گروه تجارت|
ایران و روسیه از سالهای دور مناسبات سیاسی خوبی را داشتند درحالی که مناسبات اقتصادی این دو کشور چندان قابل توجه نیست. حجم صادرات ایران به روسیه در سال ۹۴ به رقم ۱۷۳میلیون و ۵۵۸ هزار دلار و واردات ما از این کشور در سال گذشته ۵۲۹ میلیون و ۸۷۰ هزار دلار بوده است. در ۶ ماهه ابتدای امسال هم حجم واردات ما از این کشور به رقم ۷۶۴میلیون و ۶۲۶ هزار دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۷۱.۷۱درصد رشد داشته است. این در شرایطی است که در مقایسه با دیگر همسایگان ازجمله امارات با 15میلیارد دلار حجم مناسبات، عراق با 10میلیارد و افغانستان با مبادلات 5 میلیارد دلاری، حجم مناسبات ایران با روسیه به مرز 2میلیارد دلار هم نرسیده است. در همین حال، حجم مناسبات با چین نزدیک به 30میلیار دلار است اما همچنان مشکلاتی مانند «حل نشدن مناسبات مالی»، «موانع اخذ ویزای تجاری» و«حمل و نقل ضعیف دریایی و هوایی» بر تجارت دو کشور دوست ایران و روسیه سایه افکنده است.
ادامه کشمکش میان «روبل» و «ریال»
در این شرایط، همایش اتاق مشترک ایران و روسیه با فعالان اقتصادی ایرانی و روس برگزار شد. در این نشست که به بررسی مشکلات و موانع موجود بر سر راه همکاری تجاری دو کشور اختصاص داشت، تجار ایرانی از عدم اجرایی شدن تفاهمنامه کانال سبز بین ایران و روسیه انتقاد کردند. در این نشست همچنین عنوان شده که «بسیاری از موانع مانند تعرفههای گمرکی و نبود حمل و نقل مستقیم سریع به روسیه منجر شده که کالاهای ایرانی ابتدا به اکتائو در قزاقستان رفته سپس به روسیه صادرات مجدد شوند که این موضوع رقم مناسبات مستقیم بین دو کشور را کاهش داده است.»
در همین زمینه، رییس اتاق مشترک ایران و روسیه نیز به انتقاد از عملکرد بانک مرکزی در اجرای
توافقنامههای بانکی با روسیه پرداخت و گفت: موضوع جایگزینی روبل و ریال در معاملات بانکی بین دو کشور هنوز اجرایی نشده است. اسدالله عسگراولادی درخصوص مشکلات بانکی برای نقل و انتقال پول میان ایران و روسیه به مهر گفت: توافقنامهیی در این خصوص میان بانک مرکزی ایران و بانک روسیهیی بسته شده اما به این توافقنامه عمل نمیشود. وی با عنوان اینکه بانک مرکزی ایران باید همکاری بیشتری با بانکهای روس داشته باشد، افزود: موضوع روابط بین بانکی باید از سوی بانکهای دو کشور پیگیری شود تا در زمینه تجارت، کارها آسانتر پیش برود. رییس اتاق مشترک ایران و روسیه درخصوص موضوع جایگزینی روبل و ریال در معاملات میان ایران و روسیه اظهار کرد: این موضوع هم مورد تایید تجار قرار دارد اما بانک مرکزی ایران هنوز اقدامات لازم برای آن انجام نداده است. عسگراولادی با بیان اینکه امیدواریم بانک مرکزی هر چه سریعتر این مشکلات را حل کند، عنوان کرد: تسهیل مبادلات میان دو کشور میتواند منجر به افزایش حجم روابط تجاری شود.
براساس این گزارش، دو سال پیش در همین زمان بود که عسگراولادی از مذاکره تیم اقتصادی ایران در حاشیه سفر رییسجمهور به روسیه خبر داده بود. وی گفته بود:«میلیون بانک» روسیه در کنار بانک ملی ایران مسوول مراودات تجاری میان دو کشور است که قرار شد این بانک که در هر پنج کشور دریای خزر شعباتی را ایجاد کرده است با ایران نیز به طور مشخص در موضوع پرداخت و دریافتها همکاری ویژه داشته باشد. رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه افزوده بود: مقرر شده که این بانک با ایجاد شعبه در ایران ریال و ارز را میان صادرکنندگان ایرانی مبادله کند به نحوی که هر چه صادرکننده ایرانی به روسیه صادر کرد را با نرخ ارز آزاد ظرف سه تا پنج روز در ایران به طرف ایرانی بپردازد.
روابط کارگزاری لنگ ماندهاست
همچنین در این رابطه غدیر قیافه؛ نایبرییس اتاق مشترک ایران و روسیه نیز با اشاره به اینکه تاثیر اینگونه توافقنامهها زمانی مشخص میشود که روابط کارگزاری بین دو کشور به خوبی برقرار شود، گفته بود: باید ابزار مالی شناخته شده و بینالمللی بین بانکهای دو کشور قابل استفاده باشد مانند انواع اعتبارنامه اسنادی ازجمله دیداری، ال سی یا انواع اعتبارنامههای مدتدار و بینالمللی که به نظر میرسد بنا به گفته مسوولان بانک توسعه صادرات و بانک مرکزی فعلا گشایش اعتبار دیداری و نقدی قابل انجام است.
به گفته وی، نکته دیگر این است که با کدام بانکها این توافقنامهها بسته شده و کدام بانک ایرانی و روسی میتواند از این توافقنامهها استفاده کنند.
درحال حاضر فقط بانک توسعه صادرات و بانک بیزنس (که با سرمایه ۱۰۰درصد ایرانی که متعلق به بانک ملی ایران است و در روسیه به ثبت رسیده است) در این حوزه فعالیت میکنند و البته یک بانک کوچک روسی که از سالها پیش با ایران کار میکند و بزرگی لازم را درحوزه ابزارهای نوین بانکی ندارد.
وی با بیان اینکه زمانی این توافقنامهها تاثیرگذاری لازم را دارد که معاملات پولی با بانکهای بزرگ دو کشور و روابط کارگزاری آنها شکل بگیرد، گفته بود: باید استفاده از ابزارهای بینالمللی میان دو بانک برقرار باشد تا حجم معاملات بین دو کشور افزایش پیدا کند. در واقع مشکلاتی مانند حل نشدن مناسبات مالی، موانع اخذ ویزای تجاری، حمل و نقل ضعیف دریایی و هوایی بر تجارت دو کشور سایه افکنده
است.