دومین روز نشست تخصصی اقتصاد مقاومتی در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با حضور عباس شاکری رییس دانشکده، فرشاد مومنی و داوود دانش‌جعفری برگزار شد که داوود دانش‌جعفری در ابتدای جلسه، با بیان اینکه هر اقتصادی اهدافی دارد و مهم‌ترین هدف اقتصاد ایران، افزایش ظرفیت تولید است، گفت: عدالت یا کنترل نرخ تورم در سطوح پایین نیز جزو دیگر اهداف اقتصادی است.
وی ادامه داد: از سال70 تاکنون به‌طور متوسط رشد اقتصاد ایران حدود 4.6 تا 4.8درصد بوده است که در بین کشورهای جهان رشدی متوسط است، البته در همین دوره، اقتصاد رشد 10درصد یا منفی6.8درصد را هم تجربه کرده است. این اقتصاددان افزود: این مساله نشان می‌دهد که رشد اقتصادی نوسان بسیار زیادی داشته و اقتصاد مقاومتی به‌دنبال آن است که این روند همواره شود و اقتصاد در مسیری قرار گیرد که رشد پایدار اقتصادی به‌وجود بیاید. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: یکی از مشکلات کنونی اقتصاد ما شوک تحریم است؛ از ابتدای انقلاب این مساله وجود داشت اما در سال91 تشدید شد و اقتصاد ایران را با چالش مواجه کرد. وی ادامه داد: در سال‌های گذشته که 65درصد بودجه کشور به نفت متکی بود و درآمدهای ارزی بیشتر از طریق نفت تامین می‌شد با اعمال تحریم‌ها میزان تولید نفت به یک‌میلیون بشکه در روز کاهش یافت و از سوی دیگر در نقل‌وانتقال‌ها پول مشکل به‌وجود آمد، هم‌اکنون هم قیمت نفت به‌شدت کاهش یافته به‌طوری‌که در همین چند ماه گذشته نفت از بالای 72دلار به 49دلار کاهش یافته و همین امر درآمد دولت و صندوق توسعه ملی را درمجموع 23هزار‌میلیارد تومان کاهش داده است.
دانش‌جعفری گفت: بنابراین اقتصاد ایران از ناحیه نوسانات قیمت نفت آسیب‌پذیر است و هدف اقتصاد مقاومتی این است که تکانه‌های نفتی اقتصاد ایران را با چالش مواجه نکند.
وی با بیان اینکه همواره سیاست خام‌فروشی نفت جزو سیاست‌های اصلی اقتصاد ایران بوده است، گفت: چند سال پیش اندونزی در جلسه اوپک اعلام کرد که ما می‌خواهیم از جمع کشورهای صادرکننده نفت خارج شویم، از نماینده اندونزی علت این کار را پرسیدند که وی گفت: زمانی ما عضو اوپک شدیم که تولیدکننده و صادرکننده نفت‌خام بودیم اما در‌حال‌حاضر همه تولیدات نفت را به فرآورده تبدیل می‌کنیم و درواقع به تولید کالا تبدیل می‌شود بنابراین نیازی به حضور در اوپک نداریم.
تسهیلات خارج از تولید
عباس شاکری اقتصاددان و رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه جلسه با اشاره به گفت‌وگوی خود با یکی از مدیران سابق بانکی گفت: این فرد که جزو نخستین کسانی بود که مدیریت بانک خصوصی را به‌وجود آورد. در اتاق بازرگانی از او پرسیدم که نسبت بانک شما با تولید چیست؟ گفت وقتی باید به سپرده‌گذاران این میزان سود پرداخت کنیم چگونه می‌توان در بخش تولید سرمایه‌گذاری کرد و به تولیدکنندگان تسهیلات داد؟ او می‌گفت بخشی از تسهیلات را برای خرید مسکن و در برهه‌یی برای قطعه‌سازان داده‌اند اما غالب تسهیلات خارج از بخش تولید پرداخت شده است. رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: بحث بعدی مالیات است؛ در مجلس برخی مطرح می‌کنند که باید سهم نفت در بودجه را حذف کنیم بنابراین باید به‌جای درآمد نفت درآمد مالیاتی را افزایش دهیم که این مساله هم تنها با افزایش مالیات‌ها محقق نمی‌شود.
شاکری با ذکر خاطره‌یی در این باره گفت: زمانی دکتر نمازی وزیر اسبق اقتصاد تعریف می‌کرد که به‌همراه مرحوم نوربخش به مشهد رفته بودیم و در جمع مسوولان آستان قدس بودیم در آنجا به ما اشاره کردند که شما چرا از آستان حضرت امام رضا(ع) هم مالیات دریافت می‌کنید که پاسخ آنها را با استفاده از فرمایش حضرت امام(ره) دادم. وی افزود: آقای نمازی تعریف می‌کرد که روزی خدمت حضرت امام(ره) رسیده بودیم که ایشان گلایه کردند از اینکه چرا درست مالیات نمی‌گیرید و من در پاسخ گفتم مشکلات زیادی وجود دارد و از خیلی‌ها نمی‌توان مالیات گرفت که امام پاسخ دادند اگر دولت تشخیص دهد می‌تواند برای عبای من هم مالیات تعیین کند.
شاکری مساله بعدی را واردات عنوان کرد و گفت: از سال79 که قانون برنامه سوم توسعه تصویب شد تقریبا واردات آزاد شد و نخستین اثر آن از بین رفتن چای شمال در سال81 و 82 بود و در سال‌های بعد هم که درآمد نفتی افزایش یافت در دولت‌های نهم و دهم واردات بازهم رشد کرد و امروز گفته می‌شود پرتقال خارجی بازار شمال را هم گرفته است.
وی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا این‌گونه عمل نمی‌شود، گفت: صنعت قطعه‌سازی از رده خارج شده و خودروسازان قطعات خود را از خارج وارد می‌کنند و همچنین واردات خودرو خارجی به‌سهولت انجام می‌شود. این اقتصاددان با اشاره به لزوم ساماندهی مناسب بازار ارز اظهار داشت: خریدوفروش ارز باید تنها از طریق صرافی‌های مجاز و تحت نظارت بانک مرکزی انجام شود و بانک مرکزی باید به‌طور کامل با سیستم‌های الکترونیکی بر عملکرد آنها نظارت داشته باشد؛ این کار در تمام دنیا انجام می‌شود. اینکه عده‌یی بیرون از صرافی خریدوفروش ارز کنند هیچ معنایی ندارد.
فرشاد مومنی در ادامه با اشاره به برخی شوک‌های اقتصادی وارده به اقتصاد پس از سال84 افزود: با وجود مشکلاتی که اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها برای اقتصاد ایران به‌وجود آورد، یکی از مسوولان اقتصادی دولت یازدهم قبل از اجرای فاز دوم این قانون گفت می‌دانیم در شرایط رکود تورمی نباید قیمت‌های نسبی را دستکاری کرد اما به دو دلیل آلودگی هوا و کسری بودجه دولت ناگزیر به اجرای آن هستیم. وی تصریح کرد: این برای ما خیلی غم‌انگیز بود و شخصا ابراز تاسف کردم از سطح پایین بنیه کارشناسی دولت؛ وقتی با شوک 550درصدی کاهش مصرف محقق نشده، قطعا با افزایش 50درصدی این اتفاق نخواهد افتاد.
