گروه صنعت و معدن|
نتایج یک پژوهش درباره تحولات صنایع بزرگ کشور در 6ماهه نخست سال 1393 نشان می‌دهد، وضعیت 14 فعالیت صنعتی عمده در دوره یادشده رو به افت بوده است و تنها 10فعالیت از مجموعه 24 فعالیت گزارش شده توسط بانک مرکزی وضعیتی رو به بهبود را در نیمه نخست سال گذشته تجربه کرده‌اند. در این میان، اگرچه صنایع خودروسازی در زمره صنایع بزرگ رو به بهبود گزارش شده‌اند، اما در عین‌حال، نرخ رشد این صنایع از 86درصد فصل اول سال 93 به 57درصد در فصل دوم 93 کاهش یافته است.
بانک مرکزی، شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور را برای 6ماهه 1393، به قیمت‌های 1390 به صورت مقدماتی منتشر کرده است. براساس این ارقام، رشد شاخص تولید در 6ماهه 93 نسبت به 6ماهه اول 92، 6/6درصد بوده است. این درحالی است که در فصل اول 93، نرخ رشد نسبت به دوره مشابه سال قبل، 4/9درصد گزارش شده که در فصل دوم 93، به 4درصد کاهش یافته است. از طرف دیگر، نرخ رشد فصل دوم نسبت به فصل اول سال 93، 5/1درصد بوده است که بسیار کمتر از رقم هم‌عرض آن در سال 92، یعنی 8/6درصد است.
براساس گزارش پژوهشی منتشر شده توسط موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 4/4واحد درصد از رشد 6/6درصدی صنایع بزرگ کشور، مربوط به کد 29 یعنی صنایع تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر است که اصطلاحا صنایع خودروسازی نامیده می‌شود. به عبارت دیگر، 67درصد رشد کشور در 6ماهه 93 از صنعت خودرو حاصل شده و بقیه آن، یعنی 33درصد (یا 2/2 واحد درصد از 6/6درصد)، از فعالیت‌های صنعتی دیگر به دست آمده است. در جدول1 ، عملکرد کارگاه‌های بزرگ صنعتی، به صنایع خودرو و صنایع جز خودرو تفکیک شده است.
همان‌گونه که در جدول1 مشاهده می‌شود، در 6ماهه 93، نرخ رشد صنایع خودروسازی 9/68درصد و نرخ رشد سایر صنایع، 4/2درصد بوده و این در حالی است که در فصل اول 93، نرخ رشد صنایع خودروسازی 2/86درصد و نرخ رشد سایر صنایع 2/5درصد برآورد شده است. اما در فصل دوم، نرخ‌های رشد مذکور به ترتیب به 4/57 و 2/0-درصد کاهش یافته است. براساس این پژوهش و آنچنان‌که در جدول2 منعکس شده است، از 24 فعالیت صنعتی مندرج در گزارش بانک مرکزی، 10 فعالیت وضعیت رو به بهبود و 14 فعالیت وضعیت رو به افت داشته‌اند. اما نکته‌یی که لازم است مورد توجه قرار گیرد، وزن فعالیت‌هایی است که دارای شرایط رو به بهبود بودند. وزن این فعالیت‌ها در فصل اول و دوم سال 92 که به عنوان مبنای محاسباتی سال 93 قرار می‌گیرند، حدود 7درصد صنایع بزرگ است. به عبارت دیگر، 93درصد وزن تولید مربوط به فعالیت‌هایی است که شرایط آنها در فصل دوم، به هر صورتی بدتر از فصل اول 93 است. در گروه اخیر، صنایع خودروسازی نیز حضور دارند که نرخ رشد آنها از 86درصد در فصل اول به 57درصد در فصل دوم 93 کاهش یافته است.
موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی نتایج پژوهشی خود را چنین خلاصه کرده است: قسمت عمده رشد تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی در فصل‌های اول و دوم و نیز 6ماهه 93، ناشی از رشد بالای صنعت خودروست. سایر فعالیت‌های صنعتی، در فصل اول و دوم 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل، رشد ملایم اما کاهنده‌یی را تجربه کرده‌اند که در فصل دوم، علامت رقم نرخ رشد آنها منفی بوده است. این وضعیت، ضمن اینکه عدم توازن عمیق در رشد صنعتی را نمایان می‌کند، خروج قطعی از وضعیت رکودی را نیز با چالش‌های اساسی روبه‌رو خواهد کرد.
