گروه کلان|
موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی در جدیدترین پژوهشی که از وضعیت نابرابری در ایران ارائه کرده، از کاهش جمعیت فقرا در طول سال‌ها پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها گزارش می‌دهد.
به گزارش «تعادل»، بر اساس دستاوردهای این طرح پژوهشی درصد جمعیت افرادی که با کمتر از یک دلار در ایران زندگی می‌کردند، از 0.38 درصد در سال 80 به 0.01 درصد در سال 92 کاهش یافته است؛ البته این درصد در مورد جمعیت روستایی در تمام این سال‌ها به مراتب بیشتر از جمعیت شهرنشین بوده است، اما با توزیع یارانه‌ها، درصد جمعیت فقیر روستایی به‌شدت افت یافته و از 1.04 درصد در سال به 0.03 درصد در سال 92 رسیده است. به این ترتیب تعداد افرادی که با درآمد کمتر از یک دلار در ایران زندگی می‌کنند در سال 92 به 23 هزار و 100 نفر بالغ می‌شود.
بر اساس یافته‌های این طرح که توسط علی مزیکی و شکوفه قصوری، برای موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی انجام شده است، ضریب جینی در کشور طی دوره مورد بررسی از 0.4199 در سال 80 به 0.3512 در سال 92 کاهش یافته است و پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها روند کاهش ضریب جینی بهبود یافته و نشان از بهبود توزیع درآمد طی چهار سال گذشته دارد، همچنین در دوران اجرای این قانون سهم 10درصد ثروتمندترین افراد کشور به 10 درصد فقیرترین افراد از 13.13 در سال 89 به 9.51 در سال 92 کاهش یافته است.
بر اساس یافته‌ها گزارش «نابرابری در ایران» بهبود وضعیت ضریب جینی پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در روستاها بهتر از شهرها بوده است به طوری که ضریب جینی شهرها در کل کشور از 0.384 در سال 89 به 0.351 در سال 92 رسیده، در حالی که طی همین مدت ضریب جینی روستاها از 0.381 به 0.324 کاهش یافته است. البته بهبود ضریب جینی در استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی، کرمان، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها داشته است به‌گونه‌یی که در سال 92 ضریب جینی استان‌های آذربایجان شرقی 0.298، کرمان 0.295، چهارمحال و بختیاری 0.251 و خراسان جنوبی 0.217 بوده است در حالی که در همین سال ضریب جینی استان‌های تهران 0.358، گلستان 0.369 و خراسان رضوی 0.338 بوده است.
بر اساس گزارش «نابرابری در ایران» درصد افرادی که با درآمدی کمتر از یک دلار در روز زندگی خود را می‌گذرانند در استان‌های مختلف متفاوت است به طوری که درصد این جمعیت که در سال 89 در کل کشور 0.17 درصد بوده در سال 92 به 0.01 درصد رسیده است اما طی همین مدت در استان کرمان درصد افراد با درآمدی کمتر از یک دلار در روز در سطح 0.07 درصد ثابت مانده است اما در همین مدت در استان مازندران درصد افرادی با درآمد کمتر از یک دلار در روز از 0.02 درصد در سال 89 به 0.09 درصد در سال 90 افزایش یافته است ولی دو سال بعد یعنی در سال پایانی این درصد مجددا به 0.02 درصد رسیده است.
در گزارش تهیه شده توسط علی مزیکی و شکوفه قصوری، در مورد سهم دهک اول کل کشور مشاهده می‌شود که سهم این دهک از هزینه ناخالص سرانه در سال 80 از 0.0207 به 0.0271 درصد در سال 92 رسیده است که نشان‌دهنده تغییر اندک هزینه ناخالص سرانه این گروه درآمدی طی 12 سال مورد بررسی است اما در همین مدت سهم دهک دهم از هزینه ناخالص سرانه از 0.3394 در سال 80 به 0.2898 درصد در سال 92 کاهش یافته است هر چند طی دوره مورد بررسی روند تغییرات به طور مداوم شیب نزولی نداشته و در برخی از سال‌ها شاهد افزایش و کاهش هزینه ناخالص سرانه در این دهک بوده‌ایم.
در گزارش «نابرابری در ایران»، داده‌های مربوط به ضریب جینی در سطح استان‌های مختلف حاکی از آن است که طی سال‌های اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها وضعیت توزیع درآمد در سطح روستاها نسبت به جامعه شهری بهبود نسبتی داشته است به طوری که در اکثر استان‌های کشور، بهبود در توزیع درآمد طی دوره مورد بررسی مشاهده می‌شود اما این وضعیت در مورد توزیع درآمد در شهرها به طور یکسان وجود ندارد به عنوان نمونه در استان هرمزگان در سال 89 ضریب جینی شهری از 0.346 به 0.2876 در سال بعد و دوباره به 0.311 در سال 91 و 0.309 در سال 92 افزایش یافته است یا در گلستان ضریب جینی شهری در سال 89 از 0.409 به 0.362 در سال 91 و در سال 92 به 0.369 تغییر یافته است.
با توجه به اینکه ضریب جینی نشان‌دهنده توزیع درآمد در سطح ساکنان یک شهر، روستا یا کشور است و هر چه این عدد به سمت صفر میل کند نشانه توزیع عادلانه‌تر درآمد در آن جامعه است، یافته‌های پژوهش موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی حاکی از آن است که با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها توزیع درآمد در کشور بهبود یافته است اما میزان این بهبود در بین روستانشینان نسبت به ساکنان جامعه شهری بهتر بوده است.
