در شرایطی که امکان برگزاری نمایشگاه‌های فیزیکی به‌دلیل شیوع بیماری کرونا، بسیار محدود شده، در عین حال فرصت بزرگی برای توسعه نمایشگاه‌های مجازی و همکاری فعالان صنعت فناوری اطلاعات برای توسعه تجارت خارجی کشور پدید آمده است. از این رو رییس سازمان توسعه تجارت، خواستار مشارکت بیشتر فعالان عرصه فناوری اطلاعات در بسترسازی برای برگزاری نمایشگاه‌های مجازی شد.
حمید زادبوم، رییس سازمان توسعه تجارت، در نشستی با محمدرضا طلایی، رییس هیات‌مدیره فدراسیون فاوا، در جریان طرح‌های بخش خصوصی برای توسعه تجارت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور، از جمله طرح پویش ملی محتوای دیجیتال قرار گرفت. در این جلسه درباره موضوعاتی همچون تصویب آیین‌نامه حمایت از صادرات نرم‌افزار و فناوری اطلاعات و نقش فاوا در توسعه کسبوکار بحث و تبادل شد. زادبوم تصویب ایین‌نامه صادرات نرم‌افزار و خدمات فناوری اطلاعات را یک گام مهم در جهت توسعه صادرات غیرنفتی کشور توصیف و تاکید کرد: «صادرات باید به سمت مدرن شدن پیش برود و این آیین‌نامه به تحقق این هدف کمک خواهد کرد.» او پویش ملی محتوای دیجیتال را هم به عنوان یک فرصت برای توسعه توانمندی‌های صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور برشمرد.
پراکندگی متولیان، مشکل بزرگ صنعت ICT است
حمید زادبوم، رییس سازمان توسعه تجارت با اشاره به پراکندگی متولیان و نهادهای دست‌اندرکار در صنعت فناوری اطلاعات کشور گفت: «این سازمان آماده است برای تسهیل تجارت در بخش نرم‌افزار و خدمات فناوری اطلاعات، امکانات لازم را در اختیار فعالان صنعت قرار دهد. ما به لزوم توسعه و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات برای رها شدن کشور از وضعیت اقتصادی کنونی آگاه هستیم، اما متأسفانه شاهدیم که پراکندگی‌های زیادی در میان متولیان و دست‌اندرکاران این صنعت وجود دارد.» او با برشمردن نهادهای دست‌اندرکار در حوزه فناوری اطلاعات، آمادگی سازمان توسعه تجارت را برای هماهنگی میان این نهادها در عرصه تجارت خارجی اعلام کرد و گفت: «از یک سو شاهد حضور نهادهای دولتی از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت اقتصاد و وزارت ارتباطات هستیم، از سوی دیگر هم در بخش خصوصی اتاق بازرگانی و دیگر نهادها، همگی به روش‌های مختلف در این صنعت حضور دارند. در میان متولیان نوعی رقابت و موازی‌کاری وجود دارد و سازمان توسعه تجارت می‌تواند نقشی هماهنگ‌کننده برای تجار این صنعت را ایجاد کند.» زادبوم در مورد اهمیت ایفای نقش سازمان توسعه تجارت برای هماهنگی تجارت نرم‌افزار و فناوری‌های اطلاعات گفت: «همان‌گونه که سازمان توسعه تجارت در دیگر بخش‌ها مانند فعالیت تورها و موسسات گردشگری، نقش مثبتی در رونق فعالیت‌ها داشته است، این فرصت وجود دارد که به رونق بازرگانی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات هم کمک کند.»
لزوم برگزاری نمایشگاه‌های مجازی در دوران شیوع کرونا
رییس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌های مجازی در دوران شیوع بیماری کرونا گفت: «یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های پیش رو برای توسعه تجارت خارجی کشور، به ویژه در شرایط شیوع جهانی بیماری کووید۱۹ و کاهش امکان برگزاری نمایشگاه‌های فیزیکی، برنامه‌ریزی و طراحی نمایشگاه‌های بین‌المللی مجازی است. لازم است که فعالان حوزه فناوری اطلاعات به ما کمک کنند تا بنیادهای برگزاری نمایشگاه‌های مجازی برای سازمان توسعه تجارت برنامه‌ریزی و طراحی شود.» زادبوم با اشاره به فقدان دانش و آگاهی کافی در میان فعالان تولید و صنعت کشور در مورد مزایا و امکانات نمایشگاه‌های مجازی تاکید کرد: «بسیاری از فعالان اقتصادی هنوز آشنایی کافی با نمایشگاه‌های مجازی ندارند. حتی هنوز تمایز فروشگاه‌های آنلاین با نمایشگاه‌های مجازی درست درک نشده است. بنابراین این مفهوم باید جا بیفتد و فعالان بخش خصوصی باید کمک کنند تا زمینه‌های تعریف و طراحی نمایشگاه‌های مجازی در کشور پایه‌گذاری شود.» زادبوم تأکید کرد: «تعریف و ساختار نمایشگاه‌های مجازی باید به‌صورتی باشد که برای برگزارکنندگان نمایشگاه‌های فیزیکی جذاب باشد و امکان درآمدزایی را برای نهادها و شرکت‌هایی که پیش از این در حوزه نمایشگاه‌های فیزیکی فعالیت داشتند فراهم کند. باید در این زمینه فرهنگ‌سازی شود. از این رو، فعالان و تشکل‌های فناوری اطلاعات باید محتوای علمی در این مورد تولید کنند و راهکارهای برپایی چنین نمایشگاه‌هایی را شرح دهند، تجربه‌های کشورهای دیگر تشریح شود و لازم است این مطالبه عمومی شکل بگیرد که در دوران کرونا و دوران افول نمایشگاه‌های فیزیکی و حضوری، سازمان توسعه تجارت و نهادهای دولتی برای برگزاری نمایشگاه‌های مجازی تسهیلات و حمایت‌های لازم را انجام دهند.» زادبوم تأکید کرد: «فعالان صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توانند تحولی انقلابی در عرصه نمایشگاه‌های تجاری ایجاد کنند. مجریان نمایشگاه‌های سنتی به این دلیل که نسبت به درآمدزایی در عرصه مجازی تردید دارند، تمایل کمتری دارند تا در راه انداختن چنین نمایشگاه‌هایی مشارکت کنند، اما فعالان عرصه فناوری اطلاعات می‌توانند با تشریح دقیق و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، برای درآمدزایی، ارتباط مجازی، دعوت مجازی از شرکت‌کنندگان و امکانات این‌چنینی، مجریان سنتی نمایشگاه‌های حضوری را هم قانع کنند که در این عرصه وارد شوند.»
حمایت از پویش ملی محتوای دیجیتال
همچنین محمدرضا طلایی، رییس هیات‌مدیره فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران به تشریح طرح «پویش ملی محتوای دیجیتال» پرداخت. او به نقش فناوری اطلاعات در توسعه صادرات تاکید کرد و گفت: «برای این امر نیاز است که برنامه‌های اجرایی داشته باشیم. حتی می‌توان اعزام هیات‌های تجاری به‌صورت مجازی را نیز محقق کرد.» وی با اشاره به گردش مالی ۲۸۳ میلیارد دلاری محتوای دیجیتال در تجارت بین‌المللی و توانمندی‌های ارزشمند داخلی برای توسعه محتوای دیجیتال و بازاریابی محتوایی، توسعه این بخش را گامی کلیدی در جهت افزایش توانمندی‌های تجاری کشور در حوزه ICT توصیف کرد. طلایی با اشاره به جمعیت ۱۱۰ میلیونی فارسی‌زبانان جهان و جمعیت ۴۰۰ میلیون نفری کشورهای منطقه، گسترش توانمندی‌های صادارات و تجارت بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور را منوط به تقویت تولید محتوا و بازاریابی محتوایی دانست. طلایی اعلام آمادگی کرد که فعالان بخش خصوصی در حوزه نرم‌افزار، زیرساخت و فرهنگ‌سازی به سازمان توسعه تجارت کمک کنند. وی ضمن تشریح تجربه کشورهای دیگر همچون امارات متحده عربی و بریتانیا در برپایی نمایشگاه‌های موفق مجازی، تاکید کرد که اتاق بازرگانی ایران می‌تواند منابع مرجع علمی و مهندسی، نرم‌افزارها و طراحی‌های لازم را برای استفاده برگزارکنندگان نمایشگاه‌های مجازی تامین کند. رییس هیات‌مدیره فدراسیون فاوا با اشاره به ضرورت ایجاد دفاتر مجازی عنوان کرد: «در دنیا به سمت ایجاد دفاتر مجازی گام برداشته شده است. اما در ایران چنین زیرساختی به لحاظ قانونی وجود ندارد. این در حالی است که راه‌اندازی دفاتر فیزیکی برای شرکت‌ها، هزینه‌های زیادی را به موسسان تحمیل می‌کند. علاوه بر این با توجه به شیوع ویروس کرونا، امکان دورکاری برای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی فراهم شده است. برخی از فعالیت‌های اقتصادی نیازی به دفتر کار ندارند و می‌توانند به‌صورت آنلاین، کسبوکار خود را مدیریت کنند. اما قوانین ثبت شرکت‌ها در ایران دفاتر مجازی را به رسمیت نمی‌شناسد. حال آنکه در سایر کشورها، این دفاتر کاملا رسمی و قانونی در حال فعالیت هستند. »
