم کرد. بنابراین وابستگی واحدهای تولیدی به واردات زیاد شد و حجم نقدینگی به‌شدت رشد کرد که بخش ساختمان را خیلی زیاد تحت تاثیر قرار داد. نیلی 3 پدیده‌یی که در سیاست‌های اقتصاد کلان دوره وفور درآمدهای نفتی با آنها مواجه شدیم را چنین برشمرد: 1- رشد جهشی سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان و ارایه تصویری سودآور از این بخش، 2- افزایش کم عمق تولید با وابستگی به واردات،3- افزایش شدید حجم تعهدات دولت.وی ادامه داد: بعد از این دوره، ناگهان با کاهش قابل توجه در دسترسی به بازارهای بین‌المللی در نتیجه تحریم‌ها و به دنبال آن رکود بخش مسکن مواجه شدیم. نتیجه اینکه در یک اقتصاد بانک محور، بخش ساختمان که حجم زیادی از تعهدات و منابع مالی را جذب کرده بود با مقیاس بسیار بزرگی به منابع مالی احتیاج داشت که پول هزینه شده در بخش ساختمان را قابل برگشت کند. نیلی افزود: بخش صنعت نیز در نتیجه جهش قیمت ارز، هزینه‌های ناشی از واردات و قطع ارتباط سیستم بانکی با بانک‌های بین‌المللی با یک شوک بزرگ مواجه شد. وی تصریح کرد: در سایر اقتصادها طلب از دولت یک دارایی خوب محسوب می‌شود؛ درحالی که در کشور ما کم‌کیفیت‌ترین دارایی طلب از دولت است چون هیچ تصویری از اینکه کی، تحت چه شرایطی و به چه مقداری دولت خواهد توانست بدهی‌هایش را بپردازد، وجود ندارد. نتیجه این می‌شود که تنها عامل ایجاد منابع برای بانک‌ها که بتوانند، تسهیلات بدهند «سپرده» خواهد بود، در حالی که عامل اصلی منابع بانک‌ها باید برگشت تسهیلات باشد. نیلی در ادامه افزود: دلیل اینکه اخیرا تاکید می‌کنیم تورم به هسته سخت خود رسیده این است که تورم را در صورتی می‌توانیم، کاهش دهیم که رابطه بازیگران اصلی اقتصاد اعم از دولت، بانک‌ها، بخش خصوصی و... را بازنگری کنیم ولی پایه‌ریزی ساختار جدید برای ارتباط صحیح بازیگران اقتصاد کمی دشوار است. مشاور رییس‌جمهوری اظهار داشت: در حال حاضر حجم بزرگی از بدهی در اقتصاد ما شکل گرفته که تسویه شدن آن دو راه بیشتر ندارد یا از طریق «تورم» یا از طریق «بازار بدهی» با صکوک اجاره که قطعا نظر دولت انتخاب راه‌حل دوم است.

مشاهده صفحات روزنامه