گروه دانش و فن
داستان پیامک‌های تبلیغاتی با وعده هزاران جایزه، تبلیغ کاشت مو، تشویق به شرکت در مسابقه‌های مختلف و پیامک‌هایی از این دست، در برهه‌ای از زمان به معضل بسیاری از مشترکان اپراتورها تبدیل شده بود. اینکه مشترکان گاه و بیگاه پیام‌هایی را دریافت می‌کردند که طبق گفته خودشان هرگز مایل به دریافتشان نبودند. برخی از کاربران نسبت به این پیامک‌ها و مزاحمتی که ممکن بود در هر ساعتی از شبانه‌روز برایشان پیش آید، بی‌تفاوت بودند اما برخی که این پیامک‌ها امانشان را بریده بود به مراجع مختلفی شکایت کردند تا سرانجام مسوولان تصمیم به ساماندهی این موضوع گرفتند تا جایی که بزودی مقرر شده درصورتی که تخلف سیم‌کارتی که پیامک تبلیغاتی مزاحم ارسال می‌کند، آشکار شود، نه‌تنها امکان ارسال پیامک آن سیم‌کارت، بلکه ارسال پیامک تمامی سیم‌کارت‌هایی که به اسم آن فرد باشد نیز غیرفعال شود.
کمتر کسی است که تلفن همراه داشته باشد و از پیامک‌های تبلیغاتی شاکی نباشد. پیامک‌های تبلیغاتی در برهه‌ای از زمان واقعا صدای اعتراض بسیاری از مشترکان اپراتورها را درآورده بود تا اینکه درنهایت سامانه ۱۹۵ برای رسیدگی به این پیامک‌ها راه‌اندازی شد و با آگاهی افراد نسبت به چگونگی غیرفعال کردن اینگونه پیامک‌ها، تاحدودی از تعداد آنها و همچنین اعتراض‌ها کاسته شد. البته از آنجایی‌که ارسال پیامک برای کسب‌وکارهای مختلف، یکی از راه‌های آسان و ارزان تبلیغات است، این موضوع باعث شد کسب‌وکارها از سیم‌کارت‌های شخصی برای ارسال پیامک تبلیغاتی استفاده کنند و به همین دلیل سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از خود مشترکان خواست در مواجهه با پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم که با شماره‌های شخصی ارسال می‌شوند، به شکایت از این شماره‌ها در سامانه 195 اقدام کنند.
برای جلوگیری از ارسال پیامک‌های تبلیغاتی، راه‌های مختلفی از جمله استفاده از سامانه ستاره۸۰۰ مربع (*۸۰۰#) که برای ساماندهی پیامک‌های تبلیغاتی که از طریق سامانه‌های ارسال پیام کوتاه و با سرشماره‌های مختلف برای مشترکان تلفن همراه ارسال می‌شد، ایجاد شد و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) نیز سامانه ۱۹۵ را برای ساماندهی پیامک‌های تبلیغاتی که با شماره‌های شخصی ارسال می‌شدند، راه‌اندازی کرد. مسدود کردن خطوط شخصی پس از اینکه کسب‌وکارها با مسدود شدن سرشماره‌های پیامکی، به ارسال پیامک تبلیغاتی با خطوط شخصی اقدام کردند، اتفاق افتاد و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تصمیم گرفت سامانه ۱۹۵ را برای مقابله با پیامک‌های تبلیغاتی که با شماره‌های شخصی ارسال می‌شوند، راه‌اندازی کند. کاربران درصورت مواجهه با پیامک‌هایی که به ارسال پیامک‌های تبلیغاتی با شماره شخصی اقدام می‌کنند، می‌توانند شماره مورد نظر را به سامانه ۱۹۵ ارسال کنند تا روند مسدود کردن سیم‌کارت‌های مزاحم را تسریع کنند. از سوی دیگر، مسدود کردن سرشماره‌های شخصی بدون شکایت از طرف کاربران، از طریق شناسایی رفتار سیم‌کارت‌هایی که تنها به ارسال پیامک‌های انبوه اقدام می‌کردند و استفاده‌های دیگری از جمله تماس و پیامک نداشتند هم راه دیگری برای جلوگیری از ارسال پیامک‌های مزاحم با شماره‌های شخصی بود. بر این اساس، طبق آخرین آمار منتشرشده توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تعداد خطوط شخصی قطع‌شده به‌دلیل مزاحمت پیامکی به ۲۱۸ هزار و 816 سیم‌کارت رسیده است.
کدام اپراتور بیشترین سیم‌کارت‌های مسدودی را دارد؟
در این راستا به نقل از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، پیمان قره‌داغی -مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری- از مسدودسازی و قطع ۱۴ هزار و ۲۸۹ سیم‌کارت ارسال‌کننده پیامک تبلیغاتی مزاحم در نیمه اول دی‌ماه خبر داد و گفت: «سهم سیم‌کارت‌های اپراتورهای تلفن همراه در ارسال پیامک تبلیغاتی مزاحم متفاوت است اما امکان ارسال پیامک برای همه آنها مسدود شده است. برای مشخص کردن سهم هر اپراتور در بخش ارسال پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم، باید میزان سهم هر اپراتور را در بازار مشخص کنیم. براساس آمار موجود، ایرانسل با حدود ۵۰ میلیون مشترک، ۴۳ درصد و همراه اول نیز با حدود ۶۲ میلیون مشترک، ۵۳ درصد از سهم بازار تلفن همراه را در اختیار دارد. رایتل نیز با حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار مشترک، سهم چهار درصدی از این بازار را دارد.» وی با بیان اینکه بیشترین تعداد سیم‌کارت‌های مسدودشده مربوط به اپراتور ایرانسل است، افزود: در این بازه زمانی حدود ۹۲۹۵ سیم‌کارت ایرانسل مسدود شده است که این آمار نشان می‌دهد روزانه حدود ۷۱۵ سیم‌کارت ایرانسل توسط سامانه‌های رگولاتوری شناسایی شده و امکان ارسال پیامک برایشان غیرفعال شده است. حدود ۱۷۰۲ سیم‌کارت از اپراتور همراه اول نیز شناسایی و امکان ارسال پیامک برایشان غیرفعال شده، یعنی به‌طور متوسط روزانه ۱۳۱ سیم‌کارت از این اپراتور مسدود شده است. درزمینه ارسال پیامک‌های انبوه تبلیغاتی در نیمه اول
دی ماه اپراتور رایتل وضعیت خوبی ندارد، چراکه در این دو هفته ۳۱۲۶ سیم‌کارت رایتل یعنی به‌طور متوسط روزانه ۲۴۰ سیم‌کارت شناسایی و امکان ارسال پیامک برایشان غیرفعال شده است.»
وی درباره اقداماتی که اپراتورها باید برای کاهش ارسال پیامک‌های تبلیغاتی انبوه انجام دهند، اظهار کرد: «در گام اول اپراتورها باید هنگام واگذاری و فروش سیم‌کارت، فرآیند احراز هویت را به‌صورت دقیق انجام دهند، آمار بالای تخلفات پیامکی نشان می‌دهد اپراتورها در این زمینه خوب عمل نکرده‌اند.
در گام دوم نیز اپراتورها باید قوانینی را در سامانه‌های خود برای شناسایی و غیر فعال کردن سیم‌کارت‌های متخلف تعریف کنند. جلوگیری از ارسال پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم برای مشترکین تمام اپراتورها یکی از اولویت‌های رگولاتوری است، از همین رو تمامی مشترکان تلفن همراه می‌توانند دریافت پیامک‌های تبلیغاتی برای سیم‌کارت خود را با شماره‌گیری کد دستوری #۸۰۰* غیرفعال کنند. اگر بعد از اعمال این کد دستوری دوباره برایشان از سیم‌کارت‌های شخصی پیامک تبلیغاتی ارسال شد، می‌توانند شماره سیم‌کارت ارسال‌کننده پیامک را به سرشماره ۱۹۵ ارسال کنند تا این شماره‌ها در شبکه مسدود شوند.»
اپراتورها کشف تخلف پیامکی را
در اولویت قرار دادند
قره‌داغی همچنین در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آمار تعداد خطوط شخصی قطع‌شده، اظهار کرد: «طی چند ماه گذشته، سازمان تنظیم مقررات ارتباطات برای تخلف‌های پیامک‌های تبلیغاتی از سامانه FMS استفاده می‌کرد و ضمن ارتقای درگاه‌های این سامانه، اپراتورها را ملزم کردیم که آنها هم سامانه‌هایشان را ارتقا داده و کشف تخلف مربوط‌به ارسال پیامک‌های تبلیغاتی را در اولویت کاری‌شان قرار دهند.» وی با بیان اینکه در جلسات متعدد با اپراتورها و بازدید از سامانه‌های آنها، توصیه داشتیم کسانی که به مردم پیامک مزاحم تبلیغاتی ارسال می‌کنند را شناسایی کنند، افزود: «علاوه بر این، مردم هم در بحث شکایت به ما کمک کردند و در این مدت مشارکت آنها هم بیشتر شده است. به کاربران توصیه شده اگر کد ستاره۸۰۰ مربع را گرفتند و باز هم پیامک تبلیغاتی دریافت کردند، شماره را به سامانه ۱۹۵ ارسال کنند و ما این شماره‌ها را بررسی می‌کنیم که اگر تخلف آشکار شد، امکان ارسال پیامک توسط آن سیم‌کارت غیرفعال شود. گاهی مردم کد ستاره ۸۰۰ مربع را برای غیرفعال کردن پیامک تبلیغاتی نمی‌گیرند، اما شماره‌ای که برایشان پیامک ارسال کرده را به سامانه ۱۹۵ ارسال و شکایت می‌کنند. توصیه ما این است که اگر واقعا می‌خواهند پیامک تبلیغاتی دریافت نکنند، ابتدا دریافت پیامک را با این کد غیرفعال کنند و پس از آن اگر باز هم پیامکی دریافت کردند، آن را به ۱۹۵ بفرستند تا درصورت بررسی توسط رگولاتوری، ارسال پیامک از آن شماره غیرفعال شود.» وی با اشاره به اضافه شدن یک بند به قرارداد دریافت سیم‌کارت، اظهار کرد: «نکته دیگری که در دستور کار ما قرار دارد و بزودی پیاده می‌شود، این است که با گنجاندن‌بندی در قرارداد مشترکان، آنها این اجازه را به اپراتور خواهند داد که اگر با سیم‌کارتی تخلف کردند و پیامک تبلیغاتی مزاحم فرستادند، امکان ارسال پیامک از تمامی سیم‌کارت‌های آنها متوقف شود.»
سیم‌کارت‌های قطع‌شده چطور وصل می‌شود
مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری با بیان اینکه باوجود محدودیت جدید تملک سیم‌کارت تا ۱۰ عدد، برخی ممکن است از قبل حتی تا ۵۰ سیم‌کارت هم داشته باشند، توضیح داد: «در این شرایط اگر سامانه‌های ما شناسایی کنند یا مردم از شماره‌ای در سامانه ۱۹۵ شکایت کنند و این موضوع در بررسی‌های رگولاتوری ثابت شود، در آینده نزدیک نه‌تنها امکان ارسال پیامکی آن سیم کارت غیرفعال می‌شود، بلکه ارسال پیامک تمامی سیم‌کارت‌هایی که به اسم آن فرد باشد نیز غیرفعال خواهد شد.» قره‌داغی با بیان اینکه اپراتورها را ملزم کردیم ظرف حداکثر یک ماه آینده این بند را در قراردادشان بگذارند و حتی بعضی اپراتورها همین حالا هم این کار را کرده‌اند، گفت: «بنابراین لازم است مردم دقت کنند اگر احیانا سیم‌کارتشان در اختیار افرادی است که نمی‌شناسند یا به هر طریقی به آنها تحویل دادند، مراقب باشند که متضرر نشوند و به مردم توصیه می‌کنیم سیم‌کارت خود را در اختیار افراد متفرقه نگذارند.»
وی درباره فرآیند وصل ارسال پیامک توضیح داد: «درباره وصل ارسال پیامک سیم‌کارت‌های مسدودشده، درخواست‌های زیادی در سامانه ۱۹۵ یا به‌صورت حضوری شده است. برای این کار دو حالت وجود دارد؛ یا سامانه‌های سازمان این تخلف را شناسایی کرده یا سامانه‌های اپراتور. اگر در تماس مشترکان با مرکز تماس اپراتور، مشخص شود سامانه‌های اپراتور تخلف را شناسایی کرده است، افراد می‌توانند با مراجعه به دفاتر منتخب، فرم تعهدنامه پر کنند که این تخلف دیگر تکرار نمی‌شود و سپس امکان ارسال پیامک برایشان فعال می‌شود. اگر سیستم‌های رگولاتوری امکان ارسال پیامک را غیرفعال کرده باشد، فرد می‌تواند در سامانه ۱۹۵ درخواست دهد و رگولاتوری این موضوع را بررسی کرده و اگر این تخلف برای اولین‌بار رخ داده باشد، امکان ارسال پیامک دوباره فراهم می‌شود. اما اگر این اتفاق بیش از یک بار رخ داده باشد، هیچ تضمینی برای فعال شدن مجدد، وجود ندارد.» مدیرکل دفتر حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری در پاسخ به اینکه آیا درصورت تکرار تخلف، از سیم‌کارت سلب امتیاز می‌شود، گفت: «اینجا بحث سلب امتیاز مطرح نیست، بلکه مشکل ایجادشده به‌دلیل ارسال پیامک تبلیغاتی بوده است، بنابراین امکان ارسال پیامک به‌طور کلی غیرفعال می‌شود. بنابراین به مردم توصیه می‌شود حتی اگر تخلفی برای اولین‌بار و به دلیل ناآگاهی آنها رخ داد، احتیاط کنند که این کار برای بار دوم تکرار نشود.»
