گروه دانش و فن|
استفاده از فضای سایبری برای ایجاد شغل، آن هم در شرایطی که کسب‌وکارهای سنتی هم رفته‌رفته جای خود را به کسب‌وکارهای مدرن و آنلاین می‌دهد، می‌تواند از آمال هر فردی که در جست‌وجوی شغلی با درآمد مناسب است، محسوب شود. همین موضوع کلاهبرداران را مشتاق می‌کند از فرصت استفاده و به اسم درآمدزایی، کاربران شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های پرمخاطب را تشویق کرده تا مخاطبانشان را به این رسانه‌ها اضافه کنند، رسانه‌هایی که می‌توان با رسیدن به اعضای چندصدنفری، از آنها جهت تبلیغات استفاده کرد و البته این گروه‌ها برای درآمدزایی صاحبانشان ایجاد شده و بعید است پولی به جیب کاربران برود.
شغل‌های امروز تحت تاثیر پیشرفت سریع فناوری و اضافه شدن قابلیت‌هایی از شبکه‌های اجتماعی تا پیام‌رسان‌ها هستند. شبکه اجتماعی اینستاگرام که در ایران هم مخاطبان زیادی دارد و تلگرام که با وجود فیلتر شدن، هنوز هم پرکاربرترین پیام‌رسان در کشور محسوب می‌شود، یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تبلیغات کسب‌وکارها محسوب می‌شوند و به همین دلیل است که در ابتدای فیلترینگ تلگرام، کسب‌وکارهای خرد خود را در آستانه نابودی دیدند و زمانی‌که صحبت از فیلتر اینستاگرام می‌شود هم آنها خود را در معرض خطر می‌بینند؛ اتفاقی که در روزهای قطعی اینترنت هم رخ داده و کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، از اینکه به دلیل عدم تعامل با مخاطبانشان از طریق این شبکه‌های اجتماعی قادر به کاسبی نبودند، گله داشتند. حتی در مواردی آمار شغل‌هایی که در فضای سایبری شکل گرفته نیز ارایه شده است. برخی مانند محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- پیش از این از سهم 17 درصدی تلگرام در اشتغال فضای مجازی سخن می‌گفتند و در مقابل، منتقدان هم به این آمار اعتراض داشته و معتقد بودند فعالیت‌هایی مانند مدیریت این پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی که این روزها هم بسیار باب شده، شغل محسوب نمی‌شوند.
کاربر بیشتر، درآمد بهتر
اما در حالی که بسیاری از کسب‌وکارها این روزها از فضای سنتی به سمت استفاده از فناوری حرکت می‌کنند، بازار شغل‌های کاذب و روش‌های نه چندان معمول برای کسب درآمد هم گرم شده است. اگر بخواهیم به یکی از روش‌هایی که این روزها باب شده اشاره کنیم، اضافه کردن مخاطبان از 100 نفر به بالا به گروه‌های تلگرامی است که البته بنابه ادعای گردانندگان این گروه‌ها، هرچه تعداد بیشتری را عضو کنید، درآمدتان از یک میلیون تا چندده میلیون هم می‌تواند افزایش یابد؛ هرچند عضو شدن ناخواسته به گروه‌هایی که ابتدا معلوم نیست چه هدفی دارند و البته به احتمال زیاد به قصد تبلیغات راه‌اندازی شده‌اند، چندان هم برای کسانی که عضو این گروه‌ها می‌شوند خوشایند نیست، مخصوصا از این جهت که وقتی تلگرام خود را باز کنند، می‌ببینند عضو گروهی شده‌اند که به‌صورت مستمر اعضای گروه را به اضافه کردن دیگران تشویق می‌کند و این در حالی است که مشخص نیست چه کسی آنها را به این بازی درآمدی دعوت کرده، اتفاقی که به واسطه قابلیت‌های تلگرام روی می‌دهد. هرچند با نگاهی به کسانی که در گروه هستند، مخاطبان مشترکی پیدا می‌شوند. برخی ممکن است از اینکه مخاطبان خود را در گروه کذایی می‌بینند، شوکه شوند، این در حالی است که اضافه کردن افراد به گروه‌ها و کانال‌های تلگرامی، با در اختیار داشتن شماره یا آی‌دی افراد امکان‌پذیر است. بنابراین اینکه شما به گروهی اضافه شده‌اید، می‌تواند توسط یکی از مخاطبانتان که شماره شما را دارد صورت گرفته باشد یا فردی از هر گروه دیگری که عضو آن هستید، با آگاهی از آی‌دی شما اقدام به این کار کرده باشد؛ بنابراین اینکه افراد آشنایی را در گروهی که به آن اضافه شدید ببینید، چندان هم عجیب نیست.
نمی‌توان انکار کرد که امروزه مردم به‌راحتی در فضای مجازی فریب می‌خورند، به‌خصوص اگر بحث مالی و پولی در کار باشد. درباره این سودجویی‌ها، میلاد داوری، کارشناس امنیت در گفت‌وگو با دیجیاتو اظهار کرد: «با وضعیت اقتصادی که پیش آمده و صحبت‌هایی که گاه در برخی محافل مطرح می‌شود مبنی بر اینکه می‌توان از اینترنت پول در آورد، باعث شده که همگی به دنبال کسب درآمد از فضای مجازی باشند. آنها با اطلاعات ناقصی که دریافت می‌کنند و خوش‌باوری که پیدا می‌کنند، کسب درآمد از اینترنت را کاری بس آسان می‌دانند که با اد کردن دوستانشان در یک گروه تلگرامی نیز به وجود می‌آید؛ در حالی که کسب درآمد از فضای مجازی راه و روش خودش را دارد و مانند هر بیزینس دیگری، نیازمند استراتژی است؛ حتی می‌توان گفت استراتژی و نقشه دقیق‌تری را نسبت به سایر تجارت‌ها می‌طلبد.» البته صرف نظر از اینکه این واریزی‌ها واقعیت دارد یا تنها با هدف فریب کاربران برای وارد شدن به این بازی طراحی شده است، این روزها و با نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورای اسلامی و تلاش برای تبلیغات در این حوزه هم تنور گروه‌های «مخاطب دعوت کن حقوق بگیر» و «اد بزن پول بگیر» را داغ‌تر کرده است. بدین‌ترتیب کاربران اینترنتی و کسانی که پیام‌رسان تلگرام را روی گوشی خود نصب دارند، گاه و بیگاه و بدون اینکه خودشان بخواهند، عضو گروه‌هایی می‌شوند که مضامین انتخاباتی دارد و به نظر می‌رسد با هدف تبلیغات برای کاندیداهای مجلس ایجاد شده؛ هرچند داوری با اشاره به چنین گروه‌هایی که نام انتخابات را یدک می‌کشند، می‌گوید که این گروه‌ها برای درآمدزایی صاحبان آنها به وجود آمده و قرار نیست ریالی از این پول‌های وعده‌داده‌شده به جیب هیچ‌یک از کاربران برود.
ظهور اپلیکیشن رسید‌ساز جعلی
همچنین چندی پیش اپلیکیشنی به مارکت‌های آنلاین راه یافته بود که با استفاده از آن، امکان ساختن رسید‌های جعلی پرداخت بانکی فراهم می‌شد. هرچند این مارکت آنلاین، پس از 48 ساعت این اپلیکیشن را که به اشتباه ناظر در فروشگاه قرار گرفته بود، از خروجی خود حذف کرد، اما این موضوع نشان می‌دهد حتی درصورتی‌که فردی اقدام به عضو کردن تعداد مورد نظر کاربر به گروهی کند، احتمال 100 درصدی به پرداخت پول وجود ندارد و اگرچه این گروه‌ها ممکن است پر از این رسیدها باشند که نشان می‌دهند پرداختی‌های مختلفی به افراد صورت گرفته، اما همین رسیدها هم می‌توانند جعلی باشند. داوری می‌گوید عضو شدن در گروه‌های چندده هزار نفری و انتشار تصاویر فیش‌های واریزی و برخی پیام‌های تشکر دروغین (فیک) در داخل این گروه‌ها، باعث جلب اعتماد مخاطبین می‌شود در حالی که تمامی اینها ساختگی و برای اهداف ازپیش‌تعیین‌شده به کار می‌رود. او توضیح می‌دهد: «برنامه‌های مختلفی برای ساخت رسید جعلی وجود دارد که هرچند مارکت‌های اندرویدی سعی در حذف آنها دارند ولی این برنامه‌ها دست‌به دست بین سودجویان می‌چرخد و ورژن‌های مختلفی هم دارد. متاسفانه ویدیوهای آموزشی دقیقی هم پیرامون برخی از این برنامه‌ها در اینترنت وجود دارد که باعث می‌شود هرکس بتواند از این مساله به نفع اهداف خود استفاده کند.» هرچند که ساخت رسید جعلی بر اساس قانون، با جعل اسناد هویتی و بانکی هیچ تفاوتی ندارد و انتشار و استفاده از آن فعالیتی مجرمانه به شمار می‌رود، زیرا انجام کلاهبرداری با استفاده از این دسته از اپلیکیشن‌ها امکان‌پذیر است. به گفته داوری، «این همان اتفاقی است که در گروه‌های به‌اصطلاح انتخاباتی تلگرامی به چشم می‌خورد. کلاهبرداری از طریق انتشار رسیدها و پیام‌های جعلی حاصل از واریز که مردم را ترغیب به فعالیت و عضو کردن دوستان و آشنایان خود می‌کند.»
