در روزی که وزیر ارتباطات در مجلس حاضر شد و نمایندگان از او سوال کردند و حتی رییس مجلس نیز خطاب به او سخن گفت، هیچ صحبتی از فیلترینگ حاکم بر اینترنت کشور نشد و به نظر می‌رسد این موضوع و شرایط و نیز مشکلاتی که ایجاد کرده، در صدر موضوع‌های مهم صحبت بالاترین مقام ICT کشور و نمایندگان ملت جایی ندارد و حتی پرسش نمایندگان مجلس شورای اسلامی از وزیر ارتباطات درباره کاهش شدید سرعت اینترنت هم نمایشی به‌نظر می‌رسد، زیرا در نهایت بدون پاسخ به اینکه چرا وضعیت اینترنت تا این اندازه بی‌کیفیت است؛ نمایندگان از اظهارات زارع‌پور قانع شده‌اند.
نزدیک به دو‌ماه از فیلتر‌شدن دو شبکه اجتماعی پرمخاطب در ایران می‌گذرد و تا به امروز صحبت‌های زیادی در مورد تبعات منفی این اتفاق از سوی برخی نمایندگان مجلس، بخش خصوصی و حتی دولتمردان و نهادهای حاکمیتی مطرح شده است. طی روزهای اخیر موج انتقاد نسبت به فیلترینگ از سوی رسانه‌های اصولگرا شنیده می‌شد و افرادی مانند «احمد علم‌الهدی»، امام جمعه مشهد نیز نسبت به رویه فیلترینگ انتقاد کردند. اما در اوج این انتقادات، نه وزیر ارتباطات و نه رییس مجلس و دیگر نمایندگان ملت درباره فیلترینگ صحبتی به میان نیاوردند و ترجیح دادند به کیفیت «شبکه ملی اطلاعات»، پیام‌رسان‌های بومی و سرعت اینترنت بپردازند. در واقع درخواست مجلس از وزیر ارتباطات یک خواسته دستوری بود که در این جمله خلاصه می‌شود: «مشکلات کسبوکارهای آنلاین را ظرف سه‌ماه رفع کنید.» فیلترینگ در ایران تنها به دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و واتس‌اپ محدود نشده است. از اول مهر‌ماه تا امروز بسیاری پلتفرم‌ها فیلتر شدند و حالا برخی از آنها در دسترس هستند، اما فیلترینگ همچنان در برخی پلتفرمهای کاربردی ادامه دارد و کمتر کسی به آن اشاره دارد. به عنوان مثال گوگل‌پلی به عنوان مرجع اصلی اپلیکیشن‌های اندرویدی برای دارندگان این گوشی‌های هوشمند در کشور همچنان فیلتر است و برخی زیرساخت‌ها نیز با اختلالات گسترده‌ای همراه است. فیلترینگ اپ استور نیز برای کاربران آیفون که راه دیگری برای دریافت اپلیکیشن‌های خود ندارند، فلج‌کننده بوده است. از سوی دیگر اختلال‌های مقطعی در دسترسی به اینترنت و برخی وب‌سایت‌ها، برنامه‌نویسی و توسعه پلتفرمهای را ایرانی کند کرده است.
انتقال از پلتفرمهای خارجی به داخلی با کار دستوری امکان‌پذیر نیست
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی سوال تعدادی از نمایندگان از وزیر ارتباطات پیرامون اقدامات انجام‌شده برای توسعه شبکه ملی اطلاعات بیان کرد: امروز در حوزه شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها دو موضوع حائز اهمیت است. امروز مردم، مجلس شورای اسلامی و دولت مهم‌ترین خواسته‌شان و توقع آنها این است که یک پلتفرم در حوزه شبکه‌های اجتماعی داشته باشیم که پرسرعت و ارزان‌قیمت و با کیفیت باشد. بحث هزینه اینترنت حائز اهمیت است. امروز در حوزه شبکه داخلی گاهی قیمت‌ها سوال‌برانگیز است. ما باید مزیت‌هایی را ایجاد کنیم که کسب و کارها تشویق به حضور در پلتفرمهای داخلی شود. از سوی دیگر تضمین امنیت کاربران بسیار مهم است، اخیرا رییس قوه قضاییه آیین‌نامه‌ای را براساس فتوای مقام معظم رهبری در خصوص صیانت از اطلاعات کاربران به همه دستگاه‌های نظارتی ابلاغ کرده است. قطعا انتقال از یک پلتفرم خارجی به داخلی با کار دستوری امکان‌پذیر نیست بلکه ما باید یکسری تسهیل‌گری و انگیزه‌ای را برای انتقال کاربران و کسب و کارها به پلتفرمهای داخلی فراهم کنیم. اگر پلتفرم داخلی با سرعت و با امنیت باشد قطعا همه نیز ترجیح می‌دهند که از پلتفرم داخلی استفاده کنند. از سویی دیگر در حوزه پیام‌رسان‌ها یک موضوع حائز اهمیت است دسترسی به بخش خارجی برای برخی از حوزه‌ها مانند دانشگاه و تجار حائز اهمیت است و امروز می‌خواهیم پلتفرمهای داخلی ارتقاء یافته و انگیزه لازم برای انتقال کاربران به آنها فراهم شود.
از مهم‌ترین زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال شبکه پرسرعت و باکیفیت است
مجتبی رضاخواه در جلسه مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به سوال خود و تعداد دیگری از نمایندگان از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره علت کاهش شدید سرعت اینترنت در ماه‌های اخیر و اقدامات انجام شده برای توسعه شبکه ملی اطلاعات، گفت: طرح کلان شبکه ملی ارتباطات ۳۷ تکلیف دارد و بنا به گفته وزیر محترم در این زمینه ۲۰۰ پروژه تعریف شده که اجرای آنها به ۵۹ درصد پیشرفت رسیده است؛ سوال این است که شاخص اندازه‌گیری این پیشرفت چیست؟ چون وزیر قبلی نیز می‌گفت ما ۸۰ درصد پیشرفت داریم. در این زمینه شما می‌فرمایید که در ابتدای دولت سیزدهم اجرای این شبکه ۳۰ درصد پیشرفت داشته است. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال شبکه پرسرعت و باکیفیت است که در واقع برای این باید توسعه ارتباطات ثابت فیبر نوری اتفاق بیفتد، در غیر این‌صورت نسل پنجم شبکه تلفن همراه کشور ایجاد نخواهد شد. باید شبکه فیبر نوری را هم در منازل و هم محل استقرار کسب و کارها ببریم اما متاسفانه در طول ۱۰ سال قبل این موضوع دچار عقب‌ماندگی جدی شده است. رضاخواه اظهار کرد: دیشب برای مقایسه سرعت اینترنت ثابت و همراه سایت speedtest را بررسی و مشاهده کردم علی‌رغم اینکه رتبه اینترنت همراه کشور در ماه قبل با ۱۵ پله رشد به رتبه ۵۴ رسیده اما همچنان در بین ۱۷۰ کشور در حوزه ارتباطات ثابت در رتبه ۱۴۷ قرار داریم که این نشان می‌دهد به جای توسعه اینترنت ثابت، روی اینترنت موبایل متمرکز شدیم در صورتی که در همه جای دنیا برعکس است و تمرکز بر توسعه اینترنت ثابت است؛ این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری جدی جهت جبران عقب‌ماندگی است. وی با اشاره به گفته وزیر ارتباطات جهت راه‌اندازی ۲۰ میلیون پوشش فیبر نوری در کشور تا پایان دولت از وزیر خواست تا گزارشی درباره وضعیت تحقق این وعده و برنامه‌های خود درباره توسعه نسل پنجم تلفن همراه ارایه دهد.
وزیر ارتباطات ظرف ۳ ماه مشکلات کسبوکارهای اینترنتی را رفع کند
این نماینده مجلس ادامه داد: سوال من از وزیر این است که با وجود ممنوعیت و محدودیت این شبکه‌های اجتماعی، تکلیف مردم چیست و مردم باید از کدام شبکه اجتماعی استفاده کنند؟ آیا این شبکه‌های اجتماعی داخلی قابل اعتماد هستند؟ آیا داده‌های شخصی مردم توسط ارگانی قابل استفاده است یا خیر و اینکه آیا حریم خصوصی مردم حفظ می‌شود یا خیر؟ اخیراً می‌بینیم که برخی کانال‌ها و حساب‌های کاربری در همین شبکه‌های اجتماعی داخلی در حال بسته شدن است و امکان شکایت هم وجود ندارد؛ هر دوی این اتفاقات منجر به بی‌اعتمادی می‌شود. رضاخواه همچنین با بیان اینکه کسب و کارهای این روزها با مشکلات بسیاری مواجه هستند، اظهار کرد: مردم برای راه‌اندازی کسب و کارهای خود در پلتفرمهای خارجی سال‌ها زحمت کشیده بودند و با صرف وقت و هزینه آجر روی آجر گذاشتند تا برای خود دنبال‌کننده پیدا کنند اما حالا به آنها می‌گوییم یک شبه به پلتفرم داخلی بروید؛ این اتفاق مانند این است که به فردی که مغازه دو نبش دارد بگوییم یک شبه به یک دکه برو و در آنجا کار کن. این نماینده مجلس گفت: در پلتفرمهای خارجی ممکن بود مردم با اجناس تقلبی مواجه شوند؛ وزیر توضیح دهد که در کسب و کارهای مردم اعتبار سنجی چگونه انجام می‌شود و در مجموع چه مزیتی برای مردم و کسب و کارها وجود دارد که از این پلتفرم‌ها استفاده کنند؟ وی همچنین عنوان کرد: شبکه‌های اجتماعی خارجی معایبی دارند و هر چند وقت یک‌بار اقدامی علیه کشور می‌کنند و بسته می‌شوند و کسب و کار مردم با مشکل مواجه می‌شود؛ از وزیر می‌خواهیم که این کسب و کارها را به بستری وارد کند که نه تعطیل شود و نه مردم دچار مشکل شوند. فکر می‌کنم که تا رسیدن به این نقطه فاصله زیادی داریم. البته پس از استماع پاسخ‌ها و اظهارات عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صحن مجلس، رضاخواه به صورت مشروط از این پاسخ‌ها قانع شد و گفت: به شرط آنکه آقای وزیر ظرف ۳ ماه مشکلات کسب و کارها را رفع کند و شرایطی را فراهم کند که ضمن تقویت شبکه ملی اطلاعات امکان فعالیت کسبوکارهای داخلی در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی تسهیل شود، قانع می‌شوم.
شبکه ملی اطلاعات تا سال ۱۴۰۳ به اتمام می‌رسد
در عین حال عیسی زارع‌پور در پاسخ به سوال رضاخواه نماینده مردم تهران مبنی بر اینکه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون چه اقداماتی برای توسعه شبکه ملی اطلاعات داشته است، گفت: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحقق شبکه ملی اطلاعات است. چرا که این مساله یکی از مطالبات اصلی مردم است. همانطور که در جلسه رأی اعتماد گفتند تحقق شبکه ملی اطلاعات در صدر برنامه‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وجود دارد و بنده برای آنکه این طرح محقق شود، تمام منابع وزارتخانه را بسیج کردم و اولویت اصلی این وزارتخانه تحقق شبکه ملی اطلاعات است. وی ادامه داد: بر اساس آخرین سنجشی که صورت گرفته است باید بگویم که در ابتدای دولت سیزدهم و با وجود آنکه قریب به ۱۰ سال بحث شبکه ملی اطلاعات به عنوان یک خواسته اصلی مطرح شده بود، فقط ۳۰ درصد پیشرفت داشت اما امروز باید با افتخار بگویم که پیشرفت این طرح به نزدیک ۵۹ درصد رسیده است؛ به عبارتی در کمتر از دو سال پیشرفت آن دو برابر شده است. زارع پور خاطرنشان کرد: ما برنامه‌ریزی کردیم نهایتاً تا یک سال و نیم آینده یعنی تا سال ۱۴۰۳ طرح شبکه ملی اطلاعات را به سرانجام نهایی برسانیم. البته شبکه ملی اطلاعات باید به صورت دایم توسعه یابد که نیازمند حمایت‌های دولت و مجلس است. شبکه ملی اطلاعات کار پویا و دایم است و باید متناسب با فناوری‌های روز توسعه پیدا کند تا خدماتی با کیفیت، متنوع و پرسرعت در پهنه ایران ارایه شود.
17 میلیون نفر در یک روز به پلتفرم داخلی پیوستند
زارع‌پور درباره توسعه پیام‌رسان‌های داخلی، گفت: در ابتدای دوره مسوولیت، کارگروه ویژه‌ای با هدف توسعه پیام‌رسان‌های داخلی راه‌اندازی کردیم تا با تنوع و مزیت‌های متفاوت، مردم احساس تفاوت با پلتفرمهای خارجی را نداشته باشند. هر روز میزان توسعه پلتفرمهای داخلی را رصد می‌کنیم و هدف ما این است که اگر قرار شد نسخه‌های خارجی فعال شود، پلتفرم داخلی به گونه‌ای تقویت شود که مردم تمایل به استفاده از پلتفرم داخلی داشته باشند. وی افزود: هر روز افراد جامعه در حال پیوستن به پلتفرمهای داخلی هستند، به گونه‌ای که در یک روز شاهد پیوستن ۱۷ میلیون کاربر به پلتفرم داخلی بوده‌ایم و برای اولین‌بار است که ترافیک تولید داخل بیش از دو برابر شده است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات متذکر شد: مقام معظم رهبری در فتوایی نقض حریم خصوصی در پلتفرمهای داخلی را مورد تاکید قرار دادند، بنابراین کسی حق ندارد به اطلاعات مردم در پلتفرمهای داخلی دسترسی داشته باشد. هفته اخیر نیز رییس قوه قضاییه در بخشنامه‌ای اعلام کرد طبق اصل ۲۵ قانون اساسی احدی حق ندارد به اطلاعات مردم دست اندازی کند. از این رو برای حفاظت از داده‌های مردم لایحه‌ای آماده کرده‌ایم که به زودی به مجلس ارسال می‌شود و انتظار داریم با حمایت نمایندگان با قید دوفوریت تصویب شود.
