به دلیل شیوع کرونا، دستگاه‌های اجرایی و دولتی و سازمان‌ها به سمت به‌روزرسانی تجهیزات زیرساختی، امنیتی و شبکه روی آورده‌اند تا بتوانند سرویس‌های مربوط به دورکاری را به‌درستی مدیریت کنند. علاوه بر دستگاه‌های دولتی، دانشگاه‌ها و شبکه آموزش و پرورش نیز نیازمند برگزاری کلاس‌های مجازی هستند، اما به دلیل نبود تجهیزات زیرساختی و شبکه، موضوع آموزش از راه دور نیز با مشکلات کیفی در کشور مواجه است.
در این راستا مسعود شکرانی عضو کمیسیون شبکه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، از رشد ۳۵ درصدی حجم مناقصات دولتی برای خرید تجهیزات شبکه در دوران کرونا خبر داد و گفت: «این تجهیزات زیرساختی چهار ماه در انتظار ترخیص گمرک است.» به دلیل سرعت بالای رشد تکنولوژی، تجهیزات حوزه آی‌تی مدام در حال تغییر و به‌روزرسانی است، به همین دلیل زیرساخت‌های کشور همیشه به تجهیزات جدید و به‌روز نیاز دارند. مشکلات واردات کالا، ثبت سفارش، پیدا کردن ارز، خرید کالا و دور زدن تحریم است اما پس از واردات، به دلیل سیاست‌های موجود، کالا مدت بسیار زیادی در گمرک می‌ماند تا ترخیص شود.
این روزها به دلیل شیوع کرونا، بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها، وظایف کارکنان را به‌صورت دورکاری به آنها محول کر‌ده‌اند و البته علاوه بر سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و شبکه آموزش و پرورش نیز نیازمند برگزاری کلاس‌های مجازی هستند. تمامی این اقدامات، نیازمند تجهیزات زیرساختی و شبکه است. مسعود شکرانی عضو کمیسیون شبکه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با اشاره به وضعیت بازار کالاها و تجهیزات فناوری اطلاعات در بحران کرونا اظهار کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم مناقصات خرید تجهیزات زیرساختی، امنیت و شبکه از سوی دستگاه‌های دولتی نسبت به سال گذشته و با وجود افزایش نرخ دلار، با افزایش قابل توجهی روبرو شده و از فروردین سال ۹۸ تا فروردین سال ۹۹ حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد رشد داشته است. چرا که به نظر می‌رسد بسیاری از دستگاه‌های اجرایی در حال به‌روزرسانی تجهیزات شبکه‌های کامپیوتری خود هستند.» وی با بیان اینکه در سال ۹۷ و به دنبال افزایش نرخ ارز و نوسانات دلار، بسیاری از مناقصات دولتی باطل شد، گفت: «در سال ۹۸ مناقصات خرید تجهیزات شبکه از سوی دولت مجدداً آغاز شد و این اقدام در دو ماه ابتدای امسال با رشد چشمگیری همراه شده و برآورد می‌شود که از نظر حجم و رقم مناقصات، در مجموع شاهد رشد ۳۵ درصدی مناقصات خرید تجهیزات کامپیوتری باشیم.»
افزایش ۳ برابری قیمت کالاهای مصرفی کامپیوتری
عضو کمیسیون شبکه و سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای درباره وضعیت بازار کالاهای مصرفی کامپیوتری مانند نوت‌بوک و لپ‌تاپ نیز گفت: «نسبت به بهمن ماه ۹۸ بسیاری از کالاها تا حدود سه برابر افزایش قیمت داشته‌اند.» وی با اشاره به نابسامانی در بازار کالاهای مصرفی افزود: نوت‌بوکی که در بهمن ۹۸ حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت داشته هم‌اکنون و به دلیل نوسانات نرخ ارز و سایر شرایط به حدود ۸ میلیون تومان رسیده است. شواهد نشان می‌دهد که کالاهای مصرفی کامپیوتری حدود دو تا سه برابر افزایش قیمت نسبت به قبل از عید دارند.»
شکرانی با اشاره به مشکلات مربوط به تامین و تخصیص ارز نیمایی برای کالاهای مربوط به تجهیزات شبکه‌های کامپیوتری گفت: «این درحالی است که بانک مرکزی از روز ۱۷ فروردین که کار خود را آغاز کرده تاکنون حتی یک مورد نیز تخصیص ارز به تجهیزات زیرساختی شبکه نداشته است و حتی گواهی ثبت آماری نیز صادر نمی‌کند. پیش از این گفته شده بود که کالاهای کامپیوتری که در گروه ۲۱، ۲۲ و ۲۳ قرار می‌گیرند مشمول ارز نیمایی می‌شوند، این درحالی است که واردکنندگان این تجهیزات به‌دلیل لزوم سرعت عمل در ترخیص تجهیزات شبکه از ارز نیمایی صرف‌نظر کرده و بدون انتقال ارز و با ارز آزاد به واردات رضایت داده‌اند اما هم‌اکنون بانک مرکزی با عدم صدور گواهی ثبت آماری، حتی جلوی این نوع واردات را نیز گرفته است.»
۹۵ درصد تجهیزات حوزه IT مشمول تحریم بین‌المللی است
عضو کمیسیون شبکه و سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با بیان اینکه بیش از چهار ماه است که تجهیزات زیرساختی شبکه‌های کامپیوتری در گمرک مانده و امکان ترخیص برای آنها وجود ندارد، خاطرنشان کرد: «باید توجه داشت که بیش از ۹۵ درصد تجهیزات حوزه IT، مشمول تحریم بین‌المللی است و واردات آن با راهکارهای مختلف و دشواری صورت می‌گیرد تا به ایران برسد. اما پس از طی مشکلات متعدد تحریم، این کالاها باید مدت‌ها به‌دلیل بروکراسی اداری و سخت‌گیری‌ها در گمرک بماند و با مشکلات ترخیص مواجه شود. این در حالی است که تجهیزات شبکه و امنیت، زیرساخت ارتباطی کشور محسوب می‌شوند، اما به دلیل نابسامانی‌های موجود، کالا در گمرک مانده و هزینه بخش خصوصی بلوکه می‌شود و از سوی دیگر کالاهای مدنظر به شرکت‌های دولتی نیز نمی‌رسد و بخش خصوصی باید خسارات تاخیر در تحویل را نیز پرداخت کند. وضعیت نابسامان این حوزه باعث شده که نسبت به سال ۹۷ بیش از ۵۰ درصد از فعالان و واردکنندگان IT، از این بخش خارج شده و به مشاغلی مانند خرید و فروش ویلا، طلا و سکه و بازار بورس وارد شده‌اند. بسیاری از واردکنندگان اقدام به واردات نمی‌کنند چون دردسر این فعالیت زیاد است.»
شکرانی با اشاره به مشکلاتی که شرکت‌های واردکننده تجهیزات کامپیوتری در واحد تخصیص ارز بانک مرکزی با آن روبه‌رو هستند، اضافه کرد: «پیش از این مشکلات واردات به موضوع ثبت و سفارش وزارت صنعت مربوط می‌شد اما هم‌اکنون این مشکل حل شده اما بانک مرکزی با عدم صدور گواهی ثبت آماری و کد ساتا، ترخیص کالا را با مشکل مواجه کرده است. متاسفانه رییس بانک مرکزی در حال مصاحبه‌درمانی است و اوضاع را خوب توصیف کرده و می‌گوید دسترسی به منابع بهتر شده است، اما این اظهارات برای فعالان اقتصادی کاربردی ندارد، زیرا بیش از ۴۰ روز است که تجهیزات زیرساختی و شبکه در گمرک مانده و ترخیص نمی‌شود.» وی با بیان اینکه کالاهای IT و تجهیزات سرور و شبکه دارای ارزبری چند میلیون یورویی هستند و نمونه تولید داخل هم ندارند، گفت: «سامانه‌ای که در واحد تخصیص ارز بانک مرکزی طراحی شده به‌گونه‌ای است که تا ۲۱ روز از زمانی که درخواست خود را اعلام می‌کنیم هیچ ترتیب اثری به درخواست داده نمی‌شود. این درحالی است که شرکت‌ها، میلیاردها تومان ضمانتنامه بانکی برای مناقصات گذاشته و متعهد هستند اما به‌دلیل این فرآیند زمان‌بر و نوسانات ارزی، دچار زیان هنگفت می‌شوند.»
