گروه دانش و فن|
فناوری‌های مالی در یک دهه گذشته رشد سریعی تجربه و به زندگی همه مردم نفوذ کرده‌اند و البته به نظر می‌رسد دهه پیش رو با توسعه بیشتری در این فناوری‌ها همراه خواهد بود. بخش عمده‌ای از تولد و رشد فناوری‌های مالی (فینتک) در یک دهه گذشته رخ داده است. احتمالا تا یک دهه آینده، شاهد همه‌گیر شدن فناوری‌های مالی خواهیم بود؛ فناوری‌هایی که به‌مرور راه خود را به پشت‌صحنه فعالیت‌های مالی و اقتصادی نیز باز کرده‌اند. امروزه هاب‌های خدمات مالی گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها هستند و درآینده شاید ایمیل، خودرو هوشمند، تلفن و حتی موتور جست‌وجو به هاب خدمات مالی تبدیل شود. زومیت نگاهی به آینده فناوری‌های مذکور و تغییراتی داشته که برای زندگی مردم در سر دارند. اگرچه در سال‌های ابتدایی دهه گذشته بازیگران معدودی از جمله پی‌پال و مینت در حوزه خدمات فینتک فعال بودند، اما از آن زمان تاکنون، فینتک به کلمه‌ای پرکاربرد در دنیای فناوری تبدیل شده و شاهد افزایش سریع حجم سرمایه‌گذاری‌ها نیز بود. همچنین سرمایه‌گذاری در این بخش از دو میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ به بیش از 50 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ رسیده است. در سال‌های اوج‌گیری فینتک، انواع پیش‌بینی‌ها درباره آینده آن مطرح می‌شد. برخی تصور می‌کردند بانک‌ها از رقابت خارج می‌شوند و برخی دیگر آن‌ها را بازیگران همیشگی در جهان اقتصاد می‌دانستند. ورود غول‌های دنیای فناوری به خدمات مالی مخصوص مصرف‌کننده بسیار پیش‌بینی می‌شد. از پیش‌بینی‌های دیگر می‌توان به تجزیه خدمات مالی به‌واسطه ارائه‌دهنده‌های خدمات خرد اشاره کرد. همچنین خرید و ادغام استارت‌آپ‌های کوچک به‌وسیله بانک‌ها و غول‌های فناوری و اتحاد صنعت، از پیش‌بینی‌های مهم بود. برخی کارشناسان نیز ادعا می‌کردند استارتاپ‌ها به‌مرور خدمات بانکی موردنیاز را خودشان فراهم می‌کنند و البته تحلیلگران بدبین نیز ترکیدن حباب فینتک را مانند هر فناوری دیگر، پیش‌بینی می‌کردند.
با وجود این، در دهه گذشته، شرکت‌های فینتک ساختار عمودی خود را حفظ کردند. آن‌ها شعبه‌های آفلاین خدمات مالی را به نمونه‌های آنلاین تبدیل کردند و بازدهی را در سیستم افزایش دادند. می‌توان پیش‌بینی کرد فینتک در یک دهه آینده شاهد تغییراتی خواهد بود از جمله پرتابل‌شدن و قابلیت تعامل، به‌طوری‌که مشتریان مانند وضعیت کنونی گوشی‌های موبایل، به‌آسانی امکان جابه‌جایی بین سرویس‌دهنده‌ها را خواهند داشت؛ همه‌گیر و دردسترس‌بودن، به‌طوری‌که محصولات پایه‌ای مالی در دسترس همگان قرار می‌گیرند و مناطق محروم نیز به شبکه می‌پیوندند؛ نفوذ به پشت‌صحنه خدمات مالی، به‌طوری‌که کاربران ابزارهای مالی به شکل‌دهی رابطه یک‌به‌یک با ارائه‌دهنده‌های ابزار نیاز نخواهند داشت و متمرکزشدن به چند منطقه اختصاصی و خودکار شدن فرایندها.
موضوع دیگری که درباره فناوری‌های مالی مطرح می‌شود این است ک فینتک احتمالا به‌عنوان بخشی از عملکرد پایه‌ای محصولات غیرمالی عمل خواهد کرد. مفهوم فینتک امبدد (Embed) این‌گونه است که خدمات مالی به‌‌جای ارائه به‌صورت محصولات منفرد، به‌عنوان بخشی از رابط کاربری اصلی محصولات دیگر جاسازی (Embed) می‌شود. در ماه‌های گذشته، کارشناسان متعددی از این پیش‌بینی حمایت کرده‌اند و می‌توان دلیل حمایت آن‌ها را نیز حدس زد. ارائه‌دهنده‌های نرم‌افزارهای زیرساختی فرصت آزمایش فینتک را به شرکت‌هایی معرفی کرده‌اند که خدمات بانک‌داری مخصوص مصرف‌کننده عرضه نمی‌کنند. ازاین‌رو، آن‌ها نیز به‌مرور به جمع سرویس‌دهنده‌های فینتک اضافه می‌شوند. اپل چندی پیش سرویس اپل کارت را رونمایی کرد. آمازون نیز محصولاتی مشابه به‌نام آمازون‌پی و آمازون کش دارد. فیس‌بوک نیز لیبرا و فیس‌بوک‌پی را معرفی کرد. اگر سیگنال‌های گفته‌شده را به‌عنوان نشانه‌ای از آینده در نظر بگیریم، خدمات مالی فناورانه در یک دهه آینده به قابلیتی درون پلتفرم‌هایی تبدیل می‌شوند که کاربران اکنون ارتباطی نزدیک با آن‌ها دارند. درواقع، دیگر با محصولی مجزا روبه‌رو نخواهیم بود و کاربر ملزم به ایجاد ارتباط با چند سرویس و شرکت جدید می‌شود.
شرکت‌های فناوری
دروازه‌بان‌های محصولات مالی خواهند شد
مت هریس، یکی از تحلیلگران Bain Capital Ventures، در چند مقاله اخیر خود، تعریف فینتک امبدد را توضیح داده است. او خود اعتقاد دارد خدمات مالی در آینده به لایه‌ای جدید از سیستم‌ها تبدیل می‌شوند که باید روی لایه‌های اینترنت و خدمات ابری و موبایل توسعه یابند. سرویس‌هایی مانند پرداخت آنلاین و تراکنش‌ها و خدمات اعتباری به کاربران امکان می‌دهند بدون نیاز به خدمات مالی متعدد، ارزش افزوده بیشتری را از آن‌ها دریافت کنند.
برت کینگ، از آینده‌پژوهان حوزه فینتک، تعریف خلاصه و مهمی از آینده ارائه می‌کند: «شرکت‌های فناوری و برندهای بزرگ مصرف‌کننده به دروازه‌بان‌های محصولات مالی تبدیل و محصولات مالی نیز اکثرا به پشت‌صحنه تجربه کاربران منتقل خواهند شد. بسیاری از این شرکت‌ها با ارائه خدمات پرکاربرد و جذاب در حوزه‌های دیگر، داده‌های باارزشی جمع‌آوری می‌کنند که برتری چشمگیری در کاهش هزینه‌ها بههمراه خواهد داشت. ترکیب سرویس‌های دست‌اول (مثلافروش گوشی هوشمند) با خدمات مالی دست‌دوم امبدد (مثلا وام‌های خرد) به‌معنای امکان پیاده‌سازی استراتژی جبران خسارت خواهد بود. به‌عنوان مثال، اپل می‌تواند سود خود از گوشی‌های آیفون را کاهش و درعوض، درصد کارمزد خدمات مالی را برای آن افزایش دهد.»
ترکیب خدمات برای مصرف‌کننده‌های فینتک مزایای بسیاری بههمراه دارد. آن‌ها به جست‌وجو برای پیداکردن راهکارهای جدید برای پرداخت و پس‌انداز و سرمایه‌گذاری نیازی ندارند. برندهای مخصوص مصرف‌کننده نیز در این مسیر ملزم به رقابت در حوزه‌هایی غیر از ارتباط مستقیم با مصرف‌کننده می‌شوند و با سازمان‌هایی همکاری کنند که خدمات را به‌صورت مجموعه‌ای ارائه می‌کنند. شرکت‌های قدیمی خدمات فینتک می‌توانند از تعداد فراوان مخاطبان در شرکت‌های بزرگ فناوری برای افزایش نفوذ خود استفاده کنند. به‌عنوان مثال، می‌توان اوبر را نام برد که با استفاده از خدمات گوگل مپس خدمات خود را در توزیع‌کننده‌ای عظیم ارائه کرد که شانس نفوذ به پایگاه بزرگ‌تری از مشتریان را کسب کرد.
سرویس‌دهنده‌های مالی
باید نیازهای کاربر را بشناسند
همچنین نظریه‌ای درباره آینده فناوری‌های مالی وجود دارد که مشتریان خدمات مالی را از هاب مرکزی دریافت می‌کنند. اکثر خدمات مالی در دهه پیش رو علاوه بر جابه‌جایی از سمت کاربر به خدمات گسترده پشت‌صحنه، به‌صورت هاب‌های متمرکز به کار ادامه خواهند داد که در یک نقطه جمع‌آوری می‌شوند. برای مصرف‌کننده‌ها هاب می‌تواند گوشی هوشمند باشد و برای کسب‌وکارهای کوچک، هاب خدمات مالی می‌تواند در سرویس‌هایی همچون Quickbooks یا حتی جی‌میل و صندوق‌های نقدی دیده شود. باتوجه‌به روند کنونی که شرکت‌هایی همچون اپل، فیس‌بوک و آمازون سیستمعاملهای خود را بین پلتفرم‌های متعدد توزیع می‌کنند (تصور کنید الکسا و آمازون‌پرایم و کارت اعتباری آمازون باهم ترکیب شوند)، کاربرانی مزیت بیشتری خواهند داشت که به اکوسیستم پایبند باشند و درنتیجه، بتوانند خدمات مالی خود را ازطریق هر پلتفرم به‌راحتی انجام دهند. همچنین، شرکت‌ها پلتفرم خود را به قابلیت تعامل مجهز می‌کنند. به بیان دیگر، الکسا می‌تواند کاربران اندروید را نیز به خود جذب کند.
اکثر کاربران ترجیح می‌دهند با حداقل سرویس ممکن تعامل داشته باشند و علاقه‌ای به نصب انواع سرویس‌های مالی ندارند. درحقیقت، الزام به استفاده از چند سرویس فینتک ارزش افزوده را از بین می‌برد و آن‌ها را تجزیه می‌کند. محصولات عالی حول برنامه‌های متمرکز بر کاربر ساخته می‌شوند و کارشناسان فینتک اعتقاد دارند سرویس‌دهنده‌ها باید وضعیت مالی و نیازهای کاربر را بهتر از خودش بشناسند. بنابراین، آن‌ها می‌توانند بهتر تصمیم‌گیری و در پشت‌صحنه روی سرمایه‌های کاربران بهتر عمل کنند. کاربران در آینده خدمات مالی را به‌عنوان قابلیتی درون سرویس‌ها و اکوسیستم‌هایی دریافت می‌کنند که روزانه از آن‌ها استفاده می‌شود؛ درنتیجه، شرکت‌های فناوری برنده رقابت خواهند بود؛ چون قطعا کاربران از گذراندن زمان در سرویس‌های آن‌ها، بیش از سرویس‌های بانک اصلی خود لذت می‌برند. امروزه هاب‌های خدمات مالی گوشی‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها هستند و درآینده شاید ایمیل، خودرو هوشمند، تلفن و حتی موتور جست‌وجو به هاب خدمات مالی تبدیل شود. تکامل فینتک نشان‌دهنده تکامل اینترنت و کامپیوترها است. با افزایش تعامل و ادغام سرویس‌ها در خدمات روزمره زندگی مردم، محل مدیریت خدمات مالی و محصولات مرتبط نیز به‌گونه‌ای برای کاربران تغییر می‌کند که شاید دیگر به آن فکر نکنند.
فینتک روند توسعه و پیشرفتی شبیه به دنیای کامپیوتر را در پیش گرفته است. در دنیای کامپیوتر، ابتدا نرم‌افزار و سخت‌افزار به‌صورت مجموعه‌ای (باندل) ارائه شدند. سپس، سخت‌افزارها به‌صورت زیرمجموعه‌ای از سیستمعاملهای متعدد ارائه و انحصاری شدند. در مرحله‌ی بعد، اینترنت فرهنگ نرم‌افزار آزاد را توسعه داد و مفهوم نرم‌افزار به‌عنوان سرویس به‌شهرت رسید. در مراحل بعدی، فینتک در یک دهه آینده شبیه به اینترنت در دو دهه گذشته حرکت خواهد کرد و قطعا شباهت کمی به وضعیت امروزی خواهد داشت.
